3.3. Жүріс бөлігінің енін анықтау

3. 3. Жү ріс бө лігінің енін анық тау

Жү ріс бө лігінің енінn_пмагистральдық жалпық алалық немесе аудандық категориялы кө шелер ү шін нормативтік қ ұ жаттар [3, 5] бойынша таң далғ ан жү ріс қ атарының ені (В_п) негізінде анық тайды. Магистральдық кө шелер мен жолдардың негізгі жобалық параметрлері 8-қ осымшада келтірілген.

3. 4. Реттеу циклінің жә не оның элементтерінің есебі

Реттеу циклінің жә не оның элементтерінің есебі қ олданыстағ ы нормативтік ережелерге [4] жә не оқ у-ә дістемелік материалдарғ а сә йкес жү ргізіледі. Есептеу методының негізі ретінде, реттеу практикасында кең інен таралғ ан, ағ ылшын зерттеушісі Вебстер ұ сынғ ан циклдің жә не элементтерінің ұ зақ тығ ын есептеуге арналғ ан модельден пайдаланады.

Есептеулерде тө мендегі бастапқ ы деректерден пайдаланады:

V_т − қ иылысты тік бағ ытта қ иып ө туші кө лік қ ұ ралының қ иылысқ а келген сә ттегі жылдамдығ ы: V_т =50 км/сағ;

V_тл − солғ а бұ рылушы кө лік қ ұ ралының қ иылысқ а келген сә ттегі жылдамдығ ы: V_тл =25 км/сағ;

V_п − жү ріс бө лігін кесіп ө туші жү ргіншінің қ озғ алыс жылдамдығ ы: V_п =1, 3 м/с;

j_т − «стоп» сызығ ына тоқ тау кезіндегі автомобильдің кері ү деуі: j_т =3 м/с²;

а_т − бағ даршамның рұ қ сат ету белгісі бойынша орнынан қ озғ алғ ан кө лік қ ұ ралының екпін алу ү деуі: а_т=2 м/с²;

l_a − кө лік қ ұ ралының габариттік ұ зындығ ы, м. Есептеулерде l_a=6 м деп қ абылдайды.

Реттеу циклінің оптималды ұ зақ тығ ын тө мендегі ө рнектен анық тайды:

, (4. 2)

мұ ндағ ы Т_цо− қ иылыстағ ы автокө ліктердің минимальдық орташа ұ сталымын

қ амтамасыз етуші реттеу циклінің оптималды ұ зақ тығ ы, с;

L − реттеу цикліндегі жоғ алғ ан уақ ыттар жиынтығ ы, с;

Y − қ иылыстың жү ктелімін сипаттайтын фазалық коэффициенттердің

жиынтығ ы. Оның мә нін тө мендегі ө рнектен анық тайды:

(4. 3)

мұ ндағ ы y_i − реттеудің i-нші фазасындағ ы фазалық коэффициент;

n − реттеу фазасының саны.

Реттеудің i-нші фазасындағ ы фазалық коэффициенттің мә нін тө мендегі ө рнектен анық тайды:

, (4. 4)

мұ ндағ ы N_{np. i. j} − i-нші фазадағ ы j-нші бағ ыттағ ы келтірілген қ озғ алыс

қ арқ ындылығ ы, бірлік/сағ;

М_{н. j} − j-нші бағ ыттағ ы ағ ын толық тығ ы, бірлік/сағ.

Ә рбір фазадағ ы фазалық коэффициенттің мә нін анық тау ү шін осы фазада қ иылыстан ө тетін барлық бағ ыттардағ ы N_{np. i. j}/ М_{н. j} шамасының мә ндерін есептеп шығ ып, солардың ішіндегі ең ү лкен мә нін таң дап алады:

Ағ ын толық тығ ының М_нмә нін оқ у-ә дістемелік материалдарды [7, 8] ескере отырып анық тау қ ажет.

Тура бағ ыттағ ы ағ ын толық тығ ын М_н тө мендегі ө рнектен анық тайды:

М_н=525В, (4. 6)

мұ ндағ ы М_н − ағ ын толық тығ ы, бірлік/сағ;

В − осы бағ ыттағ ы жолдың жү ріс бө лігінің ені, м.

(4. 6) формуласын қ олдану шарты орындалғ анда ғ ана дұ рыс нә тиже береді.

Егер қ иылыстың белгілі бір бағ ытында дербес бұ рылу маневрін ұ йымдастыру мү мкіндігі бар болса, ондай жағ дайда ағ ын толық тығ ы осы бұ рылыстың радиусына r тә уелді болып, тө мендегі ө рнектен анық талады:

бір қ атарлы бұ рылыс ү шін

, бірлік/сағ; (4. 7)

екі қ атарлы бұ рылыс ү шін

, бірлік/сағ; (4. 8)

Егер бұ рылу бағ ытындағ ы кө лік саны осы бағ ыттағ ы қ озғ алыс қ арқ ындылығ ының 10%-інен артық кө лікті қ ұ раса, онда ағ ын толық тығ ын тө мендегі ө рнектен анық тайды:

, (4. 9)

мұ ндағ ы a − тура бағ ытта қ озғ алушы кө лік қ ұ ралдарының ү лесі, %;

b − солғ а бұ рылушы кө лік қ ұ ралдарының ү лесі, %;

h − оң ғ а бұ рылушы кө лік қ ұ ралдарының ү лесі, %;.

Бұ л уақ ыттардың мә нін тө мендегі ө рнектер арқ ылы есептейді:

, (4. 13)

мұ ндағ ы j_т− «стоп» сызығ ының алдында тоқ тау кезіндегі кө ліктің кері ү деуі,

оның мә нін j_т =3 м/с² деп қ абылдайды;

V_т − кө ліктің қ иылысқ а кіреберістегі қ озғ алыс жылдамдығ ы, м/с.

, (4. 14)

мұ ндағ ы l_i − «стоп» сызығ ынан ең алыстағ ы қ ауіпті нү ктеге дейінгі қ ашық тық.

Оны қ иылыс схемасынан анық тайды.

l_a − кө лік қ ұ ралының габариттік ұ зындығ ы, м.

«Қ алаларда жол қ озғ алысын ұ йымдастыру бойынша нұ сқ ауларда» [4] келтірілген 10, 11 кестелер бойынша да ф₁, ф₂, ф₃шамаларының мә нін таң дап алуғ а болады.

Айта кететін бір жағ дай, аралақ такттың ұ зақ тығ ын анық тағ анда оң ғ а бұ рылушы кө ліктердің қ озғ алысы ескерілмейді.

Қ озғ алыс қ ауіпсіздігі тұ рғ ысынан алғ анда аралық такттың ұ зақ тығ ын (t_пp) 3 секундтан болмауы тиіс. Ал, 4 секундтан артық (5-6 секунд) болғ ан жағ дайда аралық интервал екі жә рдемші такттен қ ұ ралуы тиіс [8]. Қ ызыл жә не жасыл шамның екеуі бірдей жанып тұ ру уақ ытының шекті ұ зақ тығ ы 2-4 секунд аралығ ында болуы қ ажет.

Реттеу циклінің оптималды ұ зақ тығ ын анық тағ аннан кейін барлық фазалар ү шін негізгі такттардың (жасыл шамның ) ұ зақ тығ ын есептейді.

Реттеу цикліндегі кез келген фазаның тиімді (эффективті) ұ зақ тығ ын тө мендегі ө рнектен анық тауғ а болады:

, (4. 17)

Сонда i-нші негізгі тактының ұ зақ тығ ын t_{от. i} тө мендегіше анық тайды:

t_{о. т i}= t_{эф. i}− 1, с (4. 18)

Бұ л ө рнекті кез келген негізгі тактының ұ зақ тығ ын есептеуде пайдаланады. Тек қ ана «t_{от. i}≥ 7 секунд» шарты орындалуы тиіс [8]. Егер t_{от. i} шамасының есептік мә ні 7 секундтан кем болғ ан жағ дайда t_{от. i}= 7 с деп қ абылдайды да, циклдің уақ ытына ү лкен жағ ына қ арай тү зету енгізеді.

Реттеу циклінің есебі фазамен ө ткізу схемасының қ арастырылып жатқ ан ә рбір варианты ү шін орындалуы тиіс.

Есептеп болғ аннан кейін стандартты методика бойынша негізгі тактылар ұ зақ тығ ын бағ ыттар бойынша жү ргіншілерді ө ткізуге жеткіліктілігі тұ рғ ысынан тексеріп шығ у қ ажет. Нормативтік Ережелерге [4] сә йкес, негізгі тактылардың ұ зақ тығ ы жү ргіншілердің ө туін қ амтамасыз етуші реттеу тактының ұ зақ тығ ынан (Т_пш) кем болмауы қ ажет. Егер Т_пш шамасының қ айсыбірінің мә ні бұ рын есептелген сә йкес негізгі тактылардың ұ зақ тығ ынан артық болып шық са, онда бұ л тактылардың тү зетілген, Т_пшшамасының ең ү лкен мә ніне тең болғ ан жаң а мә ні қ абылданады,

Циклдағ ы тактылардың оптимальды арақ атынасын қ алпына келтіру ү шін, циклдің ұ зақ тығ ын жү ргіншілер қ озғ алысына сә йкестендірілген тактылардың мә нін ескере отырып тү зету қ ажет. Ал, тү зету жасалмағ ан тактыларғ а келер болсақ, онда олардың мә нін циклдегі тактылардың арақ атынасы фазалық коэффициенттердің арақ атынасына сә йкес келетіндей етіп арттырады, яғ ни:

. (4. 19)

Мұ ндағ ы бір ескеретін жә й: аралық тактылардың мә ні ө згермеуі тиіс.

Егер есептеп табылғ ан циклдің ұ зақ тығ ының мә ні 25 секундтан кем болса, онда оны дө ң гелектеп, Т_ц = 25 с деп қ абылдайды. Ал, циклдің ұ зақ тығ ын 120 секундтан артық алу іс жү зінде тиімсіз, ө йткені рұ қ сат етуші жасыл белгіні осыншама ұ зақ кү ткен жү ргізуші, бағ даршамның ақ ауы бар екен деп ойлап, жү ріп кетуі мү мкін.

Сонымен, реттеу циклінің ұ зақ тығ ын қ абылдау шектері 25 с £ Т_ц£ 120 с.

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 Следующая ⇒