ЖЕТІНШІ СӨЗ

Жас бала анадан туғ анда екі тү рлі мінезбен туады: біреуі - ішсем, жесем, ұ йқ тасам деп тұ рады. Бұ лар - тә ннің қ ұ мары, бұ лар болмаса, тә н жанғ а қ онақ ү й бола алмайды. Һ ә м ө зі ө спейді, қ уат таппайды. Біреуі - білсем екен демеклік. Не кө рсе соғ ан талпынып, жалтыр-жұ лтыр еткен болса, оғ ан қ ызығ ып, аузына салып, дә мін татып қ арап, тамағ ына, бетіне басып қ арап, сырнай-керней болса, дауысына ұ мтылып, онан ержетің кірегенде ит ү рсе де, мал шуласа да, біреу кү лсе де, біреу жыласа да тұ ра жү гіріп, «ол немене? », «бұ л немене? » деп, «ол неге ү йтеді? » деп, «бұ л неге бү йтеді? » деп, кө зі кө рген, қ ұ лағ ы естігеннің бә рін сұ рап, тыныштық кө рмейді. Мұ ның бә рі - жан қ ұ мары, білсем екен, кө рсем екен, ү йренсем екен деген.

Дү ниенің кө рінген һ ә м кө рінбеген сырын тү гелдеп, ең болмаса денелеп білмесе, адамдық пен орны болмайды. Оны білмеген соң, ол жан адам жаны болмай, хайуан жаны болады. Ә зелде қ ұ дай тағ ала хайуанның жанынан адамның жанын ірі жаратқ ан, сол ә серін кө рсетіп жаратқ аны. Сол қ уат жетпеген, ми толмағ ан ессіз бала кү ндегі «бұ л немене, ол немене? » деп, бір нә рсені сұ рап білсем екен дегенде, ұ йқ ы, тамақ та есімізден шығ ып кететұ ғ ын қ ұ марымызды, ержеткен соң, ақ ыл кіргенде, орнын тауып ізденіп, кісісін тауып сұ ранып, ғ ылым тапқ андардың жолына неге салмайды екеміз?

Сол ө рістетіп, ө рісімізді ұ зартып, қ ұ марланып жиғ ан қ азынамызды кө бейтсек керек, бұ л жанның тамағ ы еді. Тә ннен жан артық еді, тә нді жанғ а бас ұ рғ ызса керек еді. Жоқ, біз олай қ ылмадық, ұ зақ тай шулап, қ арғ адай барқ ылдап, ауылдағ ы боқ тық тан ұ замадық. Жан бізді жас кү німізде билеп жү р екен. Ержеткен соң, кү ш енген соң, оғ ан билетпедік. Жанды тә нге бас ұ рғ ыздық, ешнә рсеге кө ң ілменен қ арамадық, кө збен де жақ сы қ арамадық, кө ң іл айтып тұ рса, сенбедік. Кө збен кө рген нә рсенің де сыртын кө ргенге-ақ тойдық. Сырын қ алай болады деп кө ң ілге салмадық, оны білмеген кісінің несі кетіпті дейміз. Біреу кеткенін айтса да, ұ қ паймыз. Біреу ақ ыл айтса: «Ой, тә ң ірі-ай, кімнен кім артық дейсің! » - дейміз, артығ ын білмейміз, айтып тұ рса ұ қ паймыз.

Кө кіректе сә уле жоқ, кө ң ілде сенім жоқ. Қ ұ р кө збенен кө рген біздің хайуан малдан неміз артық? Қ айта, бала кү німізде жақ сы екенбіз. Білсек те, білмесек те, білсек екен деген адамның баласы екенбіз. Енді осы кү нде хайуаннан да жаманбыз. Хайуан білмейді, білемін деп таласпайды. Біз тү к білмейміз, біз де білеміз деп надандығ ымызды білімділікке бермей таласқ анда, ө лер-тірілерімізді білмей, кү ре тамырымызды адырайтып кетеміз.

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 567 8 9 10 Следующая ⇒