38. «Қазақстан 2050» Стратегиясы. Қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты
1. Қ уатты да табысты мемлекет
2. Демократияландыру мен ырық тандырудың орнық ты процесі
3. Тү рлі ә леуметтік, этностық жә не діни топтардың келісімі мен татулығ ы
4. Ұ лттық экономика. Халық аралық ең бек бө лінісіндегі біздің рө ліміз
5. Қ оғ амдық тұ рақ тылық пен келісімді қ амтамасыз ететін кү шті ә леуметтік саясат
6. Ә лемдік қ оғ амдастық танығ ан ел
7. Ядролық қ аруды таратпау режімін ілгерілетудегі біздің белсенді рө ліміз
8. Қ азақ стан-2030 стратегиясы. Негізгі қ орытындылар
Қ АЛЫПТАСҚ АН Қ АЗАҚ СТАН – мемлекеттілігіміздің, ұ лттық экономикамыздың, азаматтық қ оғ амымыздың, қ оғ амдық келісіміміздің, ө ң ірлік кө шбасшылығ ымыз бен халық аралық беделіміздің дағ дарыста сыналуы
Дә л 15 жыл бұ рын біз Қ азақ стан дамуының 2030 жылғ а дейінгі стратегиясын қ абылдадық. Бұ л 1997 жыл – кең естік кезең нен кейінгі бей-берекеттік тү бегейлі ең серілмеген, дағ дарыс Оң тү стік-Шығ ыс Азияны жә не басқ а да кейбір нарық тарды сансыратқ ан кезең болатын. Бізге де аса қ иын соқ ты. Осы жылдар ішінде біздің Стратегиямыз басты мақ сатымыздан ауытқ ымай, шамшырақ сияқ ты біздің жолымызғ а сә уле шашып, алғ а басуғ а жігерлендірді. 1997 жыл естерің ізде ме? Парламентте мен сө з сө йлегеннен кейін абдырау мен абыржу болды. Кө пшілік: «Бұ л не – насихат па? Ә лде аспаннан тү скен нә рсе ме? » деп сауал қ ойып жатты. Сол кезде алғ а қ ойғ ан міндеттер соншалық ты асқ ақ болып кө рінетін. Дегенмен «кө з қ орқ ақ, қ ол батыр» дейді ғ ой. Біздің алдымызда оқ иғ алар барысына ө згеріс енгізу сияқ ты ауқ ымды міндет тұ рды. Жаң а елдің іргесін қ алау керек болды. Ол міндетті шешу ү шін біз ү ш бірдей жаң ғ ырту жү ргізуге тиіс едік: мемлекеттің іргесін қ алау мен нарық тық экономикада серпіліс жасау, ә леуметтік мемлекеттің негіздерін қ алау, қ оғ амдық сананы қ айта ө згерту. Біз ө зіндік жолымызды айқ ындауғ а тиіс едік. Бұ л жол " Қ азақ стан-2030" Стратегиясында белгіленген болатын. Бұ л қ ұ жат стратегиялық мақ саттар мен міндеттерді пайымдағ ан, кө зқ арасымыздағ ы маң ызды серпіліс болды. Халық нақ ылында айтылғ андай: «Мақ сат – жетістіктің желкені». Орынды мақ саттар ғ ана табысқ а жеткізеді. Бү гін дұ рыс таң дау жасағ анымыз туралы айту мен ү шін ү лкен абырой. 2008-2009 жылдардағ ы жаһ андық дағ дарыс осыны айғ ақ тады. Қ азақ стан оғ ан тө теп берді. Дағ дарыс жетістіктерімізді сетінете алғ ан жоқ, бізді қ уатты ете тү сті. Біз таң дағ ан ел дамуының саяси, ә леуметтік-экономикалық жә не сыртқ ы саяси ү лгісі ө з тиімділігін дә лелдеді.
1. Қ уатты да табысты мемлекет
Біздің басты жетістігіміз – тә уелсіз Қ азақ станды қ ұ рғ анымыз. Біз шекарамызды заң дық тұ рғ ыдан ресімдедік. Елдің тұ тастандырылғ ан экономикалық кең істігін қ ұ рдық. Елде ө ндірістік байланыстарды қ айтадан орнық тырып, нығ айттық. Бү гінде барлық ө ң ірлер бір-бірімен ажырағ ысыз байланыста жұ мыс істейді. Билік тармақ тарының бө лінуіне негізделген заманауи мемлекеттік басқ ару жү йесін жасағ ан тарихи маң ызды конституциялық жә не саяси реформалар жү ргіздік. Елдің жаң а елордасы – Астананы салдық. Бұ л заманауи қ ала біздің бойтұ марымыз бен мақ танышымызғ а айналды. Біз еліміздің мү мкіндігін ә лемге кө рсету ү шін оның ә леуетін пайдалана алдық. Дә л сол себептен де халық аралық қ ауымдастық Қ азақ станды ЭКСПО-2017 Халық аралық кө рмесін ө ткізу орны ретінде таң дады. Егер Астана болмаса, бұ л да болмас еді. Мұ ндай қ ұ рмет кез келгеннің еншісіне тие бермейді. Біздің еліміз кең естен кейінгі кезең дегі кү ллі кең істікте ЕҚ ЫҰ -ғ а тө рағ алық еткен, осы Ұ йымның Саммитін ө ткізген жә не жаһ андық ауқ ымдағ ы іс-шара – ЭКСПО-2017-ні ө зінде ө ткізетін бірінші ел екенін айтсақ та жеткілікті.
2. Демократияландыру мен ырық тандырудың орнық ты процесі
Біз «Алдымен экономика – cодан соң саясат» деген айқ ын формуламен ілгерілеп келеміз. Саяси реформалардың ә рбір кезең і экономика дамуының дең гейімен ұ штасады. Сондық тан да біз саяси ырық тандыру жолын дә йекті ұ станудамыз. Осылайша ғ ана елді жаң ғ ыртып, оны бә секеге қ абілетті етуге болады. Қ оғ ам ә рбір қ адам басқ ан сайын демократияландыру мен адам қ ұ қ ық тары саласындағ ы ең жоғ ары стандарттарғ а жақ ындап келеді. Біз ел Конституциясында негізгі қ ұ қ ық тар мен бостандық тарды бекіттік. Бү гінгі кү ні Қ азақ станның барлық азаматтары тең қ ұ қ ық тар мен мү мкіндіктерге ие.
3. Тү рлі ә леуметтік, этностық жә не діни топтардың келісімі мен татулығ ы
Біз қ азақ халқ ына, біздің мә дениетіміз бен тілімізге қ атысты тарихи ә ділдікті қ алпына келтірдік. Этностық, мә дени жә не діни ә ралуандық қ а қ арамастан, елімізде бейбітшілік пен саяси тұ рақ тылық ты сақ тадық. Қ азақ стан 140 этнос пен 17 конфессияның ө кілдері ү шін туғ ан шаң ырағ ына айналды. Азаматтық татулық пен ұ лтаралық келісім – біздің басты қ ұ ндылығ ымыз. Кө пұ лтты еліміздегі татулық пен келісім, мә дениеттер мен діндердің ү ндесуі ә лемдік эталон ретінде танылғ ан. Қ азақ стан халқ ы Ассамблеясы мә дениеттер ү ндесуінің бірегей еуразиялық ү лгісі болды. Қ азақ стан жаһ андық конфессияаралық ү нқ атысу орталығ ына айналды.
4. Ұ лттық экономика. Халық аралық ең бек бө лінісіндегі біздің роліміз
Біз Тә уелсіз Мемлекеттер Достастығ ында бірінші болып жеке меншікке, еркін бә секелестікке жә не ашық тық принциптеріне негізделген нарық тық экономиканың заманауи ү лгісін жасадық. Біздің моделіміз шетелдік инвестицияларды тартудағ ы мемлекеттің белсенді рө ліне негізделген. Біз елімізге 160 млрд. доллардан астам шетел инвестициясын тарттық. Кә сіпкерлік қ ызмет ү шін негізгі талаптар мен заманауи салық жү йесі қ алыптасты. Біз ұ лттық экономиканы жоспарлы тү рде ә ртараптандырудамыз. Ү демелі индустрияландыру бағ дарламасында екі бесжылдық та экономикамыздың бет-бейнеcін ө згертіп, оны шикізаттың ә лемдік бағ аларының ауытқ уына тә уелсіз ету міндетін қ ойдым. Стратегия-2030 қ абылданғ аннан бері 15 жыл ішінде мемлекетіміз ә лемдегі ең серпінді дамушы елдер бестігіне енді. Нә тижесінде, 2012 жылдың қ орытындысы бойынша ІЖӨ -нің кө лемі жағ ынан біз ә лемнің 50 ірі экономикасының қ атарына кіреміз. Ә лемнің барлық елдері ө з дамуын салыстыратын мойындалғ ан рейтингтер бар. Осыдан алты жыл бұ рын мен алдымызғ а ә лемнің бә секеге қ абілетті 50 елінің қ атарына кіру жө нінде жалпыұ лттық міндетін қ ойдым. Қ азақ стан Дү ниежү зілік экономикалық форумның рейтингінде 51-орынды иеленді. Біз бү гін осы мақ сатымызғ а таяқ тастам ғ ана қ алдық.
5. Қ оғ амдық тұ рақ тылық пен келісімді қ амтамасыз еткен кү шті ә леуметтік саясат
Мен ү шін ә рқ ашан халық тың тұ рмыс дең гейі басты ө лшем болды ә рі солай бола бермек. 15 жыл ішінде қ азақ стандық тардың табысы 16 есе ө сті. Табысы кү нкө ріс дең гейінен тө мен азаматтардың саны 7 есе азайды, жұ мыссыздар саны екі есе қ ысқ арды. Біз ә леуметтік бағ дарланғ ан қ оғ амның негіздерін қ аладық. Біз ұ лт денсаулығ ын жақ сарту ісінде едә уір ілгерілеуге қ ол жеткіздік. Денсаулық сақ тау жү йесінің тиімділігін арттыру ү шін оны ұ йымдастыру, басқ ару мен қ аржыландыру жү йесі реформаланды. Соң ғ ы бес жылда ана ө лімі шамамен 3 есе азайды, бала туу кө рсеткіші бір жарым есе ө сті. Білім алуғ а тең мү мкіндіктер жасалуда. Соң ғ ы 15 жылда білім алуғ а жұ мсалатын қ аржы 9, 5 есе ө сті. Білім берудің мектепке дейінгіден бастап жоғ ары білімге дейінгі барлық дең гейлерін тү бегейлі жаң ғ ыртуғ а бағ ытталғ ан Білім беруді дамытудың мемлекеттік бағ дарламасы іске асырылуда. Біздің адам капиталын дамытудағ ы ұ зақ мерзімді салымдар саясатымыздың арқ асында қ азіргі талантты жас ұ рпақ ты ө сірдік.
6. Ә лемдік қ ауымдастық танығ ан ел
Ә лемдік саясатта біздің еліміз - талассыз халық аралық беделге ие жауапты да сенімді серіктес. Біз жаһ андық қ ауіпсіздікті нығ айту ісінде маң ызды роль атқ арамыз, халық аралық терроризмге, экстремизмге жә не есірткінің заң сыз айналымына қ арсы кү ресте ә лемдік қ ауымдастық ты қ олдаймыз. Біз ө з қ ауіпсіздігіміз ү шін халық аралық ү нқ атысу алаң ы - Азиядағ ы ө зара іс-қ имыл жә не сенім шаралары жө ніндегі кең есті шақ ыруғ а бастамашылық жасадық. Бү гінгі кү ні АӨ СШК халқ ы 3 млрд-тан асатын 24 елді біріктіреді. Соң ғ ы 2-3 жылда Қ азақ стан Республикасы Еуропадағ ы Қ ауіпсіздік пен Ынтымақ тастық Ұ йымына, Ислам Ынтымақ тастығ ы Ұ йымына жә не Ұ жымдық Қ ауіпсіздік Ұ йымына тө рағ алық етті. Астана экономикалық форумында біз ү нқ атысудың жаң а пішінін – G-global-ды ұ сындық. Бұ л бастаманың мә ні – ә ділетті де қ ауіпсіз ә лемсипатын жасау ісінде кү ш-жігерді біріктіру. Біз жаһ андық энергетикалық жә не азық -тү лік қ ауіпсіздігін қ амтамасыз етуге лайық ты ү лес қ осамыз.
7. Ядролық қ аруды таратпау режімін ілгерілетудегі біздің белсенді роліміз
Ядролық қ аруды таратпау режімін нығ айту жө ніндегі бастамаларымыз – ә лемдік тұ рақ тылық қ а, тә ртіп пен қ ауіпсіздікке қ осқ ан сө зсіз ү лесіміз. Ә лемде алғ ашқ ы болып Семей ядролық полигонын жауып жә не атом қ аруынан бас тарта отырып, біз жетекші ядролық державалардан – АҚ Ш-тан, Ресейден, Ұ лыбританиядан, Франциядан жә не Қ ытайдан қ ауіпсіздігімізге берік халық аралық кепілдік алдық. Біз Орталық Азияда ядролық қ арусыз аймақ қ ұ руда негізгі рө л атқ ардық жә не жер шарының басқ а да аймақ тарында, ә сіресе, Таяу Шығ ыста осындай аймақ тар қ ұ руғ а белсенді қ олдау кө рсетеміз. Біз ә лемдік қ ауымдастық тың ядролық терроризм қ атеріне қ арсы тұ рудағ ы кү ш-жігеріне қ олдау жасаймыз. Қ азір біз ядролық қ атерді таратпау жө нінде одан ә рі табанды шешімдер қ абылдау қ ажеттілігі туралы батыл айтамыз. Ядролық қ аруды таратпау туралы шарт таратпау режімінің арқ ауы болды жә не солай бола бермек. Ядролық сынақ тарғ а жаппай тыйым салу туралы шарттың тезірек кү шіне енуі таратпау режімін нығ айтудың маң ызды қ озғ аушысы болуғ а тиіс. Бұ дан ү ш жыл бұ рын БҰ Ұ -ның Бас Ассамблеясы 29 тамызды Халық аралық ядролық сынақ тарғ а қ арсы іс-қ имыл кү ні деп жариялау туралы ұ сынысымды қ олдады. Осының барлығ ы - жаһ андық саясаттағ ы біздің рө лімізді тану. Осындай жауапты саясатының арқ асында Қ азақ стан ядролық қ аруды таратпау режімінің кө шбасшысы, басқ а мемлекеттер ү шін ү лгі болып танылды.
" Қ азақ стан-2030" Стратегиясы. Негізгі қ орытындылар
«Қ азақ стан – 2030» Стратегиясында біз еліміздің табысын жоспарладық. Біз алғ а қ ойғ ан мақ саттарғ а дә йекті де табанды тү рде қ адам басып келеміз. 2008-2009 жылдардағ ы жаһ андық дағ дарыстың ө зінде ұ лттық экономикамыз ө суін жалғ астырды. Бү гінгі кү ні мен ү шін 2030 Стратегиясының мерзімінен бұ рын орындауғ а қ ол жеткен параметрлерінің тұ тас бір қ атарын іске асырудың қ орытындыларын шығ ару ү лкен абырой. (1) Ұ ЛТТЫҚ Қ АУІПСІЗДІК. Біздің алдымызда Қ азақ станның тұ тастығ ын сақ тай отырып, елді дамыту міндеті тұ рды. Біз жоспарлағ аннан да асыра орындадық. Тұ ң ғ ыш рет тарихта біздің мемлекет халық аралық дә режеде танылғ ан нақ ты шекарасын белгіледі. 14 мың шақ ырым мемлекеттік шекара межеленді. Қ азақ стан Каспий тең ізінің айдынындағ ы ахуалды сенімді бақ ылауда ұ стайды. Болашақ та кез келген аумақ тық даулардың туындау қ аупі қ азір сейілген. Біз ұ рпақ тарымызғ а кө ршілермен даулы аумақ тар қ алдырғ ан жоқ пыз. Біз адамның, қ оғ ам мен мемлекеттің қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ететін кү шті, заманауи, қ орғ анысқ а қ абілетті ә скерді, пә рменді қ ұ қ ық қ орғ ау жү йесін қ ұ рдық.
|