адалау жұмыстарының дəлдігі 6 страница

Казіргі кезде ТМД жəне шетелдерде сырғымалы қалыппен темір бетондық конструкцияларды бетондау кеңінен қолданылады. Сырғымалы қалыппен элеваторларды, көп қабатты көпшілік жəне тұрғын үйлерді, мұржаларды, мұнараларды, маяктарды жəне т.с.с. құрылыстарды бетондап салады.

Сырғымалы (жылжымалы) қалыппен бетондауда, қалыптағы бетон кепкен сайын оны бүтін, жоғары, үздіксіз жылжытылып отырады. Ол үшін қалыпты ұстап тұратын арнаулы жабдықтардың керегі болмайды, олардың орнын ғимарат немесе құрылыстың біртіндеп, жоғарылап отыратын, өз қабырғалары ауыстырады. Қалыптарды ғимарат немесе құрылыс қабырғасына бетондалған тік стерженьге тірелген бұрандалы немесе гидравликалық домкраттардың көмегімен көтеріп отырады. Сырғымалы қалыптың құрылыс тəсімі 41-суретте берілген.

Биіктігі 110 – 120 см екі тақтайды немесе металл қабырғалы қалыпқа (7) бетон қоспаны құяды (салады); қабырғаларын бір-бірімен жоғары жəне төменгі айналмалы құрылғымен (кружалаларымен) (5) жалғастырады. П əрпі тəріздес металл рамадан (4), стерженьдері (2) жəне буксалары (1) бар домкратты қондырғы, қалып периметрімен əр 1,5 – 2 метр сайын орналасқан. Домкраттар арқылы жұмыс еденінен барлық салмақ, қалыптың өз салмағы жəне үйкеліс күші домкраттар стерженіне түседі. Жұмыс еденінің конструкциясы тұрақтан (3) жəне қырынан қойылған демеуші балкалардан (2) тұрады. Жұмыс еденінен бастап арматураны, бетонды салып қалыпты көтереді. Бетон қабырғасын əрілеу үшін домкрат рамасына астыңғы тұрақты (8) іледі.

Қалып қабырғасын көтеру кезіндегі үйкелісті азайту үшін, қабырғаларын бір-біріне қарай еңкейтіп, биіктігі бойынша 0,5 – 0,8 % конус сияқты түрге келтіреді. Мұнда бетон қабырғасының қалыңдығы 15 – 20 см жəне қалып биіктігі 110 – 120 см, сызық тық өлшемде 6 –10 мм құрайды.

Жылжымалы қалыпты жайлап, тең көтереді. Көтеру жылдамдығы бетонның қату мерзіміне жəне температураға байланысты болады. Ауысылым ішінде қалыңдығы 1,25 – 1,5 м жұқа қабырғалы, ал массивті қалың қабырғалы құрылыстың қабырғасын 2,8 – 3 м дейін көтеруге болады.

Жылжымалы қалыптың құрылысымен жəне оны сырғыта жылжыту əдістерімен таныса отырып, бұл жұмысты геодезиялық іспен қамтамасыз етудің кейбір ерекшеліктері бар екенін байқауға болады, сондықтан мұндай əдіспен ғимараттарды тұрғызу жұмыстарына жоғары талаптар қойылады. Сол ерекшеліктердің бірі – сырғымалы қалыптың орнын ауыстыру кезінде, жедел геодезиялық өлшеулер жүргізіп, нəтижесін өңдеп жəне де қалыптың орналасу жағдайына, жылжыту талаптарына өзгертулер енгізіп үлгеру керек.

42-сурет. Сырғымалы қалыптың құрылыс тəсімі 1 – букслары (стерженьге бұралатын тетік); 2 – стержень; 3 – тұрақ; 4 – рама; 5 – бұрыла жапқыш қондырғы (кружала); 6 – балкалар; 7 – қалыптар; 8 – астыңғы тұрақ

Жылжымалы қалыпты орнатуды қадалау жұмыстарын жүргізбестен бұрын астыңғы қабаттағы орындалған жұмыстарды түсіріп, тəсімін жасайды. Фундамент плитасының ең жоғарғы нүктесін нивелирлеу нəтижесі арқылы анықтап, қалыптың табанын сол нүктеден 2-3 см жоғары орнатады.

Жылжымалы қалыптың бақылап отыратын элементтерінің бірі – жұмыс едені. Жұмыс еденінің қисықтығы қалыптың бір жағына ауысып, пішіні өзгеріп құрылыс қабырғасының өзгеруіне əкеліп соғуы мүмкін. Жұмыс едені құрылысы жағынан домкратпен жалғасқандықтан, жұмыс еденінің жазықтығын екі қайта нивелирлейді: бетон қоспасын құймастан бұрын жəне бір секциясын бетондап болған соң. Нивелирлеу нəтижесін өңдеуді жеңілдету үшін арнаулы сантиметрлі бөлігі бар рейканы қолданады. Рейканы əр домкратқа қойып, шартты нөлдік деңгейден қай домкраттың қанша жоғары немесе төмен екендігін анықтайды.

43-сурет. Ғимараттың тік салынғандығын анықтау тəсімі

Қалыптың жоғары қарай тік жылжуын бақылау, əртүрлі əдіспен іске асуы мүмкін: арнаулы құрылысты жіпке ілінген тіктеуіш арқылы; теодолит пен тік проекциялау əдісімен жəне тік проекциялау жабдығы арқылы. Салынбақшы құрылыстың пішіннобайына байланысты жоғарыдағы əдістің бірімен, ғимарат қабырғасының тіктігін бақылап отырады.

Мысалы, пландағы нобайы тік бұрышты құрылыс үшін (42-сурет), , жəне теодолит орнататын нүктелерді таңдап, осы нүктелерден қалыптың барлық тірек кронштейндері көрініп тұрғандығын қадағалайды. Əрі қарай жəне төрт бағдарлау нүктелерін таңдайды, бұл нүктелер ретінде, құрылыс біткенше сақталатын, жергілікті кез келген құрылым нүктелерін алуға болады. Теодолитті кезегімен , жəне нүктелерінің үстіне орнатып, , жəне бұрыштарын бірнеше қайталау əдісімен өлшейді. Өлшенген бұрыштарды бастапқы берілімдер ретінде қабылдайды. Жылжымалы қалыпты кезекті тексеріс кезінде сол бұрыштарды өлшеп, бетондауды бастаған кездегі бастапқы шамаларымен салыстырып, қабырғаның тік немесе ауытқуы бар екендігін анықтайды. Кронштейндердің бұрыштық ауытқу шамаларын бас тапқы жəне келесі өлшеулер нəтижесінің айырмасы ретінде табады. Əр кронштейннің тік жағдайынан ауытқу шамасын келесі формуламен есептеуге болады:

(199)

мұндағы

da – бұрыштық ауытқу шамасы, с;

D – теодолиттен кронштейндегі бағыттау нүктесіне дейінгі қашықтық;

Есептеу кезінде бағыттау сəулесінің ауысу мəнін есепке алып, орындалған жұмыстың тəсіміне түсіреді.

Жылжымалы қалыппен бетондау технологиясындағы ерек ше мəн беретін, жұмыстардың бірі – домкраттарды түзету. Жылжымалы қалыпты бетон-қоспаны құюға, əрі қарай жұмыс істеу майданымен қамтамасыз етілген жəне арматураны орнатуға болатын ең жоғарғы шамасына көтеріп алады да, домкраттарды түзетеді.

Жылжымалы қалыппен жұмыс істеуде, оны геодезиялық іспен екпінді қамтамасыз ету үшін, орындалған жұмысты түсіру бланктерін дайындап алу керек жəне де сол таза бланкке домкраттарды əр қозғағандағы нақтылы биіктік шамаларын түсіріп отырады.

Қорытынды

Құрылыс басталар алдында қажетті технология мен жұмыс реттілігін сақтай отырып, құрылыстың жоспарлы көрсеткіштерін қамтамасыз етуі тиіс бірқатар ұйымдастыру-техникалық іс-шаралар жүргізіледі. Құрылыс жергілікті жерде жұмыс учаскесінің контурын бұрғаннан және бөлу жұмыстарын орындауды ғана емес, құрылыс ықпал ету аймағына түсетін салынып жатқан объектілер мен құрылыстардың деформацияларына қажетті бақылауды көздейтін бөлу геодезиялық негізін құрғаннан кейін ғана басталуы мүмкін.

Құрылысқа дайындық кезінде құрылыстың дайындық және негізгі кезеңдеріне арналған құрылыс жоспарынан және түсіндірме жазбадан тұратын жобалық құжаттаманы зерделейді. Стройгенпландарда міндетті түрде Жоспарлы-биіктік геодезиялық негіз белгілері бар жағдайлық жоспарлар бар. Түсіндірме жазбада құрылыс жұмыстарын жүргізу сапасына аспаптық бақылауды орындау әдістері, геодезиялық және маркшейдерлік (шахталық құрылыс объектілері үшін) жұмыстарды жүргізу мерзімдері мен көлемі туралы нұсқаулар бар. Пайдаланылуы барлық қажетті инженерлік-геодезиялық жұмыстарды қажетті дәлдікпен қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін қандай да бір құралдарға қажеттілік белгіленеді.

Нормативтік құжаттар әртүрлі инженерлік құрылыстардың құрылысын толық көлемде регламенттей алмауына байланысты әрбір жоба құрылыс ұйымы үшін де, геодезиялық қызмет үшін де жеке болып табылады.

Құрылыс-монтаж ұйымының геодезиялық қызметі басты геодезиялық бөлу негізін қабылдайды: оның нақты Бекітілу сенімділігі; барлық жоспарланған жұмыстар үшін геодезиялық белгілермен қамтамасыз етілуі; қажет болған жағдайда басты геодезиялық негізді қоюландыру туралы шешім қабылдайды және т. б. Геодезиялық қызмет техникалық бөліммен бірлесіп тапсырыс берушіден жобалық құжаттаманы қабылдауды жүзеге асырады, жобаланған құрылыстың геомерттік параметрлерінің сәйкес келмеуіне қатысты ол бойынша ескертулер береді, құрылыстың басты және негізгі осьтерін шығаруға және бекітуге қатысады, құрылыс процесінде егжей-тегжейлі бөлуді орындайды, бөлу негізінің геодезиялық пункттерінің жағдайының өзгермеуіне кезеңдік геодезиялық бақылау жүргізеді, Геодезиялық белгілерді жоғалған кезде қалпына келтіруді орындайды., немесе негізгі осьтердің сақталуын қамтамасыз ету үшін қайталанатын белгілерді орнату. геодезиялық қызмет геодезиялық негіздің құрылысын қамтамасыз етуге қатысты материалды жинайды, талдайды және қорытады: геодезиялық пункттер мен нивелирлік желі реперлерінің болуы және жай-күйі: пункттердің қажетті саны және т.б. құрылыс жобалауы кезеңінде топографиялық-геодезиялық іздестіру және басқа да іздестіру түрлерін геодезиялық қамтамасыз ету жүргізіледі. Құрылыстың дайындық кезеңінде геодезиялық бөлу негізін құру, аумақты инженерлік дайындау (жоспарлау жұмыстары, кірме жолдар мен жер асты коммуникацияларын салу), басты және негізгі осьтерді табиғи орнына шығару жүргізіледі. Құрылыстың негізгі кезеңі кезеңінде конструктивтік элементтердің осьтерін нақты шығару, құрылыс-монтаж өндірісін геометриялық қамтамасыз ету, құрылысы аяқталған элементтерді атқарушылық түсіру және тиісті құжаттама жасау жүргізіледі. Құрылыс аяқталған кезде орындалған геодезиялық жұмыстардың нәтижелері туралы техникалық есеп жасалады және тапсырылады, атқарушы бас жоспар, арнайы атқарушы инженерлік жоспарлар, профильдер мен тіліктер жасалады.

Құрылыстың негізгі объектілеріне: өнеркәсіп құрылыстары; Азаматтық ғимараттар; жоспарлау және құрылыс жүргізілетін елді мекендердің аумақтары; жер асты коммуникациялары; жолдар мен көпір құрылыстары; гидротехникалық құрылыстар; тоннельдер; электр беру желілері және магистральдық құбырлар және т. б. жатады.

Өнеркәсіптік кәсіпорындар белгілі бір өнімді өндіру мен шығаруды қамтамасыз ететін құрылыстар кешенін білдіреді. Бұл ғимараттар өнеркәсіптік деп аталады: технологиялық процесс жүзеге асырылатын ғимараттар; энергиямен қамтамасыз ету ғимараттары және басқа қондырғылар; қоймалар; коммуникациялар және т. б. Өнеркәсіптік ғимараттар бір қабатты, көп қабатты, бір пролетті және көп пролетті болып бөлінеді. Конструкция бойынша көп жағдайда-бұл фермалар немесе ірі өлшемді арқалықтар түріндегі жабындары бар қаңқалы ғимараттар. Өнеркәсіптік құрылыстардың көпшілігі жүктерді тасымалдау үшін көпірлі немесе козлалы крандармен жабдықталған. Қаңқалы ғимараттың тік көтергіш элементтері іргетастарға Орнатылатын бағаналар болып табылады. Бойлық осьтер бойынша орналасқан бағаналар арасындағы қашықтық аралық деп аталады, ал бойлық ось бойымен-адым деп аталады. Бағаналардың бойлық осі бойынша байланысы тіреуіш астындағы фермалардың және іргетас арқалықтарының көмегімен жүзеге асырылады. Көлденең байланыс ілмекті фермалармен қамтамасыз етіледі. Жабындар мен қабырғалар панельдермен жабылады.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. «Инженерлік геодезия» Т.Тұяқбаев , С.Солтабаева, Ж.Нукарбекова, Ы.Жақыпбек.

2. «Геодезические работы при возведении крупных промышленных сооружений и высотных зданий» Я.А.Сундаков

3. «Математическая обработка результатов геодезических измерений» А.Б. Беликов, В.В. Симонян.

4. «Геодезические разбивочные работы, исполнительные сьемки и наблюдения за деформациями сооружений» Е.Б. Михаленко, Н.Н. Загрядская, Н.Д. Беляев, В.В. Вилькевич, Ф.Н. Духовской, А.А. Смирнов.

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 567 Следующая ⇒