Қарым-қатынас және тіл.

Қ арым-қ атынасты жалпыны ө ндіру, ө зара ә рекет ету мен бірлескен іс-ә рекет процесінде адамдарды біріктіру ретінде тү сіну, бұ л жалпының ең алдымен қ арым-қ атынас қ ұ ралы ретінде тіл болып табылатындығ ын жорамалдайды.

Тіл қ арым-қ атынасқ а тү сушілер арасында коммуникацияны қ амтамасыз етеді, ө йткені хабарды айтушы (хабарды сө з мағ ынасында кодтайды) жә не сол хабарды қ абылдаушы декодировка жасайды, яғ ни сол мағ ыналарды ашып, сол хабардың негізінде ө зінің мінез-қ ұ лқ ын ө згертуі қ ажет.

Ақ паратты басқ а адамғ а беруші адам (коммуникатор) жә не оны қ абылдайтын адам (реципиент) қ арым-қ атынас пен бірлескен іс-ә рекет мақ саттарын іске асыру ү шін мә ндер кодификациясы мен декодификациясының бір жү йесін пайдалануы, яғ ни «бір тілде» сө йлеуі тиіс. Егер коммуникатор мен реципиент кодификацияның ә р тү рлі жү йесін пайдаланса, онда олар ө зара тү сіністік пен бірлескен іс-ә рекет табысына қ ол жеткізе алмайды. Егер қ олданылғ ан белгілер (сө здер, жесттар, иероглифтер жә не т. с. с. ) арқ ылы бекіген мә ндер қ арым-қ атынасқ а тү суші адамдарғ а таныс болса ғ ана, ақ парат алмасу мү мкін болады.

Мә н (мағ ына) – бұ л қ оршағ ан болмысты тануғ а кө мектесетін элемент ретіндегі белгінің, таң баның мазмұ ндық жағ ы. Қ ұ рал арқ ылы адамдардың ең бек іс-ә рекеті іске асады, белгілер (таң балар) олардың танымдық іс-ә рекеті мен қ арым-қ атынасын жү зеге асырады.

Сө здік белгілер жү йесі қ оғ амдық тарихи тә жірибені мең геру жә не беру қ ұ ралы ретіндегі тілді қ ұ райды.

Тіл қ оғ амдық тә жірибені жинау мен беру қ ұ ралы ретінде ең бек процесінде пайда болды жә не қ оғ ам тапқ а бө лінбей тұ рғ ан кезең де дами бастады. Айтарлық тай маң ызды ақ параттарды бір-біріне беру ү шін адамдар белгілі бір мағ ынаны қ ұ райтын ыбыстарды пайдалана бастады.

Қ арым-қ атынас кезінде дыбыстарды пайдалану ә сіресе, адамдардың қ олдары ең бек заттары мен қ ұ ралдарынан босамай, ал кө здері сол заттарғ а қ адалғ ан жағ дайларда қ олайлы болды. Дыбыстар арқ ылы ойларын жеткізу сондай-ақ, қ арым-қ атынасқ а тү сушілер арасындағ ы қ ашық тық айтарлық тай болғ ан жағ дайда, қ араң ғ ыда, тұ манда ың ғ айлы болды.

Тілдің кө мегімен қ арым-қ атынас жасау арқ ылы жеке адамның миындағ ы ә лемнің бейнесі басқ а адамдардың миында бейнеленетін немесе бейнеленіп қ ойғ андармен толығ ып отырады – ойлармен алмасу, ақ параттармен алмасу.

Сө здің белгілі бір мағ ынасы, яғ ни заттық ә лемге қ атысы болады. Мә ндер (мағ ыналар) жү йесі адамның бү кіл ө мірінің барысында дамып жә не байып отырады, оның мақ саттытү рде қ алыптасуы – орта, сондай-ақ жоғ ары білімінің орталық звеносы.

⇐ Предыдущая 1 234 5 Следующая ⇒