І. ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ МЕН МАЗМҰНЫ

І. ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ Қ ЫЗМЕТТІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘ НІ МЕН МАЗМҰ НЫ

1. 1 Инвестицияның пайда болуы жә не даму тарихы

Инвестиция туралы ұ ғ ым банк ісі ғ ылымының арнайы бө лігі болып табылады. Бұ л инвестициялық қ ызметтің неғ ұ рлым белсенді жә не ірі ресурстар бар мү шелер. Сондай – ақ оларды ұ йыммен жә не тұ рғ ындармен жинақ тарды тарту олардың инвестициялық ресурстар трансформациялануы ө ндірісті дамыту ү шін оларды бө лу жә не пайдалану бойынша туындайтын экономикалық қ атынастар табылады. Қ азіргі уақ ытта инвестициялық процессті қ аржыландыру нарық тық тетікті бір қ алыпқ а келтіру Қ азақ стан Республикасы экономиканың дамуының басты проблемаларының бірі болып табылады. Тиімді инвестициялық тетікті қ алыптастыру арқ ылы ө неркә сіптік ө ндірісті қ алпына келтіру жә не сапаны қ айта қ ұ ру ү шін ә р тү рлі кө з-қ арастар мен тә сілдер ұ сынылуда. Осығ ан байланысты экономикалық жақ сы дамығ ан сигмент ретінде банктік жү йеге келтіріледі. Болашақ мамандар инвестициялық процесті ұ йымдастыру жә не жү зеге асыру саласына, кә сіби білім алуына мақ сатты теориялар жә не тә жірибелік тү рде бағ ытталғ ан шетелдерде қ алыптасқ ан инвестициялық инфрақ ұ рлымның, қ ызмет ету мө лшері жә не оларғ а банктердің қ атысу тә жірибесін қ арастырады.

Шаруашылық іс-ә рекеттер процесінде оғ ан қ атынасушылар кү рделі қ аржыны жү зеге асырады, реконструкцияғ а ә рекет етуші ұ йымдарды кең ейту жә не техникалық қ айта жарақ тандыру, тұ рғ ын ү й, коммуналдық жә не мә дени тұ рмыстық қ ұ рылыстарғ а жұ мсалатын шығ ындар кү рделі салымдарды жү зеге асырады.

Қ азақ стандағ ы болашақ басты міндеттердің бірі – XXI ғ асырдың ортасына таман экономиканың алдың ғ ы қ атарлы салаларын бет бұ рыс жасау. Мұ ны іске асырудағ ы алғ ашқ ы орындардың бірі шетел инвестицияларын кең інен тартуғ а бө лінеді.

" Инвестиция" деген сө з латынның " инвест" (салу) дегенінен шық қ ан. Енді кім инвестор, ол не салады, не мақ сатпен жә не қ айда салады деген сұ рақ тарғ а жауап туады. Капиталды салады, оның кө птеген тү рі болады:

Сө йтіп, нені салуғ а болады? Ірі банктердің қ аржылық ресурстары, ө неркә сіптік фирмалардың миллиардтағ ан пайдалары, жай адамдардың жинағ ан ақ шалары, кә сіпқ ойлық дағ ды мен қ абылеттілік " ноу-хау", ә рбір бизнесменнің денсаулығ ы мен уақ ыты. Мұ нда инвестиция жө нінде кең інен қ андай да болмасын қ аржыны ірі жә не ақ ша ғ ана болуы емес салудан кейіннен табыс, пайда алу кө зделеді.

Бұ л - акцияны сатып алу, олармен биржадағ ы ойынғ а қ атысу, бартерге жұ мсау, тауарлы-материалдық запастармен сауда жасау жә не басқ адай толып жатқ ан ойындар да болуы мү мкін.

Инвестиция дегеніміз – табыс алу мақ сатында кә сіпкерлік жә не басқ а да қ ызмет тү рлері, объектілері, ақ ша қ аражаттар технологиялар, машиналар, жабдық тар, тауарлық белгілер, несиелер, басқ а да мү ліктік қ ұ қ ық тық интелектуалдық қ ұ ндылық ттар.

Инвестициялық қ ызмет бұ л – инвестицияларды салып жә не инвестицияларды жү зеге асыру бойынша тә жірибелік ә рекеттер жиынтығ ы.

Инвестициялаудың тар кә сіпқ ойлық анық тамасы бұ дан да қ атты, мұ нда қ аржы салымы ең алдымен бизнестің материалдық бө лігіне жұ мсалады: жабдық тарды сатып алу жә не орнату, техникағ а, шикізатқ а, ғ имарат қ ұ рлысына. Қ андай болмасын кә сіпорнының материалдық бө лігі негізгі жә не айналым қ аржыларын енгізеді. Теоретиктер " мұ ның бә рін " нағ ыз капитал" терминіне қ осып атайды.

Енді қ аржыны кімдер салады? Негізгі салымшылар кә сіпорындар, фирмалар, мемлекет жә не халық.

Инвестицияны жү зеге асырушы заң ды жә не жеке тұ лғ алар, бұ лар коммерциялық тә уекелділікке қ арай инвесторларғ а, кә сіпкерлерге, саудагерлерге жә не ойыншыларғ а бө лінеді.

Инвестор - бұ л капиталды салғ ан кезде, кө біне басқ а біреудің ең алдымен ойлайтыны тә уекелділіктің аз болуы; инвестор – бұ л кү рделі қ аржыны қ аржыландырудағ ы делдал.

Кә сіпкер - бұ л белгілі бір тә уекедділікпен ө з капиталың салушы адам.

Саудагер - бұ л белгілі, алдын-ала есептелінген тә уекелділікке баруғ а дайын адам.

Ойыншы - қ андай да болмасын тә уекелдікке баруғ а дайын адам.

Инвестициялау мақ саты - табыс, пайда, кіріс. Кірісті қ аржыны бизнестің материалдық бө лігіне салмай-ақ алуғ а болады. Бірақ белгілі жағ дай, ұ зақ мерзімді кә сіпорнының ә рекеттерінде, олардың тек қ ана қ аржылық - саудагерлік іс - ә рекеттермен ғ ана шұ ғ ылданып, негізгі қ орларын жаң артуды ұ мытып кететіндері де болады. Ондайлар бә секелестерінен қ алып қ ояды, ал мұ ның ө зі нарық тық даму жағ дайында ө те қ ауіпті болады.

Сыртқ ы экономикалық қ ызметтің маң ызды аспектісі - шетел инвесторларының қ атысуы жә не республика экономикасын тұ рақ тандыру ү шін шетел кредиттерін тарту. Бұ л қ аражаттар ұ лттық шаруашылық тың қ ұ рылымын жетілдірудің басым міндеттерін шешу, рынокты тұ тыну тауарларымен молайту жә не экспорттық ә луетті кең ейту ү шін нысаналы ә рі тиімді пайдаланылуы тиіс. Сыртқ ы кредиттерді қ амтамасыз ету ү шін алтын-валюта резервтері жасалғ ан, олар сонымен бірге ұ лттық валютаны да қ амтамасыз етеді. Кредиттерді қ амтамсыз етудің басқ а нысаны экспорттық тауарлардың қ орлары болып табылады.

Шетелдік инвестицияларды тарту ү шін қ ажетті жағ дайлар жасалуы тиіс:

1. Шетелдік инвесторлардың қ ызметімен байланысты ә кімшілік рә сімдерді ық шамдау: жұ мыс істеу қ ұ қ ығ ына, ел ішінде жү ріп-тұ руғ а, кедендік жә не шекаралық бақ ылаудан ө туге рұ қ саттар беру, рұ қ сатнама беру болып табылады.

2. Елдің ұ лттық мү дделері ү шін қ ызмет тү рлеріндегі басымды салық жең ілдіктерін жә не басқ а жең ілдіктерді беру жең ілдетілген мө лшерлемелер, инвестицияларғ а немесе кредиттерге салық тық шегерімдер, жең ілдетілген баждар, жеделдетілген амортизация.

3. Жерді, жылжымайтын дү ние-мү лікті пайдалану қ ұ қ ығ ын
қ амтасасыз ету, қ ызметкерлерді оқ ытуғ а субсидиялар беру;

4. Пайда ә кетіліміне ү кімет кепілдіктерін немесе оны қ айта
капиталдандырудың жең ілдетілген шарттарын беру.

Жаң а қ оғ ам ө зінің соны ө згерістерін бірге ала келетіні белгілі. Сол сияқ ты нарық тық экономика да біздің қ оғ амғ а инвестиция ұ ғ ымын ала келді. Бұ л ө ркениетті ә лемде ә лдеқ ашан қ арым-қ атынастың қ алыпты заң дылығ ына айналып кеткен ұ ғ ым болып табылады. Елімізге келген шетелдік инвесторлар мұ най мен газ саласына кө бірек қ аржы қ ұ йғ аны мә лім. Қ азіргі уақ ытта да инвестицияның басым бө лігі кең -қ азба байлық тарын қ ұ райды. Ө з кезегінде Қ азақ станның сыртқ ы саясат саласындағ ы атқ арып жатқ ан іргелі істері елімізге шетелдік инвестицияның кө птеп келуіне жол ашып отыр. Оның сыртында елдің ішкі саяси тұ рақ тылығ ы, экономикадағ ы реформаның бірізділікпен жү зеге асырыла бастауы сырттан келетін қ аржының тұ рақ тылығ ына мү мкіндік береді. 1993 жылдан 2003 жылғ а дейінгі кезең де Қ азақ стан экономикасына 25, 8 миллиардтан астам АҚ Ш доллары кө лемінде тура шетел инвестициясы тартылды. Сараптамалық бағ алау бойынша Орталық Азияғ а келген тура инвестициялардың 80 пайыздан астамын Қ азақ стан экономикасы алып отыр. Дү ниежү зілік банк біздің елімізді инвестициялар ә келуге ө те қ олайлы 20 елдің қ атарына қ осты. Халық аралық " Мооdy′ s Investors Service" рейтинг агенттігі Қ азақ станғ а қ аржыландыру мен инвестициялаудың жаң а, ө те жоғ ары рейтингін берді. Бұ л Қ аржы министірлігіне тө мен пайызбен, біріншіден, кредиттер алуына мү мкіндік береді. Екіншіден, екінші дең гейдің барлық банктерінің тиісті рейтингтері жоғ арылайды. Енді бұ ғ ан Қ азақ станның нарық тық экономика мемлекеті ретіндегі танылғ анын қ оссақ, бү кіл дү ние жү зі біздің еліміздегі тұ рақ тылық ты, саяси тұ рлаулылық ты, экономиканың артуы мен реформалардың біз қ алағ ан бағ ытта дамып келе жатқ анын танып отырғ аны тұ лғ аланып шығ ады.

Қ азақ станда нарық тық реформаларды табысты жү зеге асыру ү шін Бү кіл дү ниежү зілік банк, Халық аралық валюта қ оры, Еуропалық қ айта қ ұ ру жә не даму банкі, Ислам даму банкі, Азия даму банкі секілді беделді халық аралық қ аржы институттарымен, басқ а да халық аралық қ аржы мекемелерімен іс-ә рекетті ү йлестірудің ү лкен мә ні бар. Сонымен бірге Қ азақ стан Республикасы бү гінде дү ние жү зіндегі ү лкенді-кішілі 55 халық аралық ұ йымғ а мү ше болып табылады, олардың 61-іне қ аржылық міндеттемелер тө леу кө зделген. Осығ ан сә йкес республика халық аралық қ аржы-кредит жә не басқ а ұ йымдарғ а қ атысудан туындайтын мү шелік жарналарды, борыштық операциялар мен мә мілелер бойынша қ ажетті тө лемдерді жү зеге асырады. Айта кету керек, 1992 жылдан бергі уақ ыт ішінде Қ азақ станның халық аралық ұ йымдарғ а берешегі 21 миллион АҚ Ш доллары кө леміне жеткен.

⇐ Предыдущая 123 4 5 6 7 8 9 Следующая ⇒