6-тапсырма. Сұрақтар бойынша мәтінді бекітіңіз.

⇐ ПредыдущаяСтр 12 из 103Следующая ⇒

6-тапсырма. Сұ рақ тар бойынша мә тінді бекітің із.

1. Қ оршағ ан ортаның ластануынан сізге қ андай зиян болады?

2. Ауа табиғ и жолмен қ алай ластанады?

3. Жанартаулар атқ ылағ анда, ауағ а не араласады?

4. Жел арқ ылы ауа қ алай ластанады?

5. Адамның қ андай іс-ә рекеті арқ ылы ауа ластанады?

6. Қ оршағ ан ортаны қ орғ ау ү шін, қ андай шаралар ұ йымдастырылады?

ОҚ ЫЛЫМ

7 - тапсырма. Жақ ша ішінде берілген орыс сө здерін қ азақ шағ а аударып, сө йлемдерді оқ ың ыз.

Жер, су, ө сімдік, жануарлар жә не адам – бә рі табиғ аттың (одна часть). Сен, мен жә не жер бетіндегі барлық адам табиғ атпен (связаны). Ө сімдіктерді жойылып кетуден (береги), ағ аштарды босқ а (не ломай). Жануарларды (береги). Осындай аяушылық сезімге ө зің нен кішілерді (учи). Балық қ а су (нужна), қ ұ сқ а ауа (нужна), аң ғ а – орман, жазық дала, тау (нужна). Ө мір сү ру заң дылығ ын (не разрушай). Табиғ атты қ орғ ау – Отаның а кө рсеткен қ ұ рметің.

Грамматикалық тү сініктеме

Кө мекші етістіктер деп негізгі етістіктермен тіркесіп келіп қ имыл фазаларын (кезең дерін) немесе істің ө ту сипатын білдіретін етістіктің тү рін айтамыз. Яғ ни, ол негізгі етістікке кө мекшілік қ ызмет атқ арады. Кө мекші етістіктердің кө бінде лексикалық мағ ына болмайды, ол тек грамматикалық мағ ынағ а ғ ана ие. Оның қ олданылуы: негізгі етістікке + а (-е, -й) жұ рнақ тары жалғ анып, одан кейін баста, жө нел, бар деген кө мекші етістіктің келуі (мысалы: жү р+е бастады, жү з+е (сө йле+й) жө нелді, кет+е барды) немесе негізгі етістікке + ып, (-іп, -п) жұ рнақ тары жалғ анып, одан кейін қ ой, ал, шық, бол немесе отыр, жатыр, жү р, тұ р деген кө мекші етістіктердің бірі келуі арқ ылы жасалады (мысалы: айт+ып қ ойды, сұ ра+п алды, кір+іп шық ты, сө йле+п болды, айт+ып жатыр).

⇐ Предыдущая 7 8 9 10 111213 14 15 16 Следующая ⇒