|
|||
36. Ареометр-лактоденсиметрдің жұмыс істеу принципі.Ареометр - бұ л Архимед заң ына негізделген сұ йық тық тар мен қ атты заттардың тығ ыздығ ын ө лшеуге арналғ ан қ ұ рылғ ы. Гидрометрді Гипатия ойлап тапқ ан деп есептеледі. Ә детте бұ л шыны тү тік, оның тө менгі бө лігін қ ажетті массағ а қ ол жеткізу ү шін калибрлеу кезінде мылтық қ а немесе сынапқ а толтырады. Жоғ арғ ы, тар бө лігінде ерітіндінің тығ ыздығ ы немесе ерітіндінің концентрациясы бойынша аяқ талғ ан шкала. Еріттің тығ ыздығ ы изометр массасының сұ йық тық қ а тү сетін кө лемге қ атынасына тең. Тиісінше, ү немі кө лемдік изометрлер жә не тұ рақ ты массалық изометрлер ерекшеленеді. Тұ рақ ты массалық гидрометрмен сұ йық тық тың тығ ыздығ ын ө лшеу ү шін қ ұ рғ ақ жә не таза гидрометр осы сұ йық тық пен ыдыста орналастырылады, сонда ол еркін тү рде ө згереді. Тығ ыздық мә ндері гидрометр масштабында, менискустың тө менгі жағ ында оқ ылады. Тұ рақ ты кө лемдік гидрометрді ө лшеу ү шін оның массасын ө згертіп, оны белгілі бір белгіге батырың ыз. Тығ ыздығ ы жү ктің массасы (мысалы, салмағ ы) жә не ауыстырылғ ан сұ йық тық кө лемімен анық талады. Практикалық қ олдану ү шін изометр сұ йылтылғ ан концентрацияда калибрленген, мысалы: Алкоголь ө лшегіш - сусынның беріктігін ө лшеуге арналғ ан алкоголь пайызы; Лактометр - сү ттің сапасын анық тауғ а арналғ ан майдың пайызы; Салинометр - ерітіндінің тұ здылығ ын ө лшеу; Қ ант ө лшегіш - ерітілген қ ант концентрациясын анық тау кезінде; Сұ йық тық тардың тығ ыздығ ы температурадан қ атты байланысты болғ андық тан, шоғ ырлану ө лшемдері кейде термометрмен қ амтамасыз етілген қ атаң белгіленген температурада орындалуы керек. Лактомиметр цилиндр қ абырғ асына тимеуі керек. Лактомиметр сү ттің тығ ыздығ ын анық тау ү шін қ олданылады. 30-дан бұ рын қ ұ рғ ақ лактоденсиметрді сынау сү тіне баяу салып қ ойың ыз. Лакто-сезімтетиктерді калибрлеу ү шін кү кірт-шараптық ерітінділер қ олданылады, ө йткені бұ л жағ дайда капиллярлық тү зету кү кірт-сулы ерітінділерде калибрлеуге қ арағ анда аз. Мысалы, лактоденсиметрді оқ у - 31 0; сү т температурасы 15 градус Сү ттің ерекше салмағ ы лактоденсиметр деп аталатын гидрометрмен анық талады. Кевен градустарында сү ттің ү лесін ө лшегенде, қ ондырғ ы алынып тасталады. Жұ мыс гидрометрлерінің кейбір тү рлері, майлауыштар, лакто-дензиметрлер, қ ант санауыштары, желімдік метрлер, спирт схемалары, гидрометрлер) сұ йық тық тың температурасын ө лшеуге арналғ ан тығ ыздық ты (концентрациясы) бір мезгілде беретін біріктірілген термометрмен шығ арылады. Термометрді толтыратын сұ йық тық (сынап, толуол) сонымен бірге гидрометрлік балласттың бө лігі ретінде қ ызмет етеді. Сү ттің температурасы анық талады (термометрдің шкаласы лакто-дензиметрдің жоғ арғ ы бө лігінде орналасқ ан), температура айырмашылығ ы ү шін тү зету енгізіледі жә не сү ттің нақ ты салмағ ы есептеледі.
|
|||
|