№5 Дәріс:ПРОЦЕССУАЛДЫҚ МӘЖБҮРЛЕУ ШАРАЛАРЫ

Процессуалдық мә жбү рлеу шараларының ұ ғ ымы жә не тү рлері.
Сезіктіні ұ стау жә не оның негіздері
Бұ лтартпау шаралары
Процессуалдық ө згеде мә жбү рлеу шаралары
Процессуалдық мә жбү рлеу шаралары мен адам қ ұ қ ық тарын қ орғ ау мә селелері.

1. Процессуалдық мә жбү рлеу шараларының ұ ғ ымы жә не тү рлері. Қ ІЖ ө зінің мазмұ ны бойынша, іс бойынша дә лелдемелерді жинау ү шін ә ртү рлі процессуалдық іс-ә рекеттерден тұ рады. Олар қ ылмыстық істі алдын ала анық тау жә не тергеу, оны сотта қ арап шешуді, талқ ылап қ амтамасыз ететін іс-ә рекеттер. Ол ә рекеттің барлығ ы қ ылмыстық іс бойынша обьективті шындық қ а жетуге негізделген. Ал қ ылмыстық процесте оғ ан кедергі келтіретін субьектілерде бар (сезікті, айыпталуыш, сотталушы, азаматтардың жауаптары). Осылардың тарапынан кедергі болмау ү шін Қ ІЖ заң намасында арнайы мә жбү рлеу шаралары кө рсетілген. Сипаты бойынша олардың біразы адам бостандығ ын шектеумен байланысты болса, кейбіреулерінің мү ліктік сипаты бар немесе қ ымет лауаымы мен байланысты. Процессуалдық мә жбү рлеу шараларын 3 топқ а бө ліп қ арастыруғ а болады:

1-топ сезіктіні ұ стау;

2-топ бұ лтартпау шаралары;

3-топ процессуалдық ө згеде мә жбү рлеу шаралары.

2. Сезіктіні ұ стау жә не оның негіздері. Сезікі дегеніміз – бұ л қ ылмыс жасады деп кү мә н келтірген оғ ан қ атысты қ ылмыстық іс қ озғ алғ ан не ұ стауды жү зеге асырғ анғ а дейін немесе айып тағ ылғ анғ а дейін жолын кесу шарасы қ олданғ ан адам. Сезікті ұ стауғ а байланысты негіздер Қ ІЖ 132-б кө рсетілген.

Сезікті ретінде ұ сталғ анда міндетті тү рде хаттама толырылады. Онда тұ лғ аның ұ стаудығ ының нақ ты уақ ыты, орны жә не ұ стау жағ дайлары кө рсетіледі. Сонымен қ атар онда жеке тінту нә тижелері жазылады. Сезікті ретінде ұ стау 72 сағ. Кө лемінде ғ ана ұ стайды. Ә рі қ арай басқ ад а бұ лтартпау шарасын қ олданады немесе босатылады. Сезікті ретінде прокурорғ а 12 сағ ат ішінде жазбаша хабарланады.

3. Бұ лтартпау шаралары. Қ ІЖК бұ лтатпау шарасының 7 тү рі кө рсетілген:

1) ешқ айда кетпеу жә не ө зін дұ рыс ұ стау туралы қ олхат беру. Маң ызы сезіктіге тү сіндіріледі.

2) Жеке кепіл. Кепіл болатын адамдар саны 2-ден кем болмау керек, жасы кә мілетке толғ ан, ә рі сенім білдіруге болатын тұ лғ алар. Ө з міндеттемелерін дұ рыс орындау ү шін 100 айлық есеп кө рсеткіші ретінде айыппұ л салунуы мү мкін.

3) кә мілетке толмағ андардың ата-аналарын, заң ды ө кіліне немесе тә рбиеленіп жатқ ан мекеменің ә кімшілігіне тапсыру. Бұ л арнайы кә мілетке толмағ андарғ а қ олданылады.

4) ә скери адамды ә скери командованияның қ арауына беру.

5) Кепілпұ л. Кепілпұ л – заң да кө рсетілген мө лшерде ақ шалай немесе заттай тү рде болуы мү мкін. Соң ғ ы жағ дайда қ ұ нын кепіл беруші ө зі дә лелдеуі тиіс. Бұ л кепілпұ л мү лкі соттың депозитіне ө ткізіледі. Кепілпұ лдың мө лшері: 1) онша ауыр емес қ ылмыстар ү шін 100 а. е. к

2) ауырлығ ы орташа абайсыда жасалғ ан қ ылмыс ү шін – 300 а. е. к

3) ауырлығ ы орташа қ асақ ана жасалғ ан қ ылмыс ү шін – 500 а. е. к

4) ауыр қ ылмыстар ү шін – 1000 а. е. к

5) аса ауыр қ ылмыстар ү шін – кепілпұ л қ олданылмайды. Кепілпұ лды қ олдану ү шін тергеушінің қ аулысымен қ оса міндетті тү рде санкция қ ажет.

6) ү йде қ амау. Жас ерекшіліктеріне, денсаулығ ына, отбасына байланысты қ олданылуы мү мкін.

7) қ амау- заң саласында ең кө п таралғ ан мә жбү рлеу шарасы ретінде. 1) Ол шара ретінде (ә. қ. б. ү шін); 2) процессуалдық мә жбү рлеу шарасы ретінде (қ ылмыстық процесте); 3) қ амау – қ ылмыстық жаза ретінде. Қ амауғ а алынғ андар тергеу изоляторында қ амалады. Қ амауғ а алудың жалпы мерзімі 2 ай. Оғ ан соттың санкциясы қ ажет. Тергеушінің негізделген қ аулысы бойынша сот шешімімен 3, 6, 9 айғ а ұ артылуы мү мкін.

4. Процессуалдық ө згеде мә жбү рлеу шаралары. Ө згеде мә жбү рлеу шараларына:

- сотқ а келуге міндеттеме қ ою;

- алып келу;

- қ ызметтен шектеу;

- мү лікке тыйым салу;

- ақ шалай ө ндіріп алу.

Осы мә жбү рлеу шараларын қ олданғ анда міндетті тү рде қ аулы шығ арады. Қ аулы 3 бө лімнен тұ рады:

- кіріспе бө лім;

- сипаттама;

- қ арар бө лім

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 8 9 10 Следующая ⇒