|
|||
2.4 Болжамдық есептер.Шығыстар мен табыстар
Қ ауын ө сіруге арналғ ан жерлерді асқ абақ тық ө сімдіктерді ө сіруге арналғ ан жер секілді дайындайды. Жоғ ары кө лемде ө нім жинаудың міндетті шарттарының бірі – жерді терең жырту (немесе қ азу). Жерді терең ірек ө ң деу ө сімдіктің жақ сы ө суі мен олардың жемісті мол салуына мү мкіндік береді. Қ ауынды Қ азақ станның оң тү стік аймағ ының қ олайлы климаттық жағ дайында ө сіреді. Тұ қ ым отырғ ызуды 8-10 см терең діктегі топырақ 15 – 17° С–ге дейін қ ызғ ан кезде сә уір айының соң ына қ арай бастайды (кеш тү суі мү мкін кө ктемгі ү сік есепке алынады). Жекелеген кішігірім, желден жақ сы қ орғ алғ ан, кү н тү сетін учаскелерде жә не аулаларда тұ қ ым отырғ ызуды 5 – 6 кү н ерте бастауғ а болады. Ашық учаскелерде тұ қ ым егуді кулиспен отырғ ызғ ан дұ рыс. Қ ауынды бұ лай отырғ ызу барлық аймақ тарда мол ө нім алуғ а мү мкіндік береді. Кулистік ө сімдіктердің жұ птасқ ан қ атарын (жү гері, қ онақ жү гері) ә рбір 10 -15 мсайын басым болатын желдің бағ ытына кө лденең отырғ ызады. Қ ауын ө сіру ү шін 2-3 жыл сақ талғ ан тұ қ ымды пайдаланғ ан дұ рыс. Былтырғ ы егіннен қ алғ ан ұ рық ты 2 сағ ат бойы 40 – 50° С. қ ыздырып барып отырғ ызады. Егінді кеш еккен кезде оны кө ктетіп барып отырғ ызғ ан жө н. Ұ рық ты термикалық ө ң деуден ө ткізеді. Ол ү шін ұ рық тарды ыстық суғ а (60-65°С) 3 – 4 минутқ а салады, одан кейін 3 – 4 кү н бойы 25°С температурада мақ талы тө сеніште, ылғ алды жабын астында ұ стайды. Тұ қ ым отырғ ызуды ұ ялық тә сілмен, бір ұ яшық қ а 5-6 ұ рық тан сала отырып егеді. Ұ яшық ты сортына қ арай қ арбыз ү шін 2 x0, 3 м. қ ауын ү шін 1, 5 x0, 3 м. болатындай етіп отырғ ызады. Егу нормасы тиісінше гектарына 4-5 жә не 3-4 кг. Тұ қ ым жерді жарып шық қ аннан кейін ә р ұ яда тек бір ғ ана мық ты ә рі жақ сы дамығ ан ө сімдікті қ алдырады. Нағ ыз егіндік жапырақ тары шық қ аннан кейін кө шеттер кө теріледі. Қ атараралық ө ң деуді кетпенмен немесе кө псіткішпен іске асырады. Ө сімдікті кө псіте отырып, оны кө псіген ылғ ал топырақ пен жабады. Кеберсіген топырақ ты 2-3 рет суғ арады. Алғ ашқ ы суғ аруды тұ қ ымның ө суі алдында не тұ қ ым шығ а салысымен жү зеге асырады, екіншісін –сабақ тары шық қ ан кезде, ү шіншісін – жеміс пісуінің алдында. Суғ ару жыртылғ ан жер жанында ө сіп жатқ ан ө сімдіктер бойынша жасалады, алайда судың кө п мө лшерде болмауын қ адағ алау керек. Қ ауынды ыстық кү ндері піскендерін іріктеп жинайды. Дақ ылдарды жинауды ауа-райы суымай тұ рғ анғ а дейін аяқ тайды. Қ ауындарды қ олайлы жағ дай жасай отырып, қ оймаларда, қ ораларда, гараждарда сақ тауғ а болады.
|
|||
|