Цемент өндіру тәсілдері

Цемент ө ндіру тә сілдері

Портландцементті ө ндіру мына тө менде аталғ ан негізгі операциялардан тү рады:

Шикізаттар араласын қ ү рғ ақ немесе сулы тэсілмен дайындайды. Соғ ан сэйкес портландцемент ө ндіру тэсілі - қ ү рғ ақ жэне сулы болып екіге бө лінеді. Біздің жэне басқ а республикаларда кө біне сулы тэсілді қ олданады.

Сулы ө ндіріс тә сілі бойынша шикізаттардың майдалануы мен араласуы, олардың кү рамының орташалануы жә не корректірленуі белгілі бір су мө лшерін қ осу арқ ылы жасалынады. Ал, қ ү рғ ақ тэсіл қ олданғ анда кө рсетілген операциялардың барлығ ы шикізаттың кү рғ ақ қ алпында жасалынады. Шикізаттар араласын дайындау тә сілдері олардың /саздың, ә к тастың, бордың жэне т. б. / физикалық қ алпына, ылғ алдығ ына, біркелкілігіне байланысты. Мысалы, егер табиғ и заттардың /шикінің / ылғ алдығ ы жэне мық тылығ ы тіпті жоғ ары болса, онда эрине олардың кү рғ ақ тә сіл бойынша ү нтақ тап жэне араластырып, қ ү рамы біркелкі шикізаттар араласын дайындау қ иынғ а тү седі. Жеке бір жағ дайда шикізаттар аралас тә сілдермен де дайындалады. Бү л вариант бойынша шикізаттар алдымен сулы тэсіл ө ндіріс бойынша дайындалады. Одан кейін сү йық шикізаттар шламын мү мкіндігінше арнаулы қ ү рал кө мегімен сү зіп, судан ажыратады. Сө йтіп жартылай қ ү рғ ақ кү йінде кү йдіру пешіне береді. Айтылғ ан тэсілдердің эрқ айсысының ө зіне тә н артық шылығ ы жә не кемшілігі де бар.

Сулы ө ндіріс тә сілі .

Ә детте мық тылау карбонат тасы мен ылғ алдылығ ы 5 пайыздан жоғ ары жү мсақ тау саз қ олдануғ а бағ ытталғ ан. Себебі мү ндай минералдық жыныстардан қ ү рамы біркелкі ү нтақ талғ ан шикізатты осы сулы тә сіл бойынша дайындау жең ілге жэне арзанғ а тү седі. Бү л тэсіл бойынша негізгі шикі материалдардың физикалық -механикалық қ асиеттеріне жэне т. б. факторларғ а байланысты портландцементті тү рлі технологиялық схемамен алуғ а болады. Жү мсақ жыныстарды (бор, саз) қ опарыстырушы деп аталатын арнаулы аппаратта (д=12 м; Н=3 м) кө п су қ осып араластырып қ аймақ тү сті лай алады (шлам). Ауыр қ ү мы бө лініп аппараттың тү біне шө геді. Сазды жақ сы ұ нтақ тау ү шін қ ұ мнан бө лініп байытылғ ан сұ йық саз ротарлық диірменге немесе айналмалы домалақ диірменге беріп тартады Жұ мсақ минералдық жынысты қ олданғ анда кө п су қ оса ұ нтақ тау ү шін эсіресе ММС 70x23 қ ысқ а барабан типті ө здігінен ұ нтақ тау диірмені " Гидрофол" ө те тиімді болып саналады. Барабан іш жағ ынан тозбайтын плитамен қ абатталғ ан (брондалғ ан). Бұ л брондық плиталардың арнаулы қ ырлары болады. Гидрофол айналғ анда сол қ ырлары материалды жоғ арғ ы шеткі нү ктесіне дейін кө теріп тастап отырады. Осындай процестің арқ асында сумен араласқ ан шикізат ө зінен-ө зі талқ андалып 3-5 мин ішінде майда шлам болып шығ ады. Судың мө лшерін азайтып, онымен қ атар шламның керекті ағ ымдылығ ын сақ тау ушін сұ йық тандырушылар - сырттай активті қ оспалар қ осады/ СДБ, мылонафт, натрий триполифосфаттар жә не т. б. /. бұ л қ оспалар шламның суын 3-4 пайыз азайтады / сур. 3. 2. /. гидрофольдан шық қ ан шлам бассейнге тү седі. Бұ дан былайгы технологиялық процесті схемадан кө руге болады. ____________

Егерде қ атты карбонаттар /тау эк тастары/ жә не жұ мсақ саз қ олданса цемент ө ндіру технологиялық схемасы шикі зат материалдарын алдымен ұ сақ тап, одан кейін оларды бір - бірімен қ оса диірменде ұ нтақ тап біркелкі дисперсиялық шлам дайындау процестерінен басталады сулы тэсіл бойынша цемент ө ндіру схемасын қ араң ыз. Ә к тастарды /известняктарды/ екі немесе ү ш стадияда жақ ты жә не балғ алы ұ сатқ ыштарда ұ сақ тайды. Ұ сақ талғ ан известняк жэне саз қ опарылыспасынан саз шламы белгілі мө лшерде шикі заттар диірменіне келіп тү седі. Шламның керекті химиялық қ ұ рамын қ амтамасыз ету ү шін, оны бассейнде немесе ө ндіріс потокы бойынша тү зейді Қ аймақ тә різді шлам диірменнен кейін насоспен кү йдіру пешінің шағ ын багына айдалады. Бактен шлам бірқ алыпты айналмалы ұ зын пешке келіп қ ұ йылады. Схемада. кө рсетілгендей шлам пеш кең істігінде біртіндеп физикалық жэне химиялық процестердің нә тижесінде цемент клинкеріне айналды.

Қ ұ ргақ тә сіл ө ндірісі .

Қ ұ рғ ақ тә сіл бойынша цемент ө ндіру схемасы шикі заттың физикалық жә не химиялық қ асиетіне байланысты.

Қ азіргі цемент заводтарында қ ұ рғ ақ тэсіл бойынша известняк пен саз ұ сақ танудың бірінші стадиясын/ сатысын/ ө ткеннен соң химиялық кұ рамын анық тайтын сынақ қ а алушы аппаратардан, 0-10 мм дейін майдалайтын ұ сақ тағ ыштардан, ренгенрадиометриялық сараптаушылардан тұ ратын пункттерден ө теді. Бұ л химиялық анализдің негізінде ұ нтақ талғ ан шикізаттардың дэлдігі 3-4 пайыз шамасындай бірінші дозалауды жасайды.

Дозаланган эк тасы мен саз «Аэрофол» диірменіне келіп ө зінен -ө зі ұ нтақ талынады. Оларды кептіру ү шін «Аэрофолга» пештен шығ атын температурасы 600-650°С ыстық газды жібереді. Ө здігінен ұ нтақ тау диірмені «Аэрофол» -тиеуші/ салушы/ жэне тү сіруші қ аптармен/ тығ ыздалып қ осылғ ан қ уыс науа/ жабдық талғ ан диаметрі 7 - 10 м/ диаметірінің ұ зындығ ына қ атынасы 3: 1 н- 4: 1 / айналмалы барабан. Бұ л тэсілмен ылғ алдылығ ы 20 - 25 пайыз минералдық жыныстарды кептіріп ұ нтақ тауғ а болады. Қ уыс науаның диаметрі ү лкен болғ андық тан, мұ нда жіберетін ыстық газдың да кө лемі жетерліктей. Оның ү стіне газдың материалдарымен жанасу ауданы кең болғ андық ган, диірменнің ө німділігі де жоғ ары.

«Аэрофол» диірменінде шикі затты тарту цемент ө ндірісіндегі минералдық шикізаттарды ұ нтақ тау техникасындағ ы нағ ыз маң ызды тиімділігі зор шешімнің бірі. Біріншіден, ә к тасты екінші рет ұ сақ тау бө лімі соғ ылмайды; екіншіден, шикі затты ұ сақ тау жэне кептіру процесі бір агрегатта қ атарынан орындалатындық тан арнаулы кептіру бө лімде тұ рғ ызылмайды; ү шіншіден ұ нтақ тауғ а қ ажет ұ нтақ таушы денелер жә не электр - энергия шығ ындары едэуір тө мендеиді; тө ртіншіден шикізатты пештен шығ атын ыстық газды қ олдану арқ ылы қ ұ рғ ату отын шығ ынын қ ысқ артады.

«Аэрофол» диірменінде ө з бетімен ұ нтақ талу механизмі 3. 3 жэне 3. 4 - суреттерде кө рсетілген. «Аэрофол» барабанының іш жағ ынан бекітілген қ алақ тар ұ сақ талғ ан тасты жоғ арғ ы шекті нү ктеге дейін кө теріп тастап отыратын болғ андық тан шикі зат ұ нтақ талып, ә рі ыстық газдың жылумен кеуіп те ү лгереді.

Қ ұ рғ ақ тә сіл ө ндірісінде шикі заттарды екі тү рлі схемамсп ұ нтақ тайды: ашық жэне жабық ұ нтақ тау циклі. Ашық цикл бойынша /сур. 3. 5, а/ материал диірмен арқ ылы бір - ақ рет ө теді; жабық циклде/ сур. 3. 5., б, в/ ірі фракциялы материалдар сепаратор арқ ылы диірменнен ұ нтақ тығ ын жеткізу ү шін екінші рет жібереді. Сонымен, диірменнен жақ сы майдаланғ ан жэне кептірілген қ ұ рамы біркелкі шикізат талынады. Жалпы техникалық жэне экономикалық кө рсеткіштер жағ ынан қ ұ рғ ақ тэсіл ө ндірісі сулы тә сілден басымдау келеді. Бұ л тә сіл бойынша ү лкен пешті қ олданғ анда, клинкер алуғ а кететін отын шығ ыны шамамен екі есе азаяды, бір жұ мысшығ а шақ қ андағ ы жылдық ө нім 40 пайыз ө седі, ө німнің ө зіндік қ ұ ны 10 пайыз азаяды жэне завод салуғ а кететін қ аражаттың мө лшері 40 пайыз қ ысқ арады.

Дегенмен қ ұ рғ ақ тэсіл цемент ө ндірісінде біраз кү рделі жабдық тар қ ажет етеді, ең бек санитариясын қ амтамасыз етуді, дала кең істігін таза сақ тауды киындатып жібереді. Оның ү стіне ылғ алдылығ ы 20 - 25 пайыз жоғ ары минералды қ ұ рғ атып ө ң деу кө п отын шығ ынын керек етеді. Сондық тан ылғ алдылығ ы жоғ ары шикі заттар қ олданатын заводтар ү шін отынды ү немдеудің ақ иқ ат жолы - қ ұ растырылғ ан тә сіл ө ндіріс тә сіліне кө шу.

Қ арастырылғ ан тэсіл алдымен шикі зап дайындап, одан кейін пресс - сү згіштерде 35-40 % суы бар шламда біраз қ ұ рғ атып жэне гранулдап кү йдіру пешіне беру процестеріне негізделген. Бұ л тэсіл бойынша орындалатын ө ндіріс процестерінің схемасы 3. 6. суретте келтірілген. Осы схема бойынша шикі заттар диірменінен шығ атын шлам тү зетілгеннен соң, вакумм - сү згішке немесе пресс - сү згішке келіп тү седі де ылғ алдылығ ынан 16-20 % дейін тө мендетеді. Осы жерде гранулданады. Қ ұ рғ ақ талғ ан гранулдардан тү тіннен электрофильтірмен тосып алынғ ан тозаң ғ а бір - бірінен жабыспайтындай етіп аунатып, кү йдіру пешіне береді.

Ізбес тасы

Саз

Ұ сақ талуы

Суда жібітілуі

^{, г}

Шикі материалдардың талқ андалуы / шлам алу/

Шлам қ ү рамының дү рысталуы

Шламның сү зіліп сусыздануы

Сусызданғ ан шламның тү йіршіктенілуі

Тү йіршіктер кү йдіріліп, клинкердін алынуы

Клинкердің суытылуы

Клинкердің жэне қ оспалардың сақ талуы

Клинкердің жэне қ оспалардың ү нтакталынуы

Цементтің силоста сақ талынуы

Цементті кө лікке тиеу жә не қ апшық тау

Қ арастырылғ ан тә сіл бойынша, сулы тә сілмен салыстырғ анда қ аражат шығ ыны 10 % жэне отын шығ ыны 30 % азаяды. Оның ү стіне диаметрі 10-15 мм. шикі заттар араласпасының гранулдары пеш агрегаттарының бірқ алыпты режимде жұ мыс істеуін жақ сартады.

Шикізаттар араласын дайындау тэсілдеріне қ ойылатын бір талап -сапалы портландцемент клинкерін алу ү шін олардың химиялық қ ұ рамы тұ рақ ты болу керек жэне клинкердің химиялық қ ұ рамы мына кө рсетілген пайыздық мө лшерде болуын қ амтамасыз етілуі керек: СаО-63-66; Si0₂-21-24;

Al₂О₃-4-8; Ғ е₂О-2-4. Бұ лардың қ осындысы 95 - 97 % болу керек.

⇐ Предыдущая 13 14 15 16 171819 20 21 22 Следующая ⇒