|
|||
4. Білімнің салтанат құруы4. Білімнің салтанат қ ұ руы Білімді, кө зі ашық, кө кірегі ояу болуғ а ұ мтылу – біздің қ анымызда бар қ асиет. Тә уелсіздік жылдарында қ ыруар жұ мыс жасалды. Біз он мың дағ ан жасты ә лемнің маң дайалды университеттерінде оқ ытып, дайындадық. Бұ л жұ мыс ө ткен ғ асырдың тоқ саныншы жылдарының басында қ олғ а алынғ ан «Болашақ » бағ дарламасынан басталды. Елімізде ө те жоғ ары дең гейдегі бірқ атар университеттер ашылды, зияткерлік мектептер жү йесі қ алыптасты. Басқ а да кө птеген іс тындырылды. Дегенмен, білімнің салтанаты жалпығ а ортақ болуғ а тиіс. Оның айқ ын да, бұ лтартпас себептері бар. Технологиялық революцияның беталысына қ арасақ, таяу онжылдық уақ ытта қ азіргі кә сіптердің жартысы жойылып кетеді. Экономиканың кә сіптік сипаты бұ рын-соң ды ешбір дә уірде мұ ншама жедел ө згермеген. Біз бү гінгі жаң а атаулы ертең -ақ ескіге айналатын, жү рісі жылдам дә уірге аяқ бастық. Бұ л жағ дайда кә сібін неғ ұ рлым қ иналмай, жең іл ө згертуге қ абілетті, аса білімдар адамдар ғ ана табысқ а жетеді. Осыны бек тү сінгендіктен, біз білімге бө лінетін бюджет шығ ыстарының ү лесі жө нінен ә лемдегі ең алдың ғ ы қ атарлы елдердің санатына қ осылып отырмыз. Табысты болудың ең іргелі, басты факторы білім екенін ә ркім терең тү сінуі керек. Жастарымыз басымдық беретін межелердің қ атарында білім ә рдайым бірінші орында тұ руы шарт. Себебі, қ ұ ндылық тар жү йесінде білімді бә рінен биік қ оятын ұ лт қ ана табысқ а жетеді. 5. Қ азақ станның революциялық емес, эволюциялық дамуы Биыл Еуразия қ ұ рлығ ының ұ лан-ғ айыр аумағ ын астаң -кестең еткен 1917 жылдың қ азан айындағ ы оқ иғ ағ а 100 жыл толады. Кү ллі ХХ ғ асыр революциялық сілкіністерге толы болды. Бұ л осы аумақ тағ ы барша ұ лттарғ а мейлінше ә сер етіп, бү кіл болмысын ө згертті. Ә рбір жұ рт тарихтан ө зінше тағ ылым алады, бұ л – ә ркімнің ө з еркіндегі шаруа. Біреуге ө зің нің кө зқ арасың ды еріксіз таң уғ а ешқ ашан болмайды. Бізге тарих туралы ө здерінің субъективті пайымдарын тық палауғ а да ешкімнің қ ақ ысы жоқ. Ө ткен ХХ ғ асыр халқ ымыз ү шін қ асіретке толы, зобалаң да зұ лмат ғ асыр болды. Біріншіден, ұ лттық дамудың кө неден жалғ асып келе жатқ ан ө зімізге ғ ана тә н жолы біржола кү йретіліп, қ оғ амдық қ ұ рылымның бізге жат ү лгісі еріксіз таң ылды. Екіншіден, ұ лтымызғ а адам айтқ ысыз демографиялық соқ қ ы жасалды. Оның жарасы бір ғ асырдан бері ә лі жазылмай келеді. Ү шіншіден, қ азақ тың тілі мен мә дениеті қ ұ рдымғ а кете жаздады. Тө ртіншіден, еліміздің кө птеген ө ң ірлері экологиялық апат аймақ тарына айналды. Ә рине, тарих тек ақ таң дақ тардан тұ рмайды. ХХ ғ асыр Қ азақ станғ а бірқ атар игіліктерін де берді. Индустрияландыруды, ә леуметтік жә не ө ндірістік инфрақ ұ рылымдардың қ ұ рылуын, жаң а интеллигенцияның қ алыптасуын осығ ан жатқ ызуғ а болады. Бұ л кезең де елімізде белгілі бір жаң ғ ыру болды. Бірақ, бұ л – ұ лттың емес, аумақ тың жаң ғ ыруы еді. Біз тарихтың сабағ ын айқ ын тү сінуіміз керек. Революциялар дә уірі ә лі біткен жоқ. Тек оның формасы мен мазмұ ны тү бегейлі ө згерді. Біздің кешегі тарихымыз бұ лтартпас бір ақ иқ атқ а – эволюциялық даму ғ ана ұ лттың ө ркендеуіне мү мкіндік беретініне кө зімізді жеткізді. Бұ дан сабақ ала білмесек, тағ ы да тарихтың темір қ ақ панына тү семіз. Ендеше, эволюциялық даму қ ағ идасы ә рбір қ азақ стандық тың жеке басының дербес бағ дарына айналуғ а тиіс. Бірақ, қ оғ амның эволюциялық дамуы қ ағ ида ретінде мә ң гі тұ мшаланудың синонимі емес. Сол себепті, тарихтың ащы сабағ ын тү сініп қ ана қ оймай, ө зіміз кү нде кө ріп жү рген қ азіргі қ ұ былыстардан ой тү йіп, болашақ тың беталысына қ арап, пайым жасай білу де айрық ша маң ызды. Бү гінде революциялар ө ң ін ө згертіп, ұ лттық, діни, мә дени, сепаратистік перде жамылды. Бірақ, бә рі де, тү птеп келгенде, қ антө гіспен, экономикалық кү йреумен аяқ талатынын кө ріп отырмыз. Сондық тан, ә лемдегі оқ иғ аларды ой елегінен ө ткізіп, қ орытынды жасау – қ оғ амның да, саяси партиялар мен қ озғ алыстардың да, білім беру жү йесінің де ауқ ымды дү ниетанымдық, рухани жұ мысының бір бө лігі.
|
|||
|