![]()
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Тоғызқұмалақ ойынындағы тактикалық тәсіл: комбинация әдісін үйрету13-14 апта Тоғ ызқ ұ малақ ойынындағ ы тактикалық тә сіл: комбинация ә дісін ү йрету
1. Ойын тақ таларыың дұ рыс тігілуін ү йрету
Тоғ ызқ ұ малақ ойыны арнайы тақ тада екі адам арасында ойналады. Ойын тақ тасы – 2 қ азан, 18 отау, 162 қ ұ малақ тан тұ рады. Ойын басында ә р ойыншығ а бір қ азан, тоғ ыз отауғ а тоғ ыз-тоғ ыздан салынғ ан сексен бір қ ұ малақ тиесілі. Алғ ашқ ы жү ріс жасағ ан ойыншыны – бастаушы, қ арымта жү ріс жасағ ан ойыншыны – қ остаушы деп атайды. Кейде бастаушы ү шін – ақ жағ ы, қ остаушы ү шін қ ара жағ ы деген тіркестерді де қ олданамыз. Тақ таның жазу ү лгісіндегі жалпы қ ұ рылысы тө мендегідей:
Берілген диаграммаларда бастаушының отаулары мен ондағ ы қ ұ малақ тар мө лшері ү немі тө менгі жағ ында орналасады. Жү ріс жасау ерекшеліктері [ө ң деу] Жү ріс ойыншылар тарапынан кезектесіп жү ріледі. Жү рісті кімнің жасайтыны жеребемен немесе қ арсыластардың келісімімен анық талады. · 1. Жү ріс жасау ү шін ө з жағ ың ыздағ ы отаулардың бірінен біреуін орнына қ алдырып, қ алғ ан қ ұ малақ тарды қ олғ а алып, солдан оң ғ а қ арай бір-бірлеп таратамыз. Тарату сә тінде қ ұ малақ тар ө з отауларымыздан асып кететін болса, қ арсыластың отауына таратамыз. Егер соң ғ ы қ ұ малақ қ арсыластың тақ санды қ ұ малағ ы бар отауына тү сіп, ондағ ы қ ұ малақ тарды жұ п қ ылса (2, 4, 6, 10, 12), сол отаудағ ы қ ұ малақ тар ұ тып алынып, ө з қ азанымызғ а салынады. Егер соң ғ ы қ ұ малақ қ арсыластың жұ п санды қ ұ малағ ы бар отауына тү сіп (3 қ ұ малақ тан басқ а), тақ қ ылса немесе ө з отауымызғ а тү ссе, қ ұ малақ ұ тып алынбайды. Мә селен, жоғ арыдағ ы тақ тадағ ы алғ ашқ ы жағ дайда бастаушы №3 отаудағ ы 9 қ ұ малағ ын таратса, соң ғ ысы қ арсыласының №6 отауына барып тү седі жә не ондағ ы 9 қ ұ малақ соң ғ ы қ ұ малақ пен 10 болып, ұ тып алынады жә не қ азанғ а салынады. Сол кезде тақ тада тө мендегідей жағ дай қ алыптасады.
· 2. Отаудағ ы жалғ ыз қ ұ малақ кө рші отауғ а жү ргенде орны бос қ алады. · 3. Жү ріс жасағ ан кезде отауларғ а қ ұ малақ салмай немесе 2-3 қ ұ малақ бө ліп алып жү руге болмайды. Тұ здық алу ережесі [ө ң деу] Тоғ ызқ ұ малақ ойынында қ ұ малақ тан басқ а ойында бір рет қ арсыластың отауын ұ тып алуғ а да болады. Оны ежелде – “тұ зды ү й”, қ азіргі тілде – тұ здық деп атайды. · 4. Тұ здық алу ү шін жү ріс жасағ ан кезде, қ арсыластың екі қ ұ малағ ы бар отауына таратқ ан қ ұ малағ ың ыздың соң ғ ысын тү сіру керек. Сонда сол отауда қ алыптасқ ан 3 қ ұ малақ пен бірге отау да ұ тып алынып, ойынның аяғ ына дейін сіздің меншігің ізге айналады. Енді жү ріс жасалғ ан сайын тұ здық алынғ ан отауғ а тү сетін бір қ ұ малақ, міндетті тү рде сіздің қ азаның ызғ а салынып отырады. Тұ здық алынғ ан отауғ а арнайы белгі қ ойылады. Жазбаша тү рде – Х деген шартты таң бамен белгіленеді. Мә селен, тө мендегі диаграммағ а қ арайық.
Осы жағ дайда қ остаушы ойыншы №7 отаудағ ы 10 қ ұ малағ ын тарату арқ ылы, соң ғ ы қ ұ малағ ын бастаушының №7 отауына тү сіріп, ондағ ы 2 қ ұ малақ ты ү шеу етіп, осы қ ұ малақ тарды ұ тумен қ атар, осы отауғ а тұ здық жариялайды. Сонда тө мендегі жағ дай қ алыптасады.
Ендігі кезде бү кіл ойын барысында №7 отау – қ остаушының меншігіне айналады. · 5. Тұ здық ойында бір рет алынады жә не №9 отаудан ешқ ашан алынбайды. · 6. Тұ здық аттас отаулардан алынбайды. Мысалы, жоғ арыдағ ы диаграммадағ ы жағ дайда қ остаушы ойыншы №7 отаудан тұ здық алды, енді бастаушы ойыншы ойын барысында бұ л отаудан тұ здық алуғ а қ ақ ысы жоқ.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|