297-бап. Тұрақсыздық айыбының мөлшерiн азайту 4 страница

354-бап. Жауапкершiлiк жә не мiндеттеменi заттай орындау

1. Мiндеттеме тиiстi дә режеде орындалмағ ан жағ дайда айып тө леу жә не залалдарды ө теу, егер заң қ ұ жаттарында немесе шартта ө згеше кө зделмесе, борышқ орды мiндеттеменi орындаудан босатпайды.

2. Мiндеттеме орындалмағ ан жағ дайда залалды ө теу жә не оны орындамағ аны ү шiн айып тө леу, егер заң қ ұ жаттарында немесе шартта ө згеше кө зделмесе, борышқ орды міндеттеменi заттай орындаудан босатады.

3. Мерзiмi ө тiп кеткендiктен ө зi ү шiн ендi керегi болмай қ алғ ан мiндеттеменiң орындалуынан несие берушiнiң бас тартуы (осы Кодекстiң 365-бабы), сондай-ақ бас тарту тө лемi ретiнде белгiленген ақ шалай соманы тө леу (осы Кодекстiң 369-бабы) борышқ орды мiндеттеменi заттай орындаудан босатады.

Ескерту. 354-бапқ а ө згерту енгізілді - Қ азақ стан Республикасының 1998. 03. 02. № 211 Заң ымен.

355-бап. Белгiлi бiр затты жеке беру мiндеттемесiн орындамаудың салдары

1. Белгiлi бiр затты меншiкке, шаруашылық жү ргiзуге, жедел басқ аруғ а немесе несие берушiнiң пайдалануына жеке беру мiндеттемесiн орындамағ ан жағ дайда, бұ л затқ а ү шiншi жақ тың артық шылық қ ұ қ ығ ы болмаса, несие берушi оны борышқ ордан алып қ оюды жә не несие берушiге берудi талап етуге қ ұ қ ылы.

2. Затты беру борышқ орды залалдың орнын толтырудан босатпайды.

356-бап. Мiндеттеменi борышқ ордың есебiнен орындау

Борышқ ор затты жасап, несие берушiге беру немесе оғ ан белгiлi бiр жұ мыс жасап беру немесе қ ызмет кө рсету мiндеттемесiн орындамағ ан жағ дайда заң дардан, шарттан немесе мiндеттеменiң мә нiнен ө згеше туындамайтындық тан, несие берушi мiндеттеменi орындауды ү шiншi адамдарғ а ақ ылғ а қ онымды бағ ағ а ақ ылғ а қ онымды мерзiмде тапсыруғ а немесе оны ө з кү шiмен орындауғ а жә не шық қ ан қ ажеттi шығ ындар мен басқ а залалдарды ө теудi борышқ ордан талап етуге қ ұ қ ылы.

357-бап. Субсидиялық жауапкершiлiк

1. Заң дарғ а немесе мiндеттеменiң шарттарына сә йкес негiзгi борышқ ор болып табылатын (субсидиялық жауапкершiлiк) басқ а адамның жауапкершiлiгiне қ осымша жауапты болатын адамғ а талап қ ойғ анғ а дейiн кепiл берушi талапты негiзгi борышқ орғ а қ оюғ а тиiс.

Егер негiзгi борышқ ор несие берушiнiң талабын қ анағ аттандырудан бас тартса, не оны толық орындамаса немесе несие берушi одан қ ойылғ ан талапқ а ақ ылғ а қ онымды мерзiмде жауап алмаса, бұ л талаптың орындалмағ ан бө лiгi субсидиялық жауапкершiлiгi бар адамғ а қ ойылуы мү мкiн.

2. Егер бұ л талап негiзгi борышқ орғ а қ арсы қ ойылғ ан талапқ а жатқ ызу (осы Кодекстiң 370-бабы) арқ ылы қ анағ аттандырылуы мү мкiн болса, несие берушi ө зiнiң негiзгi борышқ орғ а қ оятын талабын субсидиялық жауапкершiлiгi бар адамның қ анағ аттандыруын талап етуге қ ұ қ ылы емес.

3. Субсидиялық жауапкершiлiгi бар адам оғ ан несие берушi қ ойғ ан талапты қ анағ аттандыруғ а дейiн бұ л туралы негiзгi борышқ орғ а ескертуге, ал егер мұ ндай адамның ү стiнен талап арызы тү ссе, негiзгi борышқ орды iске қ атыстыруғ а тиiс.

Олай болмағ ан жағ дайда негiзгi борышқ ордың несие берушiге қ арсы айтайын деген қ арсылық тарын субсидиялық жауапкершiлiгi бар адамның регрестiк талабына қ арсы қ оюғ а қ ұ қ ығ ы бар.

Ескерту. 357-бапқ а ө згерту енгізілді - Қ азақ стан Республикасының 1998. 03. 02. N 211 Заң ымен.

358-бап. Мiндеттемелер жө нiндегi жауапкершiлiктiң мө лшерiн шектеу

1. Мiндеттеменiң кейбiр тү рлерi бойынша жә не қ ызметтiң белгiлi бiр тү рлерiне байланысты мiндеттемелер бойынша заң қ ұ жаттары залалды толық ө теу қ ұ қ ығ ын шектей алады (шектелген жауапкершiлiк).

2. Егер мiндеттемелердiң осы тү рi немесе осындай қ ұ қ ық бұ зушылық ү шiн жауапкершiлiк мө лшерi заң дармен белгiленген болса, қ осылу шарты бойынша немесе тұ тынушы ретiндегi азамат несие берушi болып табылатын ө зге шарт бойынша борышқ ордың жауапкершiлiк мө лшерiн шектеу жө нiндегi келiсiм маң ызсыз болады.

Ескерту. 358-бапқ а ө згерістер енгізілді - Қ Р 1998. 03. 02. N 211; 27. 02. 2017 № 49-VI (алғ ашқ ы ресми жарияланғ ан кү нінен кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң дарымен.

359-бап. Мiндеттеменiң бұ зылғ андығ ы ү шiн жауапкершiлiк негiздерi

1. Борышқ ор кiнә лi болғ ан кезде, егер заң дарда немесе шартта ө згеше кө зделмесе, мiндеттеменi орындамағ аны жә не (немесе) тиiстi дә режеде орындамағ аны ү шiн жауап бередi. Егер борышқ ор мiндеттеменi тиiстi дә режеде орындау ү шiн ө зiне байланысты шаралардың барлығ ын қ олданғ анын дә лелдесе, ол кiнә сiз деп танылады.

2. Кә сiпкерлiк қ ызметтi жү зеге асырғ ан кезде мiндеттеменi орындамағ ан немесе тиiстi дә режеде орындамағ ан адам, егер бой бермейтiн кү штiң, яғ ни осы жағ дайлар кезiндегi тө тенше жә не тойтаруғ а болмайтын мә н-жайлардың (дү лей қ ұ былыстар, соғ ыс қ имылдары жә не т. б. ) салдарынан тиiстi дә режеде орындауғ а мү мкiндiк болмағ андығ ын дә лелдей алмаса, мү лiктiк жауаптылық ты кө тередi. Ондай мә н-жайларғ а, атап айтқ анда, мiндеттеменi орындау ү шiн қ ажеттi тауарлардың, жұ мыстардың немесе қ ызмет кө рсетудiң рынокта болмауы жатпайды.

Заң дарда немесе шартта жауапкершiлiктiң жә не одан босатылудың ө зге негiздерi ескерiлуi мү мкiн.

3. Мiндеттеменi ә дейі бұ зғ аны ү шiн жауапкершiлiктi жою немесе шектеу туралы алдын ала жасалғ ан шарт маң ызсыз болады.

Ескерту. 359-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 27. 02. 2017 № 49-VI Заң ымен (алғ ашқ ы ресми жарияланғ ан кү нінен кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі).

360-бап. Мiндеттемедегi кә сiпкерлiк тә уекел

Егер мiндеттемеде кә сiпкердiң тапсырысы бойынша ә лдебiр жұ мысты орындау кө зделсе, жұ мыстың нә тижесiн пайдаланудың мү мкiн еместiгi немесе оны пайдаланудың тиiмсiз болу тә уекелi кә сiпкерге жү ктеледi. Жұ мысты тиiстi дә режеде орындағ ан адам, егер шартта ө зге кә сiпкерлiк тә уекелдi бө лу кө зделмесе, орындау дә режесiне сә йкес ақ ы алуғ а қ ұ қ ылы.

361-бап. Екiжақ ты шартты орындамаудың салдары

Егер екiжақ ты шартта тараптардың бiрде-бiрi жауап бермейтiн мә н-жайдың салдарынан тараптардың бiреуi ү шiн мiндеттеменi орындауғ а мү мкiншiлiк болмаса, заң қ ұ жатында немесе шартта ө згеше кө зделмегендiктен, шарттың орындалуын тараптардың ешқ айсысының да талап етуге қ ұ қ ығ ы жоқ. Мұ ндай жағ дайда тараптардың ә рқ айсысы ө зi орындағ анның бә рiн қ айтаруды тиiстi қ арсы орындауды алмай-ақ талап етуге қ ұ қ ылы.

362-бап. Борышқ ордың ө з қ ызметкерлерi ү шiн жауапкершiлiгi

Борышқ ордың мiндеттемесiн орындау жө нiндегi лауазымды адамдарының немесе ө зге қ ызметкерлерiнiң ә рекеттерi борышқ ордың ә рекеттерi болып есептеледi. Борышқ ор бұ л ә рекеттер ү шiн, егер олар мiндеттеменi орындамауғ а немесе тиiстi дә режеде орындамауғ а ә келiп соқ тырса, жауап бередi.

363-бап. Борышқ ордың ү шiншi жақ тардың ә рекеттерi ү шiн жауапкершiлiгi

1. Ү шiншi жақ тардың борышқ ор алдындағ ы ө з мiндеттерiне қ атысты ә рекетi не ә рекетсiздiгi мiндеттеменi бұ зудың себебi болғ анда да борышқ ор несие берушiнiң алдында жауап бередi.

Егер заң дарда тiкелей орындаушы жауап бередi деп белгiленбесе, борышқ ор несие берушi алдындағ ы ө з мiндетiн жү ктеген ү шiншi жақ тардың ә рекетi немесе ә рекетсiздiгi ү шiн де жауап бередi.

2. Борышқ ор ү шiншi жақ тардың ә рекеттерiнен немесе ә рекетсiздiгiнен мiндеттеменi бұ зғ аны ү шiн жауапкершiлiктен олардың кiнә сiздiгi дә лелденгеннен кейiн босатылуы мү мкiн.

Кә сiпкерлiк қ ызметтi жү зеге асырғ ан кезде борышқ ор ү шiншi жақ тардың ә рекеттерiнен немесе ә рекетсiздiгiнен мiндеттеменi бұ зғ аны ү шiн жауапкершiлiктен, егер оғ ан дү лей кү штер себепшi болса, босатылады (осы Кодекстiң 359-бабының 2-тармағ ы).

3. Ү шiншi жақ тардың қ ұ қ ық тарымен мiндеттеме нысанасын ауырлатуғ а байланысты мiндеттеме бұ зылғ анда, егер ондай ауырлату несие берушiмен шарт жасасқ анғ а дейiн пайда болса жә не несие берушiге ол туралы шарт жасасу кезiнде ескертiлсе ғ ана, борышқ ор жауапкершiлiктен босатылады.

4. Заң дарда немесе шартта ү шiншi жақ тардың ә рекеттерi ү шiн борышқ ор жауапкершiлiгiнiң ө зге жағ дайлары кө зделуi мү мкiн.

364-бап Несие берушiнiң кiнә сi

1. Егер мiндеттеменiң орындалмауы немесе тиiстi дә режеде орындалмауы екi тараптың да кiнә сiнен болса, сот оғ ан сә йкес борышқ ор жауапкершiлiгiнiң кө лемiн азайтады. Сот, егер несие берушi мiндеттеменiң орындалмауынан немесе тиiстi дә режеде орындалмауынан келтiрiлген залал кө лемiнiң ұ лғ аюына қ асақ ана немесе абайсызда себепкер болса немесе олардың азаюына ақ ылғ а қ онымды шаралар қ олданбаса, борышқ ор жауапкершiлiгiнiң мө лшерiн де азайтады.

2. Борышқ ор заң актiлерi немесе шарт бойынша ө зiнiң кiнә сiне қ арамастан мiндеттеменiң орындалмағ анына немесе тиiстi дә режеде орындалмағ анына жауап беретiн жағ дайларда да осы баптың 1-тармағ ының ережелерi тиiсiнше қ олданылады.

Ескерту. 364-бапқ а ө згерту енгізілді - Қ азақ стан Республикасының 1998. 03. 02. N 211 Заң ымен.

365-бап. Борышқ ордың мерзiмдi ө ткiзiп алуы

1. Мiндеттеменiң орындалу мерзiмiн ө ткiзiп алғ ан борышқ ор несие берушiнiң алдында мерзiмдi ө ткiзiп алу арқ ылы келтiрiлген залал ү шiн жә не мерзiмiн ө ткiзiп алу кезiнде туындағ ан кездейсоқ тық тан орындай алмауының салдары ү шiн жауап бередi.

2. Егер борышқ ордың мерзiмдi ө ткiзiп алуы салдарынан мiндеттеменi орындау несие берушiге керексiз болып қ алса, ол мiндеттеменi орындауды қ абылдаудан бас тартып, залалды ө теудi талап ете алады.

3. Несие берушiнiң мерзiмдi ө ткiзiп алуы себептi мiндеттеме ә зiрше орындала алмайтын болса, борышқ ор мерзiмдi ө ткiзiп алушы болып саналмайды (осы Кодекстiң 366-бабы).

366-бап. Несие берушiнiң мерзiмдi ө ткiзiп алуы

1. Егер несие берушi борышқ ор ұ сынғ ан тиiстi дә режедегi орындауды қ абылдаудан бас тартса, немесе заң дарда немесе шартта кө зделген, не iскерлiк айналым дә стү рлерiнен немесе аяқ талғ анғ а дейiн борышқ ор ө з мiндетiн атқ ара алмағ ан мiндеттiң мә нiнен туындайтын ә рекеттердi жасамағ ан болса, ол мерзiмдi ө ткiзiп алғ ан болып есептеледi.

Борышқ ордың мiндеттеменi орындағ анын тиiстi тү рде растаудан бас тартқ ан жағ дайда да несие берушi мерзiмдi ө ткiзiп алғ ан болып есептеледi.

2. Егер несие берушi мерзiмдi ө ткiзiп алу, не ө зi, не заң дар бойынша немесе несие берушiнiң тапсыруымен мiндеттеменiң орындалуын қ абылдап алу жү ктелген адамдар жауап бермейтiн жағ дайларғ а байланысты болғ анын дә лелдеп бермесе, несие берушiнiң мерзiмдi ө ткiзiп алуы борышқ орғ а мерзiмдi ө ткiзiп алудан келтiрiлген залалдың орнын толтыруғ а қ ұ қ ық бередi.

Мерзiмдi ө ткiзiп алғ ан несие берушiге мерзiмдi ө ткiзiп алғ ан кезде мiндеттеменi орындаудың кездейсоқ мү мкiн болмай қ алуының барлық қ олайсыз салдары жү ктеледi.

3. Ақ шалай мiндеттеме бойынша борышқ ор несие берушiнiң мерзiмдi ө ткiзiп алғ аннан кейiнгi уақ ытына сыйақ ы (мү дде) тө леуге мiндеттi емес.

Ескерту. 366-бапқ а ө згерту енгізілді - Қ Р 1997. 07. 11 N 154 Заң ымен.

21-тарау. Міндеттемені тоқ тату

367-бап. Мiндеттеменi тоқ тату негiздерi

1. Мiндеттеме орындалса, талаптан бас тарту тө лемi тө ленсе, борышты есепке жатқ ызылса, жаң ғ ыртылса, борышты кешiру арқ ылы борышқ ор мен несие берушi бiр тұ лғ а болса, орындауғ а мү мкiндiк болмаса, мемлекеттiк органның қ ұ жаты шығ арылса, азамат қ айтыс болса, заң ды тұ лғ а таратылса, толық немесе iшiнара тоқ татылады.

2. Мiндеттеменi тараптардың бiреуiнiң талабы бойынша тек заң дарда кө зделген жағ дайларда ғ ана тоқ татуғ а жол берiледi.

3. Заң дар мен шартта мiндеттеменi тоқ татудың басқ а да негiздерi кө зделуi мү мкiн.

368-бап. Мiндеттеменi орындау арқ ылы тоқ тату

1. Мiндеттеме тиiстi дә режеде орындалғ анда тоқ татылады.

2. Алынып тасталды - Қ Р 1998. 03. 02 N 211 Заң ымен.

Ескерту. 368-бапқ а ө згерту енгізілді - Қ Р 1998. 03. 02 N 211 Заң ымен.

369-бап. Бас тарту тө лемi

Тараптардың келiсiмi бойынша мiндеттеме орындалудың орнына бас тарту тө лемiн беру (ақ ша тө леу, мү лiк беру жә не т. б. ) арқ ылы тоқ татылуы мү мкiн. Бас тарту тө лемiнiң мө лшерiн, мерзiмдерiн жә не тә ртiбiн тараптар белгiлейдi.

370-бап. Мiндеттеменi есепке жатқ ызу арқ ылы тоқ тату

1. Мiндеттеме мерзiмi жеткен, не мерзiмi кө рсетiлмеген немесе мерзiмi талап ету кезiмен белгiленген бiртектес қ арсы талапты есепке жатқ ызу арқ ылы толық немесе бө лiк-бө лiгiмен тоқ татылады. Есепке жатқ ызуғ а бiр тараптың ө тiнiшi жеткiлiктi.

2. Мына талаптарды:

1) егер тараптардың бiрiнiң ө тiнiшi бойынша талапқ а заң ды талап мерзiмiн қ олдануғ а болса жә не ол мерзiм ө тiп кетсе;

2) азаматтың ө мірi мен денсаулығ ына келтiрiлген зиянды ө теу туралы;

3) алимент ө ндiрiп алу туралы;

4) ө мiр бойы асырау туралы;

4-1) егер кредитордың талабы талап ету қ ұ қ ығ ын басқ ағ а беру шартынан (шарттарынан) туындайтын болса, лицензиядан айрылғ ан не консервациялау немесе тарату процесінде тұ рғ ан банкке қ ойылатын талаптарды;

5) заң дарда немесе шартта кө зделген басқ а да жағ дайларды есепке жатқ ызуғ а жол берiлмейдi.

3. Талап ө згеге ө ткен жағ дайда борышқ ор жаң а несие берушiнiң талабына қ арсы ө зiнiң бастапқ ы несие берушiге керi талабын есепке жатқ ызуғ а қ ұ қ ылы.

Егер талап борышқ ор талап етудi беру туралы хабарды алғ ан кездегi негiзден туындаса жә не талап мерзiмi оны алғ анғ а дейiн туса, не ол мерзiм кө рсетiлмесе немесе талап ету кезiмен белгiленсе, ол есепке жатқ ызылады.

Ескерту. 370-бапқ а ө згерту енгізілді - Қ Р 1998. 03. 02 N 211, 2005. 12. 23 N 107 (қ олданысқ а енгізілу тә ртібін 2-баптан қ араң ыз), 2011. 02. 10 N 406-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң дарымен.

371-бап. Мiндеттеменiң борышқ ор мен несие берушінiң бiр тұ лғ а болуы себептi тоқ татылуы

Мiндеттеме борышқ ор мен несие берушi бiр тұ лғ а болуы себептi тоқ татылады.

372-бап. Мiндеттеменiң жаң ғ ыртылуғ а байланысты тоқ татылуы

1. Мiндеттеме тараптардың арасында болғ ан бастапқ ы мiндеттеменi ауыстыру туралы келiсiммен сол адамдардың арасындағ ы орындаудың ө зге нысанасын немесе ә дiсiн кө здейтiн басқ а мiндеттемемен (жаң ғ ыртылуғ а байланысты) тоқ татылады.

2. Азаматтың ө мiрiне немесе денсаулығ ына келтiрiлген зиянды ө теу жө нiндегi жә не алимент тө леу жө нiндегi мiндеттемелерге қ атысты жаң ғ ыртылуғ а жол берiлмейдi.

3. Жаң ғ ыртылу, егер тараптардың келiсiмiнде ө згеше кө зделмесе, бастапқ ы мiндеттемеге байланысты қ осымша мiндеттемелердi тоқ татады.

373-бап. Борышты кешiру

Несие берушi борышқ орды мойнына алғ ан мiндеттерiнен босатқ анда, егер бұ л несие берушiнiң мү лкiне қ атысты басқ а адамдардың қ ұ қ ық тарын бұ збайтын болса, мiндеттеме тоқ татылады.

374-бап. Орындауғ а мү мкiндiк болмағ андық тан мiндеттеменiң тоқ татылуы

1. Егер мү мкiндiктiң болмауы борышқ ор жауап бермейтiн жағ дайлардан туындаса, орындауғ а мү мкiндiк болмағ андық тан мiндеттеме тоқ татылады. Бұ л ереженiң кү шi ақ шалай мiндеттемелерге қ олданылмайды.

2. Тараптың ө зi де, екiншi тарап та мiндеттеменi орындауғ а жауап бермейтiн мә н-жайдан тарап мiндеттеменi орындай алмайтын ретте, егер заң да немесе шартта ө згеше кө зделмесе, бiр тараптың екiншi тараптан мiндеттеменi орындауды талап етуге қ ұ қ ығ ы жоқ. Бұ л орайда мiндеттеменi орындағ ан ә рбiр тарап орындалғ анды қ айтаруды талап етуге қ ұ қ ылы.

3. Борышқ ор несие берушiнiң ә рекеттерi кiнә сiнен мiндеттеменi орындауғ а мү мкiндiк болмағ ан жағ дайда несие берушiнiң одан мiндеттеме бойынша атқ арғ анын қ айтаруды талап етуге қ ұ қ ығ ы жоқ.

375-бап. Мемлекеттiк органның қ ұ жаты негiзiнде мiндеттеменiң тоқ татылуы

1. Егер жергiлiктi ө кiлдi жә не атқ арушы органдарды қ оса алғ анда, мемлекеттiк органдардың қ ұ жат (жария қ ұ жат) шығ аруы салдарынан мiндеттеменi толық немесе iшiнара орындау мү мкiн болмаса, мiндеттеме толық немесе тиiстi бө лiгiнде тоқ татылады. Осының салдарынан залал шеккен тараптар осы Кодекске сә йкес олардың орнын толтыруды талап етуге қ ұ қ ылы.

2. Мiндеттеменiң тоқ татылуына негiз болғ ан жария қ ұ жат белгiленген тә ртiп бойынша жарамсыз деп танылғ ан жағ дайда, егер тараптардың келiсiмiнен немесе мiндеттеменiң мә нiнен ө згеше жағ дай туындамайтын болса жә не мiндеттеменiң орындалуына несие берушiнiң мү дделiгi жоғ алмаса, мiндеттеме қ айтадан қ алпына келтiрiледi.

376-бап. Азаматтың қ айтыс болуымен мiндеттеменiң тоқ татылуы

1. Егер мiндеттеменi орындау борышқ ордың жеке ө зiнiң қ атысуынсыз жү ргiзiлмейтiн болса не мiндеттеме басқ аша тү рде борышқ ордың жеке басымен ажырамастай байланысты болса, борышқ ордың қ айтыс болуымен мiндеттеме тоқ татылады.

2. Егер мiндеттеменi орындау несие берушiнiң жеке ө зiне арналса, не мiндеттеме басқ аша тү рде борышқ ордың жеке басымен ажырамастай байланысты болса, несие берушiнiң қ айтыс болуымен мiндеттеме тоқ татылады.

377-бап. Заң ды тұ лғ аның таратылуымен мiндеттеменiң тоқ татылуы

1. Таратылғ ан заң ды тұ лғ аның мiндеттемесiн орындау заң дармен басқ а заң ды тұ лғ ағ а (азаматтың ө мiрi мен денсаулығ ына зиян келуi салдарынан туындағ ан мiндеттемелер бойынша) жү ктелген жағ дайлардан басқ а реттерде, мiндеттеме заң ды тұ лғ а (борышқ ор немесе несие берушi) таратылғ анда тоқ татылады.

2. Жергiлiктi ө кiлдi жә не атқ арушы органдарды қ оса алғ анда, мемлекеттiк органдардың қ ызметiн тоқ тату немесе оларды қ айта қ ұ ру осы органдар орындамағ ан мiндеттемелердi тоқ татуғ а ә келiп соқ тырмайды. Егер тиiстi органдардың қ ызметiн тоқ тату немесе оларды қ айта қ ұ ру туралы шешiмде міндеттемені орындау жү ктелетін ө зге мемлекеттік орган айқ ындалмағ ан болса, кө рсетiлген мiндеттемелердi орындау қ арамағ ында бюджет қ аражаты бар органғ а жү ктеледi.

Ескерту. 377-бапқ а ө згеріс енгізілді - Қ Р 2011. 03. 25 N 421-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейін кү нтізбелік он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгізіледі) Заң ымен.

2-бө лiмше. Шарт туралы жалпы ережелер
22-тарау. Шарт ұ ғ ымы жә не оның ережелері

378-бап. Шарт ұ ғ ымы

1. Екi немесе одан кө п адамның азаматтық қ ұ қ ық тар мен мiндеттердi белгiлеу, ө згерту немесе тоқ тату туралы келiсiмi шарт деп танылады.

2. Шартқ а осы Кодекстiң 4-тарауында кө зделген екiжақ ты жә не кө пжақ ты мә мiлелер туралы ережелер қ олданылады.

3. Екiден кө п тараптармен жасалатын шарттарғ а (кө пжақ ты шарттар), егер бұ л осындай шарттардың кө пжақ тылық сипатына қ айшы келмесе, шарт туралы жалпы ережелер қ олданылады.

379-бап. Шарттан туындайтын қ ұ қ ық тық қ атынастар

1. Шарттан мiндеттемелiк, заттық, авторлық немесе ө зге қ ұ қ ық тық қ атынастар туындауы мү мкiн.

2. Шарттан туындағ ан мiндеттемелерге, осы тараудың ережелерiнде жә не осы Кодексте аталғ ан шарттардың кейбiр тү рлерi туралы ережелерiнде ө згеше кө зделмегендiктен, мiндеттемелер жө нiндегi жалпы ережелер қ олданылады (осы Кодекстiң 268-377-баптары).

3. Шарттан (бiрлескен қ ызмет туралы шарт, қ ұ рылтай шарты, авторлық шарт жә не басқ алар) туындайтын заттық, авторлық немесе ө зге де қ ұ қ ық тық қ атынастарғ а, егер заң дардан, шарттан немесе қ ұ қ ық тық қ атынастардың мә нiнен ө згеше туындамаса, осы тараудың ережелерi қ олданылады.

380-бап. Шарт еркiндiгi

1. Азаматтар жә не заң ды тұ лғ алар шарт жасасуғ а ерiктi. Осы Кодексте, заң қ ұ жаттарында немесе ө з еркiмен қ абылдағ ан мiндеттемеде шарт жасасу мiндетi кө зделген жағ дайларды қ оспағ анда, шарт жасасуғ а мә жбү р етуге жол берiлмейдi.

2. Тараптар заң дарда кө зделген шартты да, кө зделмеген шартты да жасаса алады.

381-бап. Аралас шарт

Тараптар заң дарда кө зделген тү рлi шарттардың элементтерi бар шарт жасаса алады (аралас шарт). Тараптардың аралас шарт бойынша қ атынастарына, егер тараптардың келiсiмiнен немесе аралас шарттың мә нiнен ө згеше туындамаса, аралас шартта элементтерi бар шарттар туралы заң дардың тиiстi бө лiктерi қ олданылады.

382-бап. Шарт жағ дайларын анық тау

1. Тиiстi шарттың мазмұ ны, заң дармен жазылғ ан жағ дайлардан басқ асында, шарт ережелерi тараптардың ө з қ алауы бойынша белгiленедi.

Шарттың ережесi заң дарғ а сә йкес қ олданылатын қ алыппен кө зделген реттерде, егер тараптардың келiсiмiмен ө згеше (диспозитивтiк қ алып) белгiленбесе, тараптар ө здерiнiң келiсiмдерiмен қ алыптың қ олданылуын жоя алады немесе сол қ алыпта кө зделгеннен ө згеше жағ дайды белгiлей алады.

2. Егер шарттың ережесiн тараптар немесе диспозитивтiк қ алып белгiлемеген болса, тиiстi жағ дайлар тараптардың қ атынастарында қ олданылатын iскерлiк қ ызмет ө рiсiндегi ә деттегi қ ұ қ ық тармен белгiленедi.

383-бап. Шарт жә не заң дар

1. Шарт тараптар ү шiн оны жасасу кезiнде қ олданылып жү рген заң дармен белгiленген мiндеттi ережелерге (императивтiк қ алыптарғ а) сә йкес келуге тиiс.

2. Егер шарт жасалғ аннан кейiн шарт жасалғ ан кезде қ олданылып жү рген ережелерден ө згеше, тараптар ү шiн мiндеттi ережелер заң дармен белгiленген болса, жасалғ ан шарттың ережелерi оның кү нi бұ рын жасалғ ан шарттардан туындайтын қ атынастарғ а да қ олданылады деп заң дармен белгiлегендегiден басқ а жағ дайларда, ө з кү шiн сақ тайды.

384-бап. Ақ ылы жә не ақ ысыз шарт

1. Шарт бойынша тарап ө з мiндеттемелерiн орындағ аны ү шiн ақ ы алуы немесе бiр-бiрiне бiр нә рсе беруi керек болса, бұ л ақ ылы шарт болып табылады.

2. Бiр тарап екiншi тарапқ а одан ақ ы алмай немесе ешнә рсе бермей бiр нә рсенi ұ сынуды мiндетiне алғ ан шарт ақ ысыз шарт болып табылады.

3. Егер заң дардан, шарттың мазмұ нынан немесе мә нiнен ө згеше туындамаса, шарт ақ ылы болуы мү мкiн.

385-бап. Бағ а

1. Шарттың орындалуы тараптардың келiсiмiмен белгiленген бағ а бойынша тө ленедi.

Заң қ ұ жаттарында кө зделген жағ дайларда оғ ан уә кiлдiк берiлген мемлекеттiк органдар белгiлейтiн немесе реттейтiн бағ а (тарифтер, бағ алар, ставкалар жә не т. б. ) қ олданылады.

2. Шарт жасалғ аннан кейiн бағ аны ө згертуге шартта, заң қ ұ жаттарында кө зделген реттер мен жағ дайларда немесе заң қ ұ жаттарында белгiленген тә ртiп бойынша жол берiледi.

3. Ақ ылы шартта бағ а кө зделмеген жә не шарт ережелерiн негiзге ала отырып оны анық тау мү мкiн болмағ ан реттерде шартты орындау шарт жасасу кезiнде осығ ан ұ қ сас жағ дайларда ә детте осы сияқ ты тауарлар, жұ мыс немесе қ ызмет ү шiн алынатын бағ а бойынша жү ргiзiлуге тиiс деп есептеледi.

⇐ Предыдущая 14 15 16 17 18 19 202122 23 Следующая ⇒