55. Қазақстан Республикасындағы азаматтық және қоғамдық-саяси қозғалыстар

55. Қ азақ стан Республикасындағ ы азаматтық жә не қ оғ амдық -саяси қ озғ алыстар

Қ азақ станның азаматтық «Азат» қ озғ алысы қ оғ амдық -саяси ұ йым ретінде 1990 жылдың 1 шілдесінде қ ұ рылды. Басты мақ саты: «Халық аралық, Одақ тық шартпен біріккен ерікті де тә уелсіз жаң а қ оғ амдастық шең берінде Қ азақ станның шынайы мемлекеттік егемендігіне қ ол жеткізу» деп біледі. бұ л қ озғ алыс Қ азақ станды, қ азақ халқ ын отаршылдык пен тоталитариз зардаптарынан арылту ү шін қ ажетті заң дардың қ абылдануы, олардың дұ рыс орындалуы жө нінде халық қ а ү ндеулер таратып, ү кіметке осы жө нінде ө з ұ сыныстарын жасады. Қ оғ амдық қ озғ алыстарының ішінде кең тарағ анының бірі – «Халық майдандары». Оларғ а жалпы қ оғ амғ а қ атысы бар, ә леуметтік таптардың барлығ ының н/е кө пшілігінің мү ддесін қ амтитын мә селелерді шешуге бағ ытталғ ан бірлестіктер жатады. 1) экологиялық бағ ыттағ ы ұ йымдар: «Невада-Семей» қ озғ алысы, «Арал-Азия-Қ азақ стан» халық аралық қ оғ амдық комитеті, «Табиғ ат» комитеті ж/е т. б; 2)ұ лт мә селелерін шешуге тырысқ ан топтар. Славяндардың республикалық қ оғ амдық «Лад» қ озғ алысы, «русская обшина», «Единство» қ оғ амдық бірлестігі. 3)тарихи-ағ артушылық қ оғ амдар: «мемориал», «Ә ділет», «Ақ иқ ат» ж/е т. б. 4)ә леуметтік талаптар қ ойғ ан ұ йымдар: «Атамекен», «Алтын бесік», «жерұ йық », «Шаң ырақ » ж/е т. б

56. Қ оғ амның саяси жү йесіндегі қ ысым кө рсету топтары.

Қ ысым топтары қ оғ аммен байланысқ анда адамдар тобы қ оғ аммен байланыс жасау қ ызметімен қ алыптасқ ан осы немесе басқ а топқ а жағ ымсыз жағ ымен қ арау мақ сатында сонымен бірге сол немесе басқ а топбасшығ а жә не оның ә дістеріне жағ ымсыз қ арау, саясаттануда қ ысым тобы ретінде формалды тү рде ұ йымдасқ ан топтармен бірге формалды емес адамдар тобы да аталалады, олар қ арама-қ арсы пікірде болады қ оғ амдық қ ысым арқ ылы басқ а пікірі бар адамдарғ а қ ысым жасайды. Қ ысым топтары жұ рт алдындағ ы акцмяларда жиі қ олданылады

57 Қ азақ стандағ ы парламентаризмнің дамуы. Заң шығ арушы билікті қ алыптастырудың қ ұ рылымы мен тә ртібі.

Қ азақ стандағ ы парламентаризмның дамытуы жә не заң шығ арушы билiктiң қ ұ рылымы. Халық тық демократияны білдіру нысаны ретіндегі ө кілді билік қ азақ стандық қ оғ амғ а ежелден тә н. Ол қ алыптасқ ан саяси жү йеге байланысты ө згеріп отырды. Қ азіргі Қ азақ стан Парламенті бір палаталы ө кілді органның алғ аш рет Қ азақ КСР-інің 1937 жылғ ы Конституциясы, ал содан кейін Қ азақ КСР-інің 1978 жылғ ы Конституциясы мен Қ азақ стан Республикасының 1993 жылғ ы Конституциясы негізінде қ ұ рылғ ан Жоғ арғ ы Кең естің орнына келді. Қ азақ стан Республикасының 1993 жылғ ы Конституциясында, бұ рынғ ысындағ ыдай, Жоғ арғ ы Кең еске ө те кө п ө кілдік берілді, бұ л биліктің бө ліну принципін жү зеге асыру мен тежемелік ә рі тепе-тең дік жү йесін қ ұ руды қ иындатып жіберді. Реформалардың одан ә рі жү ргізілуі республикалық билік органдарының, бірінші кезекте, ө кілді органдардың тиімсіздігін анық тады, ө йткені олар жедел ө згеріп жатқ ан оқ иғ аларғ а шұ ғ ыл тү рде ә сер ете алмады жә не осығ ан орай баламалы шешімдер қ абылдауғ а дә рменсіз болды. Он екінші сайланғ ан Жоғ арғ ы Кең естің тұ рақ ты негізде істеген жекелеген органдарының жұ мыс нә тижелері де кә сіби Парламент қ ұ рудың қ ажеттігін дә лелдеді. Тежемелілік пен тепе-тең дік тетіктерінің жұ мыс істемеуі Жоғ арғ ы Кең еске Ү кіметтің қ ызметіне араласуына немесе оны ауыстыруғ а дейін баруына мү мкіндік берді, бұ л республиканың ө кілді органының қ ызметін мерзімінен бұ рын тоқ татуғ а ә кеп соқ ты. 1994-1995 жылдар кезең і қ азақ стандық парламентаризмнің қ алыптасуындағ ы тө тенше маң ызды кезең болып табылады. 1994 жылғ ы сә уір 1995 жылғ ы наурыз аралығ ында жұ мыс істеген он ү шінші сайланғ ан Жоғ арғ ы Кең ес депутаттар тұ рақ ты негізде жұ мыс істеген Қ азақ станның тұ ң ғ ыш кә сіби парламенті болды. Парламент тұ рақ ты негiзде жұ мыс iстейтiн екi Палатадан: Сенаттан жә не Мә жiлiстен тұ рады. Сенат ә р облыстан, республикалық маң ызы бар қ аладан жә не Қ азақ стан Республикасының астанасынан екi адамнан, тиiсiнше облыстың, республикалық маң ызы бар қ аланың жә не республика астанасының барлық ө кiлдi органдары депутаттарының бiрлескен отырысында сайланатын депутаттардан қ ұ ралады. Сенаттың жетi депутатын Сенат ө кiлеттiгi мерзiмiне Республика Президентi тағ айындайды. Мә жiлiс жетпiс жетi депутаттан тұ рады. Алпыс жетi депутат республиканың ә кiмшiлiк-аумақ тық бө лiнiсi ескерiле отырып қ ұ рылатын жә не шамамен сайлаушылардың саны тең бiр мандатты аумақ тық сайлау округтерi бойынша сайланады. Он депутат бара-бар ө кiлдiк жү йесi бойынша жә не бiртұ тас жалпыұ лттық сайлау округiнiң аумағ ы бойынша партиялық тiзiмдер негiзiнде сайланады. Сенат депутаттарының ө кiлеттiк мерзiмi - алты жыл, Мә жiлiс депутаттарының ө кiлеттiк мерзiмi - бес жыл. 1995 жылғ ы 30 тамызда жалпы халық тық референдумда қ абылданғ ан Қ азақ стан Республикасының Конституциясында «Парламент» ұ ғ ымы алғ аш рет ресми тү рде бекітілді.

⇐ Предыдущая 35 36 37 38 394041 42 43 44 Следующая ⇒