|
|||
Қазіргі таңдағы далай ламаның өміріДалай-лама XIV 1935 жылы 6 шілдеде Амдо провинциясында Тибеттің солтү стік-шығ ысындағ ы кең даланың тө бесінде орналасқ ан шағ ын жә не кедей Такцер ауылында дү ниеге келген. Қ азір бұ л жерлер Қ ытай Цинхай провинциясының қ ұ рамына кіреді. Оның ә кесі Чойкьон Цэринг жә не анасы Сонам Цомо (оның аты кейіннен Дики Цэрингке ө згертілді), ауылдың басқ а 20 отбасылары сияқ ты оларда сұ лы, бидай жә не картоп ө сірумен айналысты. Оның тоғ ыз ағ асы жә не ә пкелері ерте балалық шағ ында қ айтыс болды. Ол туғ ан кезде Лхамо Тхондуп (" тілек орындаушы қ ұ дай" ). Тибетте аттарды таң дау кезінде баланың жынысы ескерілмейді, сондық тан Далай-лама ә йел атын алды. Бұ л туралы ол ә зілмен есіне алады. Лхамо отбасында он алты баланың тоғ ызыншы болды. Ең ү лкен ә пкесі Цэринг Дролм болды. Ү лкен ағ асы, Тхубтен Джигме Норбу, биік ламаның реинкарнациясы деп танылды Такцер Ринпоче, ә рі қ арай Тибет — Кумбум ең танымал монастыраларының бірінің бағ ыттаушысы болды. Тағ ы бір ағ асы Лобсанг Самтен де монах болды. " Менің Жерім жә не менің халқ ым" XIV Далай-лама ө мірбаянында былай деп жазады: " Егер мен бай ақ сү йектер отбасында дү ниеге келген болсам, мен кедей тибеттіктердің сезімдері мен шайларына ене алмас едім. Бірақ мен олардың қ арапайым шығ у тегіне байланысты оларды тү сініп, олардың ой-ө рісін болжай аламын, сондық тан мен оларғ а қ атты жанашырамын жә не олардың ү лесін жең ілдету ү шін бә рін жасауғ а тырысамын". 1949 жылы тибет-қ ытай қ атынастары кү рт шиеленіскен. Қ ытай ү кіметі Тибет Қ ытайдың бір бө лігі екенін талап етті. Далай-лама былай деп жазды: " 1912 жылдан 1950 жылғ а дейін Тибет de facto кез келген басқ а державадан тә уелсіз мемлекет болды, жә не біздің статусымыз осы кү нге дейін 1912 жылдағ ы сияқ ты қ алады". Қ ытайдың Халық -азаттық ә скері 1950 жылдың 17 қ арашасы Шығ ыс Тибетке кірді, бұ л жағ дайды одан ә рі қ иындатты. Ү ндістанның СІМ 1950 жылдың 26 қ азанында Пекинге келесі нотаны жіберді: " қ азір Қ ытай ү кіметі Тибетке басып кіргенде, осы Оқ иғ алармен бейбіт келіссө здерді ү йлестіруге болады ма, жә не, ә рине, тибеттердің бір бө лігі бұ л келіссө здер қ ысым астында ө теді деп қ ауіптенеді. Істің қ азіргі жағ дайы кезінде қ ытайлық ә скерлердің Тибетке кіруі ө ң ірдегі бейбітшілікті орнатудағ ы Қ ытайдың мү дделерімен келіспейтін елеулі оқ иғ а ретінде қ арастырыла алмайды. Ү нді Ү кіметі осылай санайды". Сол жылы Тибеттің Ұ лттық Ассамблеясының тө тенше сессиясы сол кезде он бес жасар Далай-Ламағ а рухани жә не зайырлы билікті толық қ абылдауғ а ө тініш білдірді. 1950 жылдың 17 қ арашасы Тибеттің рухани жә не зайырлы билеушісі тақ қ а Гьямцхоның Далай-ламасы тұ рғ ызылды. 2001 жылы Тибетте алғ аш рет Калон Трип (премьер-министр) қ ызметіне демократиялық сайлау ө ткізілді. 2011 жылдың наурыз айында Далай-лама Тибеттің саяси басшылығ ынан кететінін мә лімдеді. 2012 жылдың шілде айында Далай-лама Қ ытай билігінің мә лімдемелеріне қ арамастан, Тибеттің тә уелсіздігіне ұ мтылмайды, оның Қ ХР қ ұ рамында демократиялық автономды болуын жақ тайтынын тағ ы да атап ө тті. " Мен қ айталаймын: Біз тә уелсіздікке ұ мтылмаймыз, Біз тә уелсіздікке ұ мтылмаймыз" Қ ытай тарапының ресми пікірі бойынша Далай-лама — " Дін белгісімен ұ зақ уақ ыт бойы Қ ытай тарқ атуғ а бағ ытталғ ан қ ызметті жү ргізіп келе жатқ ан саяси қ уғ ынғ а ұ шырағ ан".
|
|||
|