|
|||
Дәріс № 2: ҚЫЛМЫСТЫҚ ҚУДАЛАУ (ҚЫЛМЫСТЫҚ ІЗГЕ ТҮСУ)
1. Қ ылмыстық қ удалау ұ ғ ымы, негізгі шарттары. 2. Қ ылмыстық қ удалау нысандары. 3. Қ ылмыстық қ удалау мү кін болдырмау мә н жайлар.
1. Қ ылмыстық қ удалау маң ызды процестік функцяларының бірі. Бұ л арнайы уә кілетті мемлекеттік организацияларғ а жү ктелген. Қ ылмыстық іс жү ргізу кодекісінің 7-і бабына сә йкес қ ылмыстық ізге тү су дегеніміз-қ ылмыстық заң мен тыйым салынатын ә рекетпен оны жасағ ан адамды сол адамның қ ылмыс жасауындағ ы анық тау мақ сатында сондай-ақ осы адамғ а жаза немесе ө зге де қ ылмыстық қ атынастар ық пал ету шараларын қ олдануды қ амтамасыз ету ү шін айыптау тарабы жү зеге асыратын іс жү ргізу қ ызметі. Бұ л арнаулы мемлекет огандар жү ктелген пракурор тергеуші, анық тау органдары жане анық таушы. Осы анық тауғ а байланысты белгілі профессор М. Страковичтың айтуынша-«қ ылмыстық ізге тү су тек осы ә рекетті жасағ ан адам белгілі болғ ан кезде ғ ана басталады» деп аталады. Ал біздің заң намада қ ылмыстық ізке тү судің кең ірек тү сініктемесі берілген. Қ ылмыстық ізге тү суді тек айыптау органдары іске асыратынына қ арамастан ол келесі талаптарғ а сә йкес болу керек: 1. Заң ғ а сә йкестік. 2. Жә бірленушіге сотқ а жү гінуге жә не ө з мү дделерін қ орғ ауғ а мү мкіндік жасау. 3. Айыпталушының заң ғ а сә йкес ө з мү дделерін қ орғ ау, қ ұ қ ық тық қ амтамасыз ету. 4. Моральдық, адамгершілік нормаларының сақ талуы, жалпы алғ анда қ ылмыстық айыптау орган жұ мыстарына кедергі жасау заң да кө рсетілген жауапкершілікке ә келеді.
2. Заң ғ а сә йкес қ ылмыстық қ удалаудың 3 нысаны бар: 1. Жеке айыптау істері (105, 111, 123, 129, 130, 145 (1-і бө лімі), т. б. баптары). 2. Жеке жария айыптау істері ( 103, 104 (1-і бө лімі), 117 (1, 2 бө лімдері), 120 (1-і бө лімі), 121 (1-і бө лімі), т. б. баптары). 3. Қ алғ ан 33, 34-і баптарында кө рсетілген қ ылмыстар бойынша қ ылмыстық қ удалау жариялы тү рде іске асырылады. Қ ылмыстық іс жү ргізу кодексі 37-і бабына сә йкес келесі жағ дайларда қ ылмыстық іс қ озғ алмайды, қ озғ алғ ан іс тоқ талуы тиіс: 1. Егер қ ылмыс оқ иғ асы болмаса. 2. Жасалғ ан іс ә рекетте қ ылмыс қ ұ рамы болмаса. 3. Амнистия (Рақ ымшылық актісі) қ абылданғ ан болса. 4. Ескіру мерзімінің ө туіне байланысты. 5. Жеке немесе жеке айыптау істері бойынша жә бірленушінің ө тініші болмаса немесе олар айыптаудан бас тартса. 6. Егер тұ лғ а қ ылмысты ақ ыл-есі дұ рыс емес жағ дайда жасаса. (Егер оғ ан қ атысты медициналық мә жбү рлеу шарасын тағ айындау қ ажет болмаса). 7. Қ ылмысты жасына толмағ ан адам жасаса. 8. Егер тұ лғ а қ ылмыстық заң наманың жағ дайына байланысты қ ылмыстық жауапкершіліктен босатылса. Осы жоғ арыда кө рсетілген мә н-жайлар ақ таушы жә не ақ таушы емес болып бө лінеді. (Реабилитирующие).
|
|||
|