2.7. Ветеринариялық фармакология және токсикология

Фармакология – дә рілер туралы ғ ылым. Дә рілерді ауруларды емдеуге, алдын – алуғ а, жануарлардың ө сімталдығ ы мен ө німділігін арттыруғ а олардың ауруларғ а қ арсы тұ ру қ абілетін кү шейтіп, физиологиялық қ ұ былыстардың бір қ алыпты ө туін реттуге қ олданады. Қ азіргі уақ ытта талабына сай жануарлардың ө німділігін арттыру мақ сатымен осы бағ ыттың барлығ ына да дә рілік заттардың маң ызы артып отыр. Мал шаруашылығ ын ө ндірістік негізінде дамыту дә рілерді белгілі тә сілдермен қ олданып ұ ана қ оймай оларды кү нделікті жем-шө птік, азық тық заттармен қ осып беруді талап етеді.

Фармакология – ауқ ымды кең ғ ылым, оны медицина, ветеринария, мал шаруашлығ ы, биология, фармация саласында жаң а дә рілік заттарды синтезден, олардың табиғ аттағ ы таралуын іздестіруге қ олданады. Ветеринарияда фармакологияны тірі организмдегі дә рілік заттардың ә серінен болатын физиологилық жә не биохимиялық ө згерістердің заң дылық тарын зерттеп, осының негізінде бұ л заттардың мал шаруашылығ ындағ ы қ олданылуы, қ олдану ә дісі мен шарттарын зерттейтін ғ ылым деп қ арайды.

Жануарларды емдеу ү шін шаруашылық қ а дә рі–дә рмекте ветеринарлық дә ріханадан сатып ә келінеді. Ол дә рілер арнайы қ орапта сақ талынады. Қ ораптар қ араң ғ ы бө лмеде сақ талынады. Қ ожалық тағ ы дә рі–дә рмектер ережеге сай сақ талады. Бұ л дә рілер кө бінесе ауруларды алдын алу шаралары ү шін қ олданады. Қ ажет жағ дайда дә рілерді мал дә рігерінің нұ сқ ауы бойынша қ олданады. Тә жірибе ө ту барысында шаруашылық та дә рілердің енгізу жолдарын егу тә сілін мең гердім.

Йод тұ нбасы (5 пайыздық спирт ерітіндісі) –қ ара қ оң ыр сұ йық. Оны жарағ а жағ ады, дә рі жіберерде, операция жасар алдында саусағ ына жағ ады.

Сутегінің асқ ын тотығ ы - тү ссіз сұ йық, кү н сә лесіне тез ыдырайды, 3 пайыздық су еріт індісінластанғ ан жараның бетін жуады. Кө піршіген ерітіндіні лас, ірің, ө лі-ұ лпаны шайып ә кетеді де, бө лінген оттегінен анаэробдық микрофлюра қ ырылады.

Марганец қ ышқ ылы калий - суда жақ сы еритін ашық кө к тү сті кристал. Мұ ны қ араң ғ ы жерде сақ тайды. 0, 1-0, 3 пайыздық су аралас ерітіндісімен жараны, кү йікті, жылан шақ қ ан жерді, ауыз қ уысын шаяды. Ерітіндіні қ олданар алдында дайындап, ыстық тай қ олдану керек. [9]

Спирт- тү ссіз, шараптың иісі бар, жанатын сү йық. Бұ л кө птеген дә рі-дә рмекті ерітеді. Операция жасайтын жерді, қ олды спиртпен сү ртеді, мұ ны белгілі мө лшерде жә не қ оспа тү рінде тамырғ а жіберуге не ішкізуге болады.

Эфир - мө лдір, тез ұ шатын жә не тұ танатын сұ йық. Спирт-эфир қ оспасы теріні сү ртуге қ олданылады.

Вазелин– ақ жә не сарғ ыш тү сті қ ою май. Теріні жұ мсарту, қ ұ рал жабдық ты майлау ү шін ә р-тү рлі май дайындауғ а пайдаланады.

Пеницилин -ак немесе сарғ ыш тү сті ұ нтақ, ә р қ ұ тыда 50 мың, 100 мың, 200 мың, 300 мың, жә не 500 мың нан болады. Мұ ны новокаинның 25 пайыздық ерітіндісіне дайындап ет арасына, кө к тамырғ а артерияғ а, табиғ и жә не ірің ді қ уыстарғ а жібереді. Ұ нтағ ын жарағ а себеді. Пенцилин майын дайындайды.

Синтомицин- ақ тү сті ұ нтақ, ампулада сақ талады, пенцилин секілді қ олданылады. Балық майын жә не басқ а майларды қ олданып 1-20 пайыздық эмульсия дайындайды, мұ ны кө здің жә не басқ а органдардың ауруына пайдаланады.

Окситоцин - ү й жә не ауыл шаруашылық малдарының аналық тарына жатырдың жиырылуын ү шейту мақ сатында, шу бө гелгенде, жатыр қ анталауларында, атония, гипотония жә не жатыр қ абынуларынды, маститта тағ айындалады. Тері астына енгізіледі. Флаконда 20 мл. 1 мл- 5 Ә Б.

Нитокс 200 – инфекциялық ауруларды, плеврит, пастереллез, мастит, абцесс, перитонит, тө лдеуден кеің гі инфекциялар, артрит, тұ яқ ірің інде қ олданылады[9. ]

Вишневский майы қ оң ыр тү сті қ ою май, ә р тү рлі ісіктерге, қ абыну процесі кезінде жағ ады. Оны салфетка жә не дә кеге жағ ып жараның бетіне салып таң ады, бітеу жара тесіліп ірің нен тазартқ ан соң оғ ан бұ л майды қ ұ ю керек.

Ивермек – ас қ орыту мү шесіндегі нематодтарғ а, тері асты, мұ рын қ уысы, ас қ орыту мү шелеріндегі паразиттерге, биттерге, қ ан сорғ ыштарғ а жә не саркоптоидты кенелерге қ арсы қ олданылады

Септо-спрей- антисептикалық қ абынуғ а қ арсы, жарны жазушы қ асиеті бар. Сыртқ а қ олдануғ а арналғ ан спрей. Активті заты йодоповидон.

Чеми спрей – аэрозольды препарат. Хирургиялық жә не кездейсоқ жараларды, абсцесстерді ө ң деуге арналғ ан кең спектрлі препарат. Активті заты хлорамфеникол.

Танғ ыш материалдар. Заводта дайындалғ ан ә рі стерилдендрілген жә не қ ажет кезінде жергілікті жерде дайындайды, стерильнденген жә не стерильденбеген болып бө лінеді.

Қ арапайым мақ та- сарғ ыш не ақ тү сті, майсыз бұ л дененің ауру жерін жылыту ү шін орауғ а, ыстық бұ лау ретінде.

Дә ке- майсыз, ақ тү сті, ылғ алды жақ сы сің іріп, тез шығ арады. Мұ ны салфетка, оралуы дә ке кү йінде таң ғ ышқ а пайдаланылады.

Салфетка- аумағ ы 25*25см, 35*32см дә ке кесіндісі.

Скальпель-хирургиялық болат пышақ; ұ шты, жү зі жалпақ, ұ шы молтақ тү зу, имек тү рі болады. Мұ нымен тіледі, теседі.

Тү тікті резең келі жгут -ірі қ ара –жуан, ұ сақ малғ а –металл ілмекті, ұ шында шынжыры бар немесе кә дімгі резина тү тік қ олданылады.

Шприц сыйымдылығ ына қ арай ә р тү рлі болады. Ұ лпалар мен қ уысқ а сұ йық дә рі жіберу ү шін қ олданады.

2. 8. Ветеринариялық акушерлік жә не гинекология

Мал акушерлігі жә не кө бею биотехнологиясының ауыл шаруашылығ ындағ ы маң ызы зор.

Мал акушерлігі жә не гинекология пә ні ү ш бө лімнен тұ рады:

1. мал акушерлігі.

2. гинекология.

3. кө бею биотехнологиясы.

Аталғ ан бө лімдер бірімен-бірі тығ ыз байланыста болады.

Мал акушерлігі-жыныстық процесстердің патологиясы мен ұ рық тандыру, буаздық кезең і, туу жә не туғ аннан кейінгі кезең мен жаң а туғ ан тө лдің ауруларын, сү т безінің ауруларын оқ ытатын ветеринарияның клиникалық пә ндер бө лімінің бір саласы. Тө лдің туылуы, жануардың туу патологиясының пайда болу себебі адам баласын толғ андырмай қ оймады Дұ рыс ұ йымдастырылғ ан акушер-гинекологиялық жұ мыстардың нә тижесінде шаруашылық та тө л алудан жоғ арғ ы жетістіктерге жетіп, мал басын кө бейтуге мү мкіншілігіміз бар.

Ө ндірістік тә жірибеде акушерлік-гинекологиялық жұ мыстарды кездестірмедім.

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 Следующая ⇒