Оқу-әдістемелік нұсқаулары

Оқ у-ә дістемелік нұ сқ аулары

11-12 апта

Тақ ырыбы: Этюдтер мен есептерді шешу сайыстарын ү йрету.

1. Пешканың ерекше жү рісі ә дісін ү йрету

Пешка шахмат нотациясында П ә рпімен белгіленеді. Пешка басқ а фигураларғ а қ арағ анда жү ріс жағ ынан ә лсіздеу. Ол алғ ашқ ы орнында тұ рғ анда ойнаушының еркіне қ арай вертикаль бағ ытта, тек алғ а қ арай бір немесе екі шаршығ а жү ре алады. Ойымыз тү сінікті болу ү шін тақ та-ғ а қ арайық.

Тақ тамен жұ мыс.

Жү ріс кезегі ақ жағ ында. Онда g2-дегі пешка g3 немесе g4 шаршы-ларына, ал оның қ арсыласы жауап жү рісінде b4-тен b3-тегі шаршығ а жү руге мү мкіндіктері бар.

Пешкалар кейін жү ре алмайды. Сонымен бірге ол қ арсыласының фигурасын тура жү ргеніне қ арай жей алмайды, тек қ иғ аш келгенде ғ ана жеп, алғ ан фигураның орнына ө зі кө шеді. Егер ойын барысында пешкалар кезекті жү ру жә не жеу арқ ылы қ арсы жақ тың соң ғ ы горизонталына жетсе, онда олар ойнаушының ө з қ алауына орай ферзь, тұ ра, піл, ат сияқ ты фигураларғ а айнала алады. Ақ жағ ы ү шін соң ғ ы горизонтальдар-а8, b8, c8, d8, e8, f8, g8, h8, ал қ ара жағ ы ү шін-а1, b1, c1, d1, e1, f1, g1, h1 шаршылары болып есептеледі.

Пешка алғ ашқ ы позициясында тұ рып, жү ріс кезінде қ арсы жақ тың шаршысын кесіп ө тті делік. Мұ ндай жағ дайда қ арсы жақ кесіп ө ткен пешканы жей алады жә не ол желінген пешканың орнына емес, оның кесіп ө ткен шаршысына кө шеді.

Ақ жағ ының с2 шаршыдағ ы пешкасы b4 шаршыдағ ы қ ара пешканың соқ қ ы беретін бағ ытында тұ рғ ан с3 шаршысынан астап ө тіп, с4-ке жү рді делік, онда b4-тегі пешка қ олма-қ ол с4-тегі пешканы жеп, с4-ке емес, с3 шаршығ а орналасады. Келесі жү рісте «ө ткелден» (на проходе) жеу қ ұ қ ығ ы жойылады. Пешканың жай жеуі де, «ө ткелден» жеуі де міндетті емес, бұ л ойнаушының еркі.

12 3 4 5 6 Следующая ⇒