33. Шынығу, шынығу принциптері.

Шынығ у деп организмнің қ оршағ ан орта факторларына, ә сіресе, метеорологиялық факторларғ а (шынығ удың арнаулы ә сері) қ арсы тұ ру мү мкіндігін арттыратын процедуралар жү йесін тү сінеді. Сонымен қ атар шынығ у организмнің қ ызмет қ абілетін жоғ арылатады, ә р тү рлі ауруларғ а иммунобиологиялық қ арсы тұ ру (арнаулы емес ә сері) дә режесін арттырады.

Мектеп жасындағ ы балаларды шынық тыруда мынадай нақ ты міндеттер қ ойылады:

бала организмінің ауруларғ а қ арсы кү ресу тө зімділігін арттыру;
балалар мен жасө спірімдерді таза ауаны қ ажетсінуге

тә рбиелеу, оларды температураның, ылғ алдылық тың жә не ауа қ озғ алысының кү рт ө згерістерінен қ орық пауғ а ү йрету;

балаларды қ иындық тарды жең е білуге, тө зімді де батыл болуғ а тә рбиелеу.

Шынық тыру механизміне орталық нерв системасы ү лкен роль атқ арады: ол организмде болып жататын барлық процестерді басқ арады.

Шынық тырудың негізгі принциптері. Мектеп оқ ушыларын шынық тыру тө менгі принциптерді сақ тау қ ажет. Олар бірте – біртелілік, жү йелілік жә не балалардың жеке басының ерекшеліктерін есепке алу.

Біртіндеп шынық тыру принципін сақ тау балалар ү шін ерекше маң ызды, ө йткені балалар организмінің қ арсылық білдіру қ абілеті жоғ ары емес, сондық тан алдын – ала біртіндеп жү ргізілген дайындық сыз кү шті тітіркендіргіштерді қ олдану теріс нә тижелер беруі мү мкін.

Егер балаларды шынық тыру қ атаң тү рде белгілі бір мө лшерде жү ргізілсе мә селен кө ктемгі уақ ытта киімді біртіндеп жең ілдету, су жағ дайында температураны біртіндеп тө мендету жә не тағ ы басқ а жағ дайларды қ олданғ анда балаларды шынық тыруда нә тижесін береді.

Жү йелі тү рде шынық қ анда организмнің жауап қ айыру реакциясы жылдамдап, жетіле береді.

Шынық тыру кезінде жеке ерекшеліктерді ескеру қ ажет. Жастары бірдей балалардың да денесінің дамуы жағ ынан бір-бірінен айырмашылық тары болады. Бір ғ ана тітіркенудің ө зі кө біне ә ркелкі қ абылданады. Бір бала суық қ а неғ ұ рлым сезімтал келсе, екінші біреуі оғ ан тезірек кө ндігеді. Суық жә не басқ а тітіркендіргіштерге деген ә серлерді ескеру қ ажет.

Шынығ у ү шін ауаның маң ызы. Балалардың тыныс алуының едә уір жең іл типін ескергенде, балалар мен жасө спірімдердің ү немі таза ауада болуынның маң ызы зор. Жазда балалар мен жасө спірімдердің сауық тыру алаң дарындағ ы, бү кіл ө мірі мү мкіндігінше бө лмеден тыс жерде ө туге тиіс. Оқ ушылырдың ұ зақ уақ ыт бойы таза ауада болуы кө ктем мен қ ыс кезінде де тоқ талмауы тиіс.

Шынық тыру ү шін судың маң ызы. Организмді сауық тыру ү шін су ежелден бері қ олданылып келеді. Ауамен салыстырғ анда судың жылу ө ткізгіштігі жоғ ары, сондық тан су бірдей температурада денеден кө п жылу тартып алады. Шынық тырудан жақ сы ә сер алу ү шін, тітіркенуді біртіндеп кү шейту қ ажет яғ ни судың температурасын біртіндеп тө мендету қ ажет.

Кү н радиациясының шынық тырушы ә серінен терінің қ ыртыс қ абаты айтарлық тай қ алың дайды, бұ л оның тосқ ауылдық қ абілетін кү шейтетін организмнің суық тиюден болатын аурулар мен жұ қ палы ауруларғ а тө зімділігін арттырады. Кү н сә улесі ваннасын қ абылдай отырып, бала бір мезгілде кү н радиациясының тікелей, шашырай жә не шағ ылыса тү скен ә серіне тап болады. Баланың ө сіп келе жатқ ан организм ү шін табиғ и ультракү лгін радиациясының ерекше маң ызы бар.

⇐ Предыдущая 23 24 25 26 272829 30 31 32 Следующая ⇒