54. Қоғамдық-саяси қозғалыстардың қоғамның саяси жүйесіндегі орны мен ролі

Саяси қ озғ алыс деп ө кімет билігі ү шін кү рес арқ ылы қ азіргі жағ дайды ө згертуге немесе ү кіметке ық пал жасай отырып, оны нығ айтуғ а тырысқ ан қ оғ амдық кү штерді айтады. Саяси қ озғ алыстың ерекшелігі ол ү кімет ү шін немесе ү кіметті жү зеге асыру тә сіліне ық пал ету ү шін кү реседі. Саяси қ озғ алыстардың пайда болуына тө мендегідей саяси жағ дайлар себеп болады. Жеке адам ө з ойын, кө зқ арасын ө кімет орындарына тікелей жеткізе алмайды. Сондық тан ө зі сияқ тылармен топтасады. Экономикалық жә не ә леуметтік қ айшылық тар себеп болады. Мысалы: Жаң аө зендегі (1989 ж. )ә леуметтік жағ дайғ а наразылық тан онда «Бірлік» деген ұ йым қ ұ рылды.
Ұ лттық мә селелердің шешілмеуі. Мысалы: «Азат», «Желтоқ сан». Саяси қ озғ алыстар кө пшілік партияны қ ұ ру жолыдағ ы алғ ашқ ы саты болуы мү мкін. Қ озғ алыстың партияғ а тә н ұ йымы, жұ мысының бірің ғ ай бағ дарламасы, басқ аруда айқ ын принциптері болмайды. Ә детте, оның ә ділеттілік, бостандық, қ арусыздану, бейбітшілік ү шін кү рес, ұ лттық жаң арып ө ркендеуі, айналадағ ы ортаны қ орғ ау, т. с. с. жалпыхалық тық, азаматтық талаптарғ а негізделген басты мақ саты қ алыптасады. Бұ л ұ рандар кө пшіліктің кө ң ілінен шығ ып, бастарын қ осады, тіпті ө зара айтарлық тай айырмашылық тары бар қ оғ амдық таптарды да біріктіруі мү мкін. Кө бінесе қ озғ алыстар стихиялы тү рде пайда болады. Қ оғ амдық қ ұ рылысқ а қ атынасына қ арай саяси қ озғ алыстар: Консервативтік. Реформистік. Революциялық. Контрреволюцялық болып бө лінеді.
Саяси қ озғ алыс бір қ алыпта тұ рмайды. Ол дамып, ө згеріп отырады жә не мынадай сатылардан тұ рады: 1. Қ озғ алысқ а қ ажеттілік жә не оның пайда болуы: 2. Ү гіт-насихат, ә рекет ету сатысы:
3. Дамыығ ан жұ мыс кезең і: 4. Саяси қ озғ алыстың ө шу сатысы. Қ оғ амдық қ озғ алыстардың ішінде кең тарағ анының бірі – «Халық майдандары». Оларғ а жалпы қ оғ амғ а қ атысы бар, ә леуметтік таптардың барлығ ының немесе кө пшілігінің мү ддесін қ амтитын мә селерді шешуге бағ ытталғ ан бірлестіктер жатады. Олар жалпыдемократиялық принциптердің негізінде қ ұ ралады жә не жұ мыс істейді. Онда қ атаң айқ ындалғ ан ұ йымның тү рі мен мү шелігі болмайды. Оның қ ұ рамында қ алың бұ қ ара халық тың мү ддесін кө здейтін саяси партиялар, кә сіпорындар жастар жә не т. б. ұ йымдар да кіруі мү мкін. Халық майдандарының мынадай тү рлері бар:
Қ оғ амдағ ы батыл ө згерістер кезінде саяси кү штер дү ниеге келіп қ алыптасады. Сол саяси кү штерден пайда болғ ан халық майдандары.
Ө здерің нің саяси ық палы жетіспегенде маң ызды мақ сатқ а жету, саяси билікті алу ү шін саяси партиалардың немесе олардың кө семдерінің бастауымен қ ұ рылғ н халық майдандары.
Соғ ысқ а, фашизмге қ арсы, демократияны қ орғ ау ү шін интерноционалдық негізде қ алыптасқ ан халық майдандары. М: 1936 жылы Францияда қ ұ рылғ ан халық майданы фашизмнің дамуына жол бермеді, т. с. с.

⇐ Предыдущая 34 35 36 37 383940 41 42 43 Следующая ⇒