Ғәбдүк ауылы Баязитов Сәғәҙәт бабайҙан яҙып алынды.

Берештә н Йә һ ү ҙ ә лыжниктарҙ а булғ ан. Лыжниктарҙ ы ө йрә ткә н саҡ та арҡ аларына пулемет йө клә теп Йө йә ктә ге «Тә рә н соҡ ор» яғ ынан Инйә р йылғ аһ ына табан шыуҙ ырып ө йрә ткә ндә р, минең ағ айҙ ар ҙ а шулай ө йрә нгә н. Фронт Аҙ ауҙ ан ү ткә н. Ҡ ыҙ ылдар Тирә клелә ятҡ ан саҡ та Йә һ ү ҙ ә разведкағ а киткә н. «Тө лкө » тауынан еппә реп тө шө п килһ ә унда ғ ә скә р туп-тулы ти. Ҡ ыҙ ылдар уның шулай текә нә н оҫ та шыуыуына аптырағ ан, бер саң ғ ыһ ын ғ ына биргә ндә р ҙ ә - бар, шулай шыуып ҡ ара ә ле, тигә ндә р. Тауҙ ың теге яғ ы ҡ ая ташлы, йә йә ү ҙ ә тө шө ү е ҡ ыйын, ҡ аса алмаҫ, тип уйлағ андар. Йә һ ү ҙ ә һ ың ар саң ғ ыһ ы менә н тау башына менеп еткә н дә ыштанын сисеп артын кү рһ ә ткә н дә тауҙ ың теге яғ ына һ ың ар саң ғ ыһ ы менә н шыуып тө шкә н дә киткә н(тә ү ге сноубордист булғ ан икә н дә - Р. Ш. ).

Йө йә к ауылы 1904 йылғ ы Атауллин Хө снө тдин бабайҙ ан яҙ ып алдым.

III. Ауылдар барлыҡ ҡ а килеү е тураһ ындағ ы риү ә йә т-легендаларҙ ан

                                Йө йә к ауылы

Элек ауыл был ерҙ ә булмағ ан. Тү бә нге ауылда Һ ибә т исемле ҡ арт йә шә гә н. Иҫ ке ауылда, ул мә сетле тө п ауыл булғ ан, ҡ алғ ан халыҡ йә шә гә н. Шунан Һ ибә т ҡ арт Тү бә нге ауылдан Инйә р буйына кү сеп ултырғ ан да ҡ алғ ан халыҡ ты ла Инйә р буйына кү серергә һ орап прошение яҙ ғ ан. Аҙ аҡ Иҫ ке ауылдағ ы халыҡ ты ла был урынғ а кү сергә ндә р. Һ ибә т ауылдың байы булғ ан, уның нә ҫ елен «Һ ибә тистә р» тип йө рө тә лә р.

1906 йылғ ы Ә бсә лә мов Мә хмү т бабайҙ ан 1983 йылда яҙ ып алдым.

                           Һ ибә т араһ ы

Йө йә к ауылының ә леге урынына башлап Һ ибә т ҡ арт килеп ултырғ ан. Уғ а тиклем халыҡ Йө йә к йылғ аһ ы буйында тө рлө ерҙ ә йә шә гә н. Ү рғ ышлау, Арағ ышлау исемдә ре шунан ҡ алғ ан. Йә йен Арҡ айортта йә йлә гә ндә р, кө ҙ ө н Кө ҙ гө йортта ҡ ышлауғ а ҡ айтыр алдынан булғ андар. Малы кү п кеше яҙ ын-кө ҙ ө н утарҙ арҙ а малын ҡ арағ ан( Шә мей, Ә либай, Аҙ набай, Сә лим, Килдеғ ол һ. б. утарҙ ар шунан ҡ алғ ан). Һ уң ғ араҡ Иҫ кауыл тигә н ерҙ ә йә шә гә ндә р. Шунда Һ ибә т исемле ҡ арт бик байып киткә н, уның ҡ ырҡ баш һ ауын һ ыйыры, туҡ һ ан туғ ыҙ баш бейә һ е булғ ан. Ү ҙ енең ҡ устылары, туғ ан тумасалары менә н Йө йә к йылғ аһ ы буйлап тү бә нгә рә к кү сеп ултырғ ан, ул урын ә ле Тү бә нкауыл тип йө рө тө лә.

Аҙ аҡ Һ ибә т был урынды ла ташлап китеп Инйә р йылғ аһ ының уң ярына, ә ле «Таш тө бө » тип йө рө тө лгә н ергә килеп ултырғ ан. Элек ауыл урыны тотош ҡ арағ айлыҡ булғ ан, Инйә р тар, тә рә н булғ ан. Ҡ арағ айҙ арҙ ы йыҡ һ аң осо икенсе ярғ а барып ятыр булғ ан, ә ле генә ул яр ашалып бө ттө, Инйә р һ айыҡ ты, ағ астар ҡ ырҡ ылып бө ткә с ни.

Һ ибә т ҡ арт яң ғ ыҙ ыма ылау сабыу ҡ ыйын, тип ҡ алғ ан халыҡ ты ла Инйә р буйына кү сереү ҙ ә рен һ орағ ан. Ауылғ а ү рә тниктә р килеп халыҡ ты ә леге урынғ а кү сергә ндә р. Солтанғ ә ле олатай аҙ аҡ Ғ ә бдү ккә Ҡ арағ ай яры тигә н ерҙ ең ташын аҡ тарып арба менә н ү терлек юл һ алдырғ ан, Ҡ олбай исемле олатайҙ ан Ҡ олбай ҡ ылыһ ы тигә н ер тороп ҡ алғ ан. Һ ибә ттә н таралғ ан нә ҫ елде «һ ибә тистә р» тиҙ ә р( Хужиндар, Ә бә йҙ уллиндар, Сә ғ ә ҙ ә товтар, Солтановтар). Беҙ ҙ е Солтановтарҙ ы тағ ы ла «һ уна» тип тә йө рө тә лә р. Бер олатайыбыҙ бик оҫ та ҡ урайсы булғ ан, ө ҙ лә ү гә ла оҫ та булғ ан. Ҡ айһ ы берә ү ҙ ә р һ уна ө йрә к кеү ек быжҡ ылдап тик ултыра тигә н дә, уғ а «һ уна» ҡ ушаматы йә бешкә н дә ҡ уйғ ан. Һ ибә тис тигә н исем менә н бергә беҙ ҙ ең нә ҫ елде «һ уналар», тип тә йө рө тә башлағ андар.