Дәріс 9 Тақырыбы: Клинкердің маңызды химиялық - минералдық құрамы және

Дә ріс 9 Тақ ырыбы: Клинкердің маң ызды химиялық - минералдық қ ұ рамы жә не

олардың цемент қ асиетіне ә сері

Дә ріс жоспары:

1. Клинкердің маң ызды химиялық - минералдық қ ұ рамы жә не

олардың цемент қ асиетіне ә сері

Портландцементтің қ атаю теориясы
Портландцементтің қ асиеттері.

Цементтің сапасы клинкердің химиялық жэне минералдық қ ұ рамына тікелей байланысты. Сондық тан талапқ а сай химиялық жэне минералдық қ ұ рамы бар клинкер алу мақ сатына барлық ө ндіріс процестері бағ ытталады. Клинкердің химиялық қ ұ рамы ә детте оның мына маң ызды оксидтерінің санымен анық талады/ пайыз/: СаО -64-67 пайыз, SiO₂ - 21-25, А1₂0₃ - 4-8, Ғ е₂0₃ - 2-4. Бұ лардан басқ а бірлі - жарым ретінде мына тотық тар да болуы мү мкін: Мg0 - 0, 5-5, S0₃ - 0, 3-1; Nа₂0 + К₂0 - 0, 4-1; R₂0 - 0, 2-0, 5.

Кальций оксиді/ тотығ ы/ кө п болғ аны/ ол тү гелдей қ ышқ ылдық тотық тарымен химиялық қ осындығ а кірген жағ дайда/ портландцементтің қ атаю жылдамдығ ының жоғ арылаулығ ын, мық тылығ ының биік, бірақ суғ а тө зімділігінің тө мендеу болатындығ ын кө рсетеді.

Кремний диоксидінің кө птеуі алғ ашқ ы кезде қ атаю жылдамдығ ы тө мен болып, кейіннен цементтің мық тылығ ы тез ө сетінін куә лайды. Мү ндай цемент суғ а жэне тү зғ а тө зімділігінің жоғ арылығ ымен ерекшеленеді.

А1₂0з кө птеу болғ анда цемент, ә сіресе бастапқ ы кезде, тез қ атаю қ абілетіне ие болады. Мү ндай цементтің суғ а, сульфатқ а жэне аязғ а тө зімділігі тө мен болады. Ғ е₂0з кө птеу цемент қ атаю жылдамдығ ымен кремний оксиді кө п цементке ұ қ сайды. Бұ л цемент сульфатты су ә серіне тө зімді.

Клинкерде Мg0 саны кө бейген сайын цемент тасының кө лемінің бірекелкі ө згермеу қ аупі кү шейе тү седі. Осы себепті оның мө лшері 5 пайыздан кө п болмау керек. Nа₂0 + К₂0 жалпы саны 1 пайыздан кө п болса, онда цементтің ү стасу мезгілдері тұ рақ ты болмайды. Оның ү стіне егер толтырушылар қ ү рамында опал тү сті кремнезем болса, онда Na₂0 жэне К₂0 суда кремний диоксидімен химиялық эрекеттесіп суда жақ сы еритін ү лкен кө лемді натрий жә не калий силикаттарын қ ү рады. Осының салдарынан бетон жарылып кететін жағ дайлар кездесіп тү рады. Сондық тан, Nа₂0 + К₂0 саны эсіресе жең іл бетондар ү шін 0, 6 пайызғ а дейін шектеледі. Кү йдірген кезде басты оксидтер ө зара эрекеттесіп клинкер минералдарын қ ү рады. Осы минералдардың сандық қ атынастары портландцементтің қ асиетін анық тайды. Клинкердің негізгі минералдары: 3СаО-SiO₂; 2СаО-SiO₂; 3СаО-А1₂О₃жэне ө згермелі қ ү рамда болатын кальций алюмоферриттері -3СаО-3А1₂О₃Ғ е₂О₃деп 2СаО■ Ғ е₂О₃дейін. 4СаО-АІ₂О₃- клинкер қ ү рамына жиі кіреді. Клинкердің минералдық қ ү рамы цементтің физикалық -химиялық қ атаю процесінің сипатын жэне физикалық -механикалық қ асиетін анық тайды. Ә рбір минералдың ө здеріне тэн қ асиеттері бар. Олардың клинкердегі мө лшерін жэне қ асиеттерін біле отырып, сол клинкерден алынатын цементтің негізгі ерекшеліктерін жобалап айтуғ а болады. Портландцемент клинкерінің талапқ а сай минералдық кү рамы 3. 5. -кестеде келтірілген.

жазуғ а ың ғ айлы болу ү шін олардың қ ысқ аша белгілері қ абылданғ ан -формуладағ ы бірінші эріппен оксидтер белгіленген, ал ә ріптің алдың ғ ы индекс - сол оксидтің молекулалық санын кө рсетеді.

Ү ш калъциіті силикат /С₃S. Сумен ө те активті ә рекетеседі. Оны 3. 6. - кестеде келтірілген минералдардың гидратация негізінде, эсіресе, алдың ғ ы уақ ытта бө лініп шыгатын жылу мө лшерінен байқ ауғ а болады. Ол тез қ атайып мық тылығ ын қ арқ ынды дамытады. Осы себепті клникер С₃S кө п болғ ан сайын цементтің қ атаю жә не мық тылығ ының ө су процестері ү демелі болады.

Екі калъцийлі силикат /С₂ S/ активтігі тө мендеу. Оның гидратациялық жылулық эффектісі аз, қ атаюы баяу, алдың ғ ы мерзімдегі мық тылыгы тө мендеу, бірақ та жылы жэне ылғ алды ортада ол ү здіксіз мық тылығ ын ү лғ айта береді,

Ү ш кальцийлі алюминат /С₃А/ Сумен ө те тез реакцияланатын

минерал. Ол С₃S қ арағ анда гидратациялық жылуды екі есе кө п бө ліп шығ арады, ал ү ш кү ннен кейінгі жылу мө лшері толық жылудың 80 % - ын кө рсетеді. С₃А қ атаю процесі ә сіресе сумен араластырганнан кейінгі алғ ашқ ы сағ аттарда тіпті ү демелі ө теді. Бірақ, С₃А мық тылығ ы ө те тө мен. Егерде цемент кү рамында клинкерді диірменге таратар кезде қ осатын гипс болмаса, онда оның ү стасу мезгілі тіпті қ ысқ арып кететіндігінен мү ндай цементті қ ү рылыста қ олдану кү рделі болып қ алар еді. Ал, гипс С₃А ә рекеттесіп жаң а химиялық қ осынды қ ү райды да, оның мезгілсіз қ атаю эсерін біраз

уақ ытқ а ұ зартады. Осының нә тижесінде цементтен жасалғ ан ерітінділер жә не бетон араласпасы емін-еркін қ ұ рылыста пайдаланылады.

⇐ Предыдущая 16 17 18 19 202122 23 24 25 Следующая ⇒