|
|||||||
2.2. Көлік ағынының қозғалыс қарқындылығының2. 2. Кө лік ағ ынының қ озғ алыс қ арқ ындылығ ының картограммасын қ ұ ру
Кө лік жә не жү ргіншілер ағ ынының қ озғ алыс қ арқ ындылығ ының картограммасын жоғ арыда есептеп табылғ ан келтірілген қ арқ ындылық тың келешек ү шін жоспарланғ ан мә нін пайдаланып қ ұ рады. Қ арқ ындылық картограммасын қ ұ рудың бірнеше ә дістері бар [6].
3. Қ ИЫЛЫСТАҒ Ы ЖОЛ Қ ОЗҒ АЛЫСЫН Ұ ЙЫМДАСТЫРУДЫ ЖЕТІЛДІРУ 3. 1. Бағ даршаммен реттеудің қ ажеттігін негіздеу
Қ иылыстағ ы кө лік жә не жү ргінші қ озғ алысын бағ даршаммен реттеуді енгізудің тиімділігі нормативтік қ ұ жаттарды пайдалану негізінде тағ айындалады [2, 4]. Ол ү шін қ озғ алыс қ арқ ындылығ ының картограммасы бойынша конфликті ағ ындардың шамасына талдау жасайды (7-қ осымшаны қ араң ыз). Бұ л жерде кө лік жә не жү ргінші ағ ынының қ озғ алыс қ арқ ындылығ ының есептеп табылғ ан мә ндері жұ мыс кү ндерінде 8 сағ ат бойы ө з кү шінде тұ рады деп есептеледі. 3. 2. Фазалар бойынша қ озғ алу варианттарын зерттеу
Фазалар бойынша қ озғ алу варианттарын зерттеп, тиімдісін таң дағ анда нормативтік Ережелерді [4, 5] жә не оқ у-ә дістемелік материалдарды [8] жетекшілікке алу қ ажет. Солардың кейбірін атап ө телік. 1) Бағ даршаммен реттегенде, кө лік қ ұ ралдарының жә не жү ргіншілердің ұ сталымын қ ысқ арту мақ сатында реттеу цикліндегі фазалар санын кемейтуге ұ мтылу керек. Солғ а бұ рылушы кө лік ағ ынын немесе арнайы жү ргіншілерді ө ткізу ү шін ү шінші фазаны енгізу қ ажеттігі тө мендегі екі шарттың кемінде біреуі орындалғ ан жағ дайда ғ ана туындайды: а) солғ а бұ рылушы ағ ынның қ арқ ындылығ ы 120 авт/сағ -тан артық болса; б) қ иылыстан реттеу циклінің бір фазасында ө туші, конфликті жағ дай туғ ызушы кө лік (Nт) жә не жү ргінші (Nп) ағ ындарының қ арқ ындылығ ының мә ні тө мендегі шарттарды қ анағ аттандырса:
Nт ≥ 120 авт/сағ
Nп ≥ 900 адам/сағ
2) Бір фаза бойында ө тетін, бірдей бағ ыттарғ а қ озғ алушы кө лік қ ұ ралдарына арналғ ан жалпы қ атарларды пайдалану есебінен қ иылысқ а кіреберістегі қ атарлар санын қ ысқ артуғ а ұ мтылу керек. Дегенмен, жеке-жеке фазаларда қ ызмет кө рсетілетін ә рбір бағ ыт ү шін кемінде бір қ атар болуы қ ажет. Солғ а бұ рылушы кө лік қ ұ ралдары ү шін қ иылысқ а кіреберісте мү мкіндігінше ө з алдына жеке қ атар ажыратқ ан дұ рыс. Бұ дан да жақ сырақ варианты: қ иылыста солғ а бұ рылушы кө лік қ ұ ралдары осы фазада рұ қ сат етілген бағ ыттағ ы басқ а қ озғ алушыларғ а кедергі келтірмейтіндей қ иылыста арнайы қ атарлар («карман») жасау болып табылады. Осы мақ сатта, кө бінесе, қ озғ алысты бө луші жолақ тардан пайдаланады. Кейбір жағ дайларда, солғ а бұ рылудың «отнесеного» ә дісін ұ йымдастыру тиімді болып табылады, мұ нда кө лік алдымен оң ғ а бұ рылып, одан кейін «стоп» сызығ ы мен жү ргінші ө ткелі аралығ ында пайда болғ ан кең істікте тоқ тап тұ руы керек. Солғ а бұ рылатын кө шенің ені біршама ү лкен жә не солғ а бұ рылушы ағ ын кө п емес, ал оң ғ а бұ рылу қ адағ ан немесе оң ғ а бұ рылушы ағ ын мардымсыз болғ ан жағ дайда солғ а бұ рылушы қ озғ алысты осылайша ұ йымдастыру мү мкін болады [10]. 3) Жү ріс бө лігінің ені ү лкен (бір бағ ыттағ ы қ озғ алыс қ атарларының саны екіден артық ) болғ ан жағ дайда жү ргіншілерді жолдың ортасында орналасқ ан қ ауіпсіздік аралшасын пайдалану арқ ылы жолдан кезең -кезең мен бө ліп ө ткізу тиіімді болып табылады. Қ олданыстағ ы нормативтік Ережелер [4] бойынша қ ауіпсіздік аралшасының енін bo тө мендегі ө рнектен анық тайды:
, (4. 1)
мұ ндағ ы bo − қ ауіпсіздік аралшасының ені, м; Nп − екі бағ ыттағ ы жү ргінші қ арқ ындылығ ы, адам/сағ; Вп. п − жү ргінші ө ткелінің (ө ту бө лігінің ) ені, м; f − қ ауіпсіздік аралшасында тұ рғ ан бір жү ргіншінің алатын ауданы, оның мә нін f =0, 3 м2 деп қ абылдайды; Тц − реттеу циклінің ұ зақ тығ ы, с.
Атап ө тілген алғ ышарттарды жә не тиісті шектеулерді пайдалана отырып, ә рбір берілген тапсырма варианты ү шін фазалық реттеудің ә ртү рлі болғ ан ең кем дегенде екі вариантының схемасын ұ сыну қ ажет (пайдаланылатын қ оғ алыс қ атарларының жә не реттеу фазаларының саны бойынша біртекті болғ ан схемаларды). Ық тимал варианттардың кө псанды болуының себебі – жекелеген мә селелерді шешудің тү рлі ә дістері бар болғ андығ ында жатыр. Мысалы, жү ргіншіні жолдың жү ріс бө лігінен ө ткізу реттеудің бір фазасында немесе қ ауіпсіздік аралшасын пайдалану арқ ылы екі фаза бойында жү зеге асырылуы мү мкін. Бірінші жағ дайда жү ргіншілердің ұ сталымы аз болады, бірақ реттеу циклінің ұ зақ тығ ын (циклдің жалпы ұ зақ тығ ының арту бағ ытына) ө згерту қ ажеттігі туындауы мү мкін. Бұ л шешім кө ліктердің ұ сталымын арттыруғ а алып келеді. Оң ғ а бұ рылушы кө лік ағ ындарын ө ткізу мә селесі, қ иылыстың кіреберісіндегі оң жақ қ атарды пайдалануғ а байланысты, екі ә діспен жү зеге асырылуы мү мкін: а) тек қ ана оң ғ а бұ рылушы кө лік ағ ыны ү шін; б) оң ғ а бұ рылушы жә не тура бағ ытта қ озғ алушы кө лік қ ұ ралдары ү шін. Бірінші жағ дайда оң ғ а бұ рылушы ағ ынды тура бағ ытта қ озғ алушы кө лік қ ұ ралдарынан тә уелсіз тү рде ө ткізуге болады. Бұ л кө бінесе бү кіл цикл бойында оң ғ а бұ рылуғ а рұ қ сат етуге мү мкіндік береді, яғ ни оң ғ а бұ рылушы кө лік қ ұ ралдарының ұ сталымын толық жояды. Екінші жағ ынан, бұ л жағ дайда тура бағ ытта қ озғ алушы кө лік қ ұ ралдары пайдаланатын қ атарлар саны кемірек болуы мү мкін. Бұ л сә йкес фазаның фазалық коэффициентін арттыруғ а алып келеді, бұ л ө з кезегінде, реттеу циклінің ө суіне ық пал етеді, сө йтіп қ иылыстың кірберісіндегі басқ а қ атарларындағ ы кө ліктердің ұ сталымын арттырады. Атап ө тілген жекелеген мә селелердің тиімді шешімін қ иылыстағ ы жалпы ситуацияны ескере отырып қ ана табу мү мкін. Сондық тан, одан ә рі жобаның ү стінде жұ мыс істеу барысында, реттеудің тиімділігін, кө лік жә не жү ргінші ағ ынының ұ сталымынан болатын шығ ынды кеміту критериясы бойынша бағ алау негізінде, фазалар бойынша ө ткізу схемасының ең тиімді вариантын анық тауды кө здейді. Нақ ты дә лелдер мен дә йектерге сү йене отырып, сенімді тү рде негізделген варианттар ү шін ғ ана осы айтып ө ткен шығ ындарды есептеумен шектелген дұ рыс
|
|||||||
|