18. Автоматты басқару жүйелердің негізгі функциялары.

Кез келген ө ндірісте технологиялық процестер белгілі бір мә нде шектетілетін физикалық шамалармен сипатталады. Жабдық тардың жү мысы кезінде ол шамалар белгілі бір дең гейде тү рақ тануы, не берілген программа бойынша ө згеріп отыруы тиіс. Кез келген қ ондырғ ыда технологиялық процестің бірқ алыпты жү руі белгілі бір ереженің, қ ызмет алгоритмінің орындалуына байланысты болады. Осы қ ызмет алгоритмін орындау ү шін белгілі бір сыртқ ы команданы орындайтын қ ондырғ ыны, не машинаны басқ ару объектісі дейді. Чехнологиялық процесті жү ргізу ү шін басқ ару объектісіне ә сер ететін тиімді ық палды басқ ару дейді. Егер бү л басқ ару адамның қ атысуынсыз жү зеге асса, оны автоматты, ал адамның қ атысуымен болса қ олмен басқ ару деп атайды. Жалпы технологиялық процестер орындалатын барлық ө ндіріс жабдық тары басқ ару объектілеріне жатады. Алайда технологиялық процестің ө зі де басқ ару объектісі бола алады. ә р объектіде ф изикалық шаманың берілген мә нін тү рақ тандырып, немесе оны берілген бағ ытта ө згертіп отыратын басқ арғ ыш қ ү рылғ ысы болады. Басқ арғ ыш органы арқ ылы объектіге белгіленген қ ы зм ет алгоритмін орындауғ а мү мкіндік беретін арнайы ә серлер беріліп отырады. Технологиялық процесті берілген қ ызмет алгоритмі бойынша ө ткізу мақ сатында объектіге сырттан берілетін арнайы нү сқ аулар (ережелер) жиынтығ ын басқ ару алгоритмі дейді. Басқ ару объектісіне басқ ару алгоритміне сө йкес ә сер ететін кез келген техникалық қ ү рылғ ы автоматты басқ ару қ урылғ ысы делінеді. Бір-бірімен байланысты жә не басқ ару алгоритміне сә йкес езара ә рекеттесе жү мыс жасайтын автоматты басқ ару кү рылғ ысы мен басқ ару объектісінің жиынтығ ы автоматты басқ ару жү йесі (АБЖ) деп аталады. Жү мыс барысында автоматты басқ ару жү йесіне ә ртү рлі ішкі жә не сыртқ ы ә серлер ық пал жасайды. Автоматты жү йенің бір белігінен келесі белігіне технологиялық процестің бірқ алыпты ө туін қ амтамасыз ететін ә рекеттің тізбекті желісін қ ү райтын ә серді ішкі ө сер деп атайды. Оларды басқ арушы ә сер дейді. Ал сыртқ ы ә сер екіге белінеді. Технологиялық процестің тиянақ ты етуіне қ ажет бірінші ә сер қ ызмет алгоритміне сә йкес жү йе кірісіне беріледі де, жоспарланғ ан немесе тапсырыс- тық ә сер деп аталады. Ал, екінші ә сер жү йеге немесе басқ ару объектісіне сыртқ ы ортадан беріледі. Ол жү йе жұ мысында алдын ала еске алынбайды да, кездейсоқ сипатта болып, басқ ару процесін қ иындатады. Сол себепті оларды қ обалжытқ ыш ә сер деп атайды. Технологиялық процестің дұ рыс етуіне сә йкес басқ арылатын шаманың берілген уақ ыт аралығ ында ұ стап отыруғ а керекті мә нін алдын ала берілген мә н деп, ал фактілі, яғ ни процестің елшенген мә нін нақ ты (қ азіргі) деп атайды. Реттелетін шаманың алдын ала жоспарланғ ан жә не нақ ты мә ндерінің арасындағ ы айырмасын келісілмеген (айырымдық ) шама дейді. Технологиялық жабдық тардың қ ай-қ айсысы болма- сын тұ рақ ты (тағ айындалғ ан) режимде жұ мыс істеуі керек. Бірақ нақ ты пайдалану жағ дайында ә ртү рлі сыртқ ы қ озулардың ө серінен тағ айындалғ ан режим ұ дайы бұ зылатындық тан, технологиялық процестің параметрлері езгереді. Сол себепті ендірістік жабдық тарды (басқ ару объектісін) басқ арып отыру қ ажет, яғ ни басқ арылатын шама қ оздырушы ә сердің ық палына қ арамастан берілген ереже (программа) бойынша езгеретіндей дел есеппен басқ арушы ә серді қ алыптастыру керек.

⇐ Предыдущая 6 7 8 9 101112 13 14 15 Следующая ⇒