Қолдану сұрақтары 1 страница

Стр 1 из 5Следующая ⇒

2-дең гей

«Жү рек-тамыр жү йесі»

1. 1. Гемодинамикалық жағ дайлар туралы тү сінік жә не олардың артерия қ абырғ асының қ алыстастыруындағ ы ролі?

Гемодинамикалық жағ дайлар – қ анның қ антамырда жылжу жағ дайлары.

Ол келесі факторлармен айқ ындалады:

1. Артериялық қ ысымның мө лшері.

2. Қ ан айналымның жылдамдығ ы.

3. Қ анның тұ тқ ырлығ ы.

4. Гравитацияның (жер тартысы) ә сері.

5. Тамырдың организмде орналасу реті.

Осылардың ә серінен қ ан тамырлардың келесі морфологиялық белгілері қ алыптасады:

1. Қ абырғ асының қ алындығ ы (артерияларда-қ алың , каппилярларда-жұ қ а; бұ л заттар диффузиясын жең ілдетеді).

2. Ортаң ғ ы (бұ лшық етті) қ абық тың даму дә режесі жә не мұ ндағ ы тегіс моноциттердің орналасу бағ ыты.

3. Ортанғ ы қ абық та бұ лшық етті жә не эластикалы компоненттерінің мө лшерлік арақ атынасы.

4. Ішкі жә не сыртқ ы қ абық та тегіс бұ лшық ет тінінің болуы немесе болмауы.

5. Қ уысының диаметрі ме қ абырғ асының қ алындығ ы арақ атынасы.

Қ антамырлар қ ұ рылымы гемодинамикалық жағ дайғ а тә уелді болып келеді.

Ортанғ ы қ абаттағ ы бұ лшық еттік жә не эластикалық қ абат қ атынасына қ арай:

• эластикалық (аорта жә не ө кпе артериясы);

• бұ лшық еттік (барлық басқ а калибрі ұ сақ жә не орташа артериялар);

• аралас типті (бұ ғ анаасты жә не ұ йқ ы артериясы).

2. Паренхиматоздық органдардың жалпы қ ұ рылысы. Сондай мү шелердің мысалын келтірің із. Олар 2 топ тіндерден тұ рады; паренхимадан жә не стромадан. Мү шенің басты функцияларын жү зеге асыратын тін паренхима деп аталады. Мысылы, бұ лшық етте паренхиманың рө лін кө лденең жолақ ты қ аң қ а бұ лшық ет тіні атқ арады, ми мен жұ лында нерв тіні, бездерде секреторлық эпителий. Мұ ндай типті мү шелердің екінші қ ұ рылымдық элементі строма, борпылдақ немесе тығ ыз талшық ты дә некер тіннен қ ұ рылады. Мү шелерде строма тығ ыз талшық ты дә некер тінді қ абық тан немесе капсуладан жә не олардан шығ ып, мү шенің терең іне ө тетін борпылдақ талшық ты дә некер тінді перделерден немесе трабекулдардан тұ рады. Олардың арасында ү лестер мен ү лесшелер тү рінде паренхиманың элементтері орналасады. Сонымен строма паренхима ү шін тіректік жә не басқ а да функцияларды қ амтамасыз ететін жұ мсақ қ аң қ а, ө згеше биологиялық орауыш болып табылады. Строманың трабекулдарында қ ан мен лимфа тамырлары, нерв талшық тары ө теді. Оның арқ асында жә не қ ұ рамында аз дифференцияланғ ан жасушалары мен қ орғ аныш қ асиеттері жақ сы дамығ ан жасушалары болуына байланысты строма қ орғ аныш, трофикалық, регуляторлық, морфогенездік қ ызметтерді. Бұ л функциялар стромағ а мү шенің негізгі қ ызметтеріне тұ тас ә сер етуіне, оның дамуы мен регенерациясын қ амтамасыз етуге мү мкіндік береді. Жалпы ішкі қ ұ ылысының ерекшеліктеріне қ арай паренхиматозды мү шелер. 1. паренхиматозды ү лесшелі 2. паренхиматозды зоналы 3. паренхиматозды будалы мү шелерге бө лінеді.

Паренхиматозды ү лесшелі мү шелерде бү кіл паренхима борпылдақ талшық ты дә неке тінді перделер арқ ылы пішіні ә р тү рлі, бірақ қ ұ рылысы мен функциясы ортақ қ ұ рылымдық функциялық бірліктерге ү лесшелерге бө лінеді. Мысалы бауы кө птеген классикалық бауыр ү лесшелерінен тұ рады.

Паренхиматозды зоналы мү шелер қ ұ рылысы мен қ ызметтері бойынша ө згеше болатын аймақ тарғ а бө лінген мү шелер. Мысалы, бү йрек қ ыртыс жә не милы екі зонадан тұ рады.

Паренхиматозды будалы мү шелер оларды қ ұ райтын тіндердің қ ұ рылымдық элементтері жү йелі орналасып, строманың борпылдақ талшық ты дә некер тінді қ абатшаларымен бө лініп тұ ратын будаларды қ алыптастырады. Осылайша сің ірлер, қ аң қ а бұ лшық еттері қ ұ рылғ ан.

3. Қ абатты органдардың жалпы қ ұ рылысы. Сондай мү шелердің мысалын келтірің із.

Қ абатты типті мү шелерге барлық қ уысты (тү тік, қ апшық тә різді)мү шелер жатады. Бұ л мү шелердің қ ұ рылымы паренхима мен стромағ а бө лінбейді. Қ уысты мү шелердің қ абырғ асы қ абық тардан қ ұ ралғ ан, олар ө з ретінде концентрикалық қ абаттардан қ ұ ралғ ан. Мысалы, тамыр қ абырғ асының қ ұ рамында ішкі эндотелиальді, ортаң ғ ы бұ лшық етті, жә не сыртқ ы адвнтициальды қ абық тарды ажыратады. Асқ азан ішек жолы мү шелерінің қ абырғ алары тө рт кілегейлі, кілегейасты, бұ лшық етті, жә не серозды қ абаттардан тұ рады. Бұ л қ абық тардың кейбіреулері ө з ретінде қ абаттардан немесе табақ шалардан қ ұ ралғ ан. Ә рбір қ абат ә детте бір негізгі тін тұ рінен тұ рады, бірақ кейде тіндердің бірнеше тү рлерінен де қ ұ ралуы мү мкін. Ә рбір қ абаттың тіндік қ ұ рамы оның мү ше қ абырғ асының қ ұ рамында атқ аратын функциясына сә йкес келеді. Қ абатты типті мү шелерге қ ан мен лимфа тамырлары, асқ азан ішек, несеп жыныс, жә не ауа тасымалдаушы мү шелердің қ усыты мү шелері, тү тікті сү йектер жатады. Қ ұ рылысы қ уысы емес кейбір мү шелер, мысалы тері, кө з алмасы қ ұ рамындағ ы тіндердің орналасу сипаты бойынша қ а Артериялар қ ан айналымының кө лемінің тек 10-15% қ ұ райды. Олардың негізгі функциялары: қ анның органдарына жә не тіндеріне жедел қ анық тыру, сондай-ақ капиллярлар арқ ылы ү здіксіз қ ан ағ ынын қ амтамасыз ету ү шін қ ажетті жоғ ары қ ысымды қ амтамасыз ету.

Артериялардың қ ұ рылымы олардың функцияларына сә йкес келеді. Ү лкен артериялардың жә не кіші артериолдардың қ абырғ алары ү ш қ абаттан тұ рады. Олардың қ уысы бір қ абатты эпителия - эндотелияОртаң ғ ы қ абат бұ лшық еттердің кең еюі мен таралуын қ амтамасыз ете алатын тегіс бұ лшық еттермен сипатталады. Сыртқ ы қ абаты - талшық ты мембрана. Артерия қ абырғ асында кө птеген серпімді талшық тар бар. Аортаның диаметрі 25 мм, артериялары 4 мм, артериолы - 0, 03 мм. Ү лкен артериялардағ ы қ ан ағ ысының жылдамдығ ы 50 см / с жетеді.

Артериялық жү йедегі қ ан қ ысымы пульсируют. Ә детте, адамның аортасында жү рек систоласы кезінде ең ү лкен жә не 120 мм Hg тең болады. Ең азы - диастол сә тінде - 80 мм Hg. Арт. артериялары portsyonnost postuplenyya қ ан қ арамастан, ХАА bezostanovochno dvyzhetsya кемелерімен эlastychnosty stenok артериялар мен диаметрі кемелерді люмена қ абілеттерін ө згерту арқ асында. Жү ректің қ ысылуымен синхронды артериялық қ абырғ алардың мезгіл-мезгіл серпінді тү рде кең еюі деп аталады импульс Импульсты сү йекке (сә уле, уақ ытша артериялар) ү стірт ү стінде жатқ ан артерияларда анық тауғ а болады. Сау адамның ырғ ақ ты импульсы бар - минутына 60-80 соқ қ ы. Кейбір ауруларда адамның жү рек ырғ ағ ы бұ зылады (аритмия).

баттылырғ а жатады.

 5. Миокарды қ ұ райтын кардиомиоциттердің атап беріп, қ ызметтірін кө рсетің із?

Жү рек бұ лшық ет тіні 3 тү рлі кардиомиоциттерден тұ рады: жиырылғ ыш немесе жұ мысшы, типтік; ө ткізгіш немесе атиптік; секреторлық немесе эндокриндік.

Жиырылғ ыш(жұ мысшы, типтік) кардиомоициттер миокардтың негізгі массасын қ ұ райды жә не жү ректің жиырылуын қ амтамыз етеді. Олардың пішіні цилиндр тә різді, ұ зындық ө лшемі 50-120 мкм жә не ені 15-20 мкм. Кардиомиоциттердің ортаң ғ ы бө лігінде жиі 1-2 полиплоидты ядросы болады. Екі ядролы кардиомиоциттердің ү лесі 10-13% аспайды. Полиплоидия қ ұ былысы кардиомиоциттердің жиырылғ ыш потенциалын кү шейтеді. Кардиомиоциттің оксифилді цитоплазмасында ядросын қ оршап, қ ө птеген арнайы жиырылғ ыш органеллалар- миофибрилдер орналасады.

Жұ мысшы кардиомиоциттердің бір-бірімен ө з ұ штарымен арасындағ ы шекаралар- ендірме дискілер аймағ ында арнайы жасушааралық контакттар кө мегімен байланысып, функционалдық бұ лшық ет талшық тар деп аталатын кардиомиоциттердің тізбегін қ ұ райды.

Жү ректің ө ткізгіш жү йесі. Ө ткізгіш кардиомиоциттер. Жү рек автоматизмге, яғ ни ө зінде пайда болатын импульстардың ә серінен ырғ ақ ты жиырылуғ а қ абілетті. Мұ ны ырғ ақ ты тү рде электр импульстарын ө ндіріп, оларды жү ректің бір бө лімінен басқ асына ө ткізу арқ ылы жү рекше мен қ арынша жиырылуының ү йлесімділігін жү зеге асыратын оның ө ткізуші жү йесі қ амтамасыз етеді. Ө ткізгіш жү йенің тү йіндері мен будалары ө тгізгіш кардиомиоциттердің ү ш типінен қ ұ ралғ ан: 1) пейсмекерлік (Р-) жасушалардан; 2) аралық немесе ө тпелі жасушалардан; 3) Пуркинье жасушаларынан.

Секторлық (эндокриндік) кардиомиоциттер негізінде оң жақ жү рекше орналасады. Олардың жұ мысшы кардиомиоциттерден айырмашылығ ы мынада: миофибрилдері, тегіс ЭПТ, митохондриялары, Т-тү тікшелерінің ө зекшелері жә не ендірмен дискілері нашар дамығ ан. Бірақ секреторлық кардиомиоциттерде синтездік аппараты-гранулды ЭПТ жә не Гольджи комплексі жақ сы дамығ ан. Бұ ларда ө ндірілген бү йрек шумақ тарында фильтрация процесін кү шейтетін жү рекшелік натрийурездік фактор(ЖНФ) осмийфилді секторлық гранулдар тү рінде ядроның екі полюсында орналасады. Бұ дан бө лек, ЖНФ артериялардың қ абырғ асында тегіс миоциттерді босаң сытады жә не организмде натрий мен судың тұ рып қ алуын, гипертензияны қ оздыратын альдестерон жә не вазопрессин гормондарының синтезін басады.

Ө тпелі немесе аралық кардиомиоциттер-енсіз, ұ зартылғ ан жасушалар цитоплазмасында миофибрилдері Р-жасушаларғ а қ арағ анда кө бірек, бірақ типті кардиомиоциттермен салыстырғ анда аздау. Жиі, бірақ ә рдайым емес миофибрилдері параллельді орналасқ ан. Оларда ендірме дискілер нашар дамығ ан. Жасушалар ө зара қ арапайым контакттар арқ ылы жә не ендірме дискілер қ ұ рып та байланыса алады.

«Тыныс алу жү йесі»

1. 1. Ұ сақ бронхтардың қ ұ рылымдық ерекшеліктері. Медицинадағ ы маң ызы.

Ұ сақ бронхтардың қ абырғ асы тек қ ана екі қ абық тан тұ рады: 1)кілегей жә не 2)адвентициялық. Кілегей асты негіз жіне фиброзды шеміршекті қ абық тар жоқ болады, олардың орнын адвентициялық қ абық басады. Ұ сақ ү лесшеарлық жә не ү лесшеішілік бронхтардың кілегей қ абығ ы ү ш қ абаттан: 1)эпителий, 2)меншікті табақ шасы жә не бұ лшық ет табақ шасынан тұ рады. Эпителий қ абаты, арасында бірлі жарым бокаль тә різді жасушалары кездесетін, араласу келген бір қ абатты екі қ атарлы жә не кейбір жерлерінде, бір қ атарлы цилиндрлі кірпікшелі эпителийден тұ рады. Меншікті табақ шасы эластикалық талшық тары мол борпылдақ талшық ты дә некер тіннен қ ұ рылғ ан. Кілегей жасушалар бірте-бірте жоқ болады, ә йтпесе олар ө ндіретін кілегей ұ сақ бронхтардың қ уысын бітеп тастар еді. Лімфоидты тін шашыраң қ ы орналасқ ан.

Ұ сақ бронхтардың маң ызды ерекшелігі: Бұ лшық ет табақ шасының жақ сы ламуы, ол циркулярлы орналасқ ан тегіс миоциттердің қ алың қ абатынан қ ұ рылғ ан. Соң ғ ылары СО концентрациясына жоғ ары сезімтал келеді, ауа қ ұ рамында оның парциальды қ ысымының ө суі ұ сақ бронхтардың қ уысының кең еюіне ұ шыратады. Ұ сақ бронхтардың кілегейлі қ абығ ының бұ лшық ет табақ шасының функциясы-ауаны ішке жұ тқ анда жә не шығ арғ анда оның ө туін реттеуге қ атысу. Тегіс миоциттердің жиырылуы арқ асында кілегейлі қ абығ ы иректелген пішінді, яғ ни қ атты қ атпарлы болады. Шеміршек қ анқ асының жоқ тығ ы мен бұ лшық ет табақ шасының ө те жақ сы дамуының уйлесуі бронх астмасы ұ стамаларының пайда болуының морфологиялық негізі болып табылады.

Борпылдақ талшық ты дә некер тіннің жұ қ а қ абатынан тұ ратын адвентициялық қ абық ұ сақ бронхтарды сыртынан қ аптайды.

Ұ сақ бронхтар терминалды бронхиолдарғ а айналады.

Медициналық маң ызы. Бронх астмасы аллергеннің ә серінен кілегейлі қ абық тың бұ лшық ет табақ шасының миоциттері спастикалық жиырылады. Нә тижесінде шеміршек қ аң қ асы жоқ ұ сақ бронхтардың қ уысы қ атты тарылады, тіпті жабылыпта қ алады, сө йтіп тынысы да тарылып, тұ ншығ у ұ стамасы пайда болады. Тегіс миоциттердің жиырылғ ыштығ ы эпителий бұ зылғ ан жағ дайда курт кушейіп кетеді, бұ лда осы аурудың патогензі ү шін маң ызды.

3. Ө кпе ацинусының басты қ ұ рамдас элементі- альвеолдар болып табылады. Альвеолдардың ө те кө п болуынан препаратта ө кпе кеуекті тү рде болады. Қ ан мен ауа арасында газдар алмасу процесі дә л альвеолдар мен гемокапиллярлардың қ абырғ асы арқ ылы дуффузия жолымен ө теді. Ересек адамдардың ө кпелерінде альвеолардың жалпы саны орта есеппен 250-350 млн, ал жалпы ауданы 150м𝟐 жетеді. Ө кпе альвеоласы –бір беті альвеолдық қ апшық тың, альвеолдық жолдың немесе респираторлық бронхиолдың қ уысына ашылғ ан дм. 200-300 мкм сфералық кө піршік. Ө кпе альвеолдарының қ абырғ асы екі тү рлі эпителий жасушаларынан тұ рады: І-типті альвеолдық жасушалардан, ІІ-типті альвеолдық жасушалардан. І типті альвеолдық жасуша полигоналды пішінші жалпақ жасуша болып табылады. І типті альвелоциттер бір-бірімен ІІ типті альвеолоциттермен тығ ыз жасуша аралық контактар арқ ылы байланысан жә не альвеол бетінің ауданының 95-97% қ ұ райды. І типті альвеоциттердің функциясы-альвеолдардың ауасы мен эритроциттердің гемоглобині арасыда газ алмасуды іске асыру. ІІ-типті альвеолоциттер пішіні куб тә різді. Олардың ө лшемі 10-12 мкм. ІІ типті альвеолоциттер ө кпе альвеласы бетінің 2-5% қ аптайды. ІІ-типті альвеолоциттердің функциясы альвеолдың ішкі бетін тө сейтін, гликолипидпротеин табиғ 3

«Тері жә не оның туындылары»

6. Тері эпидермисі қ андай тіннен қ ұ ралғ анТерінің сыртқ ы қ абаты эпидермис деп аталады. Терінің эпидермис қ абаты ә р жерде алуан тү рлі болып келеді. Ү немі механикалық кү ш тү сетін жерде алақ анда, табандаэпидермис едә уір қ алың (0, 5-2, 3мм). Кө кіректе, қ ұ рсақ та, алақ анда, санда, мойында эпидермис қ абатының қ алың дығ ы (0, 02-0, 05мм) ден аспайды. Тері эпидермисі бес қ абаттан тұ рады: базалды, тікенекті, тү йіршікті, жылтырақ, мү йізді. Эпидермис кө п қ абатты жалпақ. Эпителийден тұ рады. Оның қ алындығ ы атқ аратын қ ызметіне қ арай тү рліше болады. Кө п қ абатты жалпақ эпителийді қ ұ райтын негізгі жасушалар кератиноциттер болып табылады. Бұ л жасушалардың қ ұ рылысы эпидермистің ә р қ абатында ә р тү рлі, оларда қ абат сайын креатиннің мө лшері ө се береді. Эпидермистің мү йізді қ абатындағ ы тіршілігін жойғ ан жасушалар қ айызғ ақ тү рінде ү немі тү леп тү сіп отырады.

Эпидермистің ішкі қ абатын ө суші қ абат дейді. Бұ л қ абатта бір қ атар тірі жасушалар орналасқ ан.

7. Дерманың қ абаттары жә не олардың тіндік қ ұ рамын атап берің ізДерма- терінің қ алың дығ ы 0, 5-5мм дә неркертінді бө ліг, эпидермистің астында орналасып, оның қ оректенуін қ амтамасыз етеді, терінің беріктігін кү шейтеді мұ нда терінің туындылары орналасады. Дерма: 2 қ абаттан буртікті торлыдан тұ рады. Бү ртікті қ абат эпидермиске қ арай конус пішінді тері бү ртіктері тү рінде шығ ып тұ ратын борпылдақ талшық ты тіннен тұ рады. БТД тіннің қ ұ рылысы мен жасушалық қ ұ рамы ә деттегідей: фибробластар, фиброциттер, макрофагтар толық жасушалар, т-лимфоциттер. Тері бү ртіктері қ ұ рамынды: капиллярлық тұ зақ тар, нерв талшық тары, нерв ұ штары, мейсснер денешікткрі бар. Функциялары: 1, 3, 4, 7-типті коллагендердің кө мегімен дерманың эпидермистің базалды мембранасына мех-қ бекітілуіне ә сер етеді трофикалық ; қ органыс; Торлы қ абат- бү текті қ абаттан терең ірек орн тығ ыз талшық ты дә некер тіннен қ ұ рылғ ан қ алың қ абат. Дерманын осы екі қ абатының арасындағ ы шартты шекара май бездерінің ұ штық бө лімдері орналасқ ан дең гейде отеді. Дә некер тіннің І-типті коллагаен талшық тарынан қ ұ рылган жуан оксифилді будалар ар тү рлі бағ ыттырда отип, ү ш ө лшемді тор қ алыптастырады. Коллагаен будаларының арасында элластикалық талшық тардың торы да бар. Талшық тардың осы екі тү рі терінің беріктігін жә не созылғ ыштығ ын қ амтамасыз етеді. Ә йелдерде 40 жастан кейін эстрогендер жетіспеушілігінің салдарынан эластиннің эстогентә уелді тү рі тө мендейді.

«Асқ орыту жү йесі»

 . Асқ азан бө лімдерінің гистологиялық қ ұ рылысының айырмашылық тары қ андай?

Асқ орыту тү тігі қ абырғ асының жалпы гистологиялық қ ұ рылысы, ауыз қ уысын қ оспағ анда, барлық бө лімдерінде ү қ сас болып келеді. Ол 4 қ абық тан:

1. Кілегейлі

2. Кілегейасты негіз

3. Бұ лшық етті

4. Сыртқ ы(серозды немесе адвентициялық ) қ абық тан тұ рады

Кілегейлі қ абық 3 қ абаттан: а)эпителий; б)меншікті табақ шасы мен в)бұ лшық ет табақ шасынан қ ұ ралғ ан. Соң ғ ы қ абат ауыз қ уысында болмайды. Қ абық тың мұ ндай аталуы оның бетінің эпителий қ абатының кілегейлі жасушалары жә не терең ірек орналасқ ан кө пжасушалы кілегейлі бездері бө летін кілегеймен ү немі дымқ ылданып тұ руына байланысты.

Кілегейлі қ абық тың бұ лшық етті табақ шасы ә детте жұ қ а ішкі циркулярлы жә не сыртқ ы бойлық қ абаттарды қ ұ райтын тегіс миоциттерден тұ рады. Олар кілегейлі қ абық ты астындағ ы кілегейасты негізден бө ліп тұ рады. Бұ лшық етті табақ шаның функциялары: тегіс бұ лшық ет жасушаларының жиырылуы кілегейлі қ абық рельефінің ө згеруіне мү мкіндік туғ ызып тағ аммен тү йісуін кү шейтеді.

Кілегейасты негіз кілегейлі қ абық тың меншікті табақ шасы сияқ ты борпылдақ талшық ты дә некер тіннен тұ рады. Мұ нда қ ан жә не лимфа тамырларының ө рімдері, Мейсснер нерв ө рімі, лимфоидты тіннің жиынтық тары бар. Жұ тқ ыншақ пен ө ң ештің жә не ішектің бұ л қ абығ ында кілегейлі бездердің ұ штық бө лімдері орналасқ ан. 1)Кілегейасты негіз меншікті табақ шадан едә уір қ алың, соның арасында кілегейлі қ абық қ атпарлар қ алыптастырады жә не тағ ам ө туі кезінде жылжымалы болады.

Бұ лшық етті қ абық ә детте екі-ішкі циркулярлы жә не сыртқ ы бойлық қ абаттардан тұ рады. Оларды бө ліп тұ ратын борпылдақ дә некертінді қ абатшаларда тамырлардың ө рімдері жә не бұ лшық ет аралық Ауэрбах нерв ө рімі бар. Асқ орыту тү тігінің басым бө лігінде бұ лшық етті қ абық тегіс бұ лшық ет тінінен қ ұ ралғ ан. Бұ лшық етті қ абық тың функциялары: тегіс миоциттерінің жиырылуы арқ асында асқ орыту тү тігінің ішіндегісін араластыру жә не жылжыту.

9. Асқ азан, ventriculus, асқ орыту жолының қ алта тә різді кең ейген жері болып табылады. Қ арында ө ң еш арқ ылы тамақ жиналып, асқ орытудың 1-ші сатылары ө теді, тамақ тың қ атты бө ліктері сұ йық немесе ботқ а тә різді қ оспағ а айналады. Қ арында алдың ғ ы қ абырғ а, paries ant., мен артқ ы қ абырғ аны, paries post., айырады. Қ арынның жоғ ары жә не онғ а қ арағ ан ойыс жиегінің кіші қ исық тығ ы, curvature ventriculi minor, деп, ал тө мен жә не солғ а қ арағ ан дө нес жиегі ү лкен қ исық тығ ы, curvature ventriculi major, деп аталады. Кіші қ исық тығ ында, кіреберістен гө рі шығ аберіске жақ ындау жерде ойық , incisura ang., байқ алады, ол жерде кіші қ исық тығ ының екі учаскесі сү йір бұ рыш, angulus ventriculi, жасай тү йіседі. Қ арында мына бө ліктерін ажыратады: 1. ө нештің қ арынғ а кіреберіс жері, ostium cardiacum 2. қ арыннаң жү рекке жанаса жатқ ан бө лігі, pars cardiaca 3. шығ ар жері-pyloris, қ ақ пашы, оның тесігі –ostium pyloricum, қ арынның жанасып жатқ ан бө лігі –pars pyloris, қ арынның солғ а қ арай жартышар тә різді бө лігі тү бі, fundus, немесе кү мбезі, fornix, деп аталады. Денесі, corpus ventriculi, қ арын кү мбезінен, pars pylorica, дейін созылады. Pars pylorica, ө з кезегінде, antrum pyloricum, қ арынның денеге жақ ын учаскесінде жә не, canalis pyloricus - pylorica, тікелей жанасып жатқ ан енсіздеу, тү тік тә різді бө лікке бө лінеді. Қ ұ рылысы. Қ арын қ абырғ асы 3-қ абық тан тұ рады: 1. Tunica mucosa, -кү шті дамығ ан шырысастылық негізі, tela submucosa, бар шырысты қ абық ша; 2. Tunica muscularis, - бұ лшық етті қ абық ша; 3. Tunica serosa, -серозды қ абық ша. Tunica mucosa, қ арынның негізгі қ ызметі– қ ышқ ыл ортады асты химиялық ө ндеуге сә йкес қ ұ рылғ ан. Осығ ан байланысты шырышты қ абық шада қ арын сө лін, succus gastricus, жасап шығ аратын арнаулы қ арын бездері орналасқ ан, қ арын сө лінде тұ з қ ышқ ылы болады. Бездердін 3-тү рін ажыратады: 1. Кардиальды бездер, gl. cardiacae, 2. Қ арын бездері, gl. gastricae, олар кө п, қ арын кү мбезі мен денесі аймағ ында орналасқ ан жә не екі текті клеткалар болады: басты клеткалар (пепсиноген бө ліп. Шығ ) жә не қ оршау клеткалар (тұ з қ ышқ ылын бө ліп шығ арады) 3. Қ ақ пашы бездер, gl. pyloricae, тек басты клеткалардан тұ рады. Шырышты қ абық шада шашырай орналасқ ан жекеленген лимфалық фолликулалар, folliculi lymphatici gastrici, болады. Шырышты қ абық шаның меншікті бұ лшық етінің жә не тамырлары мен нервтері бар шырышты қ абық шаның жазылып жә не тү рлі бағ ытта қ атпарлар тү зуіне мү мкіндік беретін борпылдақ шырышастылық негіздің болуынан пайда болатын шышырты қ абық шаның қ атпарларғ а, plicae gastricae, жиналу қ абілетінің арқ асында тамақ шышышты қ абық шамен тығ ыз жанасып, қ арын сө лімен барынша қ анығ ады. Қ атпарлар кіші қ исық тың бойында юойлай бағ ытталып, қ арын соқ пағ ын тү зеді, ол қ арын бұ лшық еттері жиырылғ ан сә тте тамақ тың сұ йық бө ліктері ө ң ештен қ арынның кардиальді бө лігіне соқ пастан қ ақ пашығ а ө тетін ө зекке айналады. Шырышты қ абық шада қ атпарлардан басқ а дө нгелекше келген, қ арын алаң дары,, деп аталатын қ ыраттар жатады, олардың бетінде қ арын шұ қ ырларының кө птеген кішкене тесіктері, foveolae gastricae, кө рінеді. Осы шұ қ ыршақ тарғ а қ арын бездері ашылады. Жаң а кезенде қ ызғ ылт-сұ р тү сті, соның ішінде ө нещтің кіретін жерінде ө нештің тегіс эпителийі мен қ арынның цилиндрлі эпителийі арасындағ ы ө те айқ ын шекарасы жай кө зге байқ алады. Қ ақ пашы тесігі, ostiumpyloricum, аймағ ында қ арынның қ ышқ ыл ортасын ішектің сілтілік ортасынан бө летін шырышты қ абық шаның циркулярлы қ атпары орналасқ ан орналасады: ол, valvula pylorica, деп аталады.

12 3 4 5 Следующая ⇒