Дидактикалық ойындарды құру ережелері.

1. Ойын ережесі қ арапайым, нақ ты тұ жырымдалғ ан болуы шарт.

2. Ұ сынылғ ан материалдың математикалық мазмұ ны балалардың тү сінуіне жең іл, қ ол жетімді болуы керек.

3. Ойын-ойлау ә рекеті ү шін қ ажеттілікті жеткілікті тү рде қ амтамасыз етуі керек.
4. Ойын кезінде қ олданылатын дидактикалық материалдар, қ ұ рал-жабдық тар қ олдануғ а қ олайлы болуы тиіс, олай болмаса ойын тиісті нә тижесін бермейді.
5. Ә р бала ойынның белсенді қ атысушысы болу керек. Баланың ойынғ а кірісу кезегін ұ зақ кү туі баланың ойынғ а деген қ ызығ ушылығ ын тө мендетеді.
6. Егер сабақ та бірнеше ойын жү ргізілсе математикалық мазмұ ны жағ ынан оң айы мен кү рдел ісі кезектесе жү ргізілуі тиіс.

7. Математика сабағ ында ойналатын ойындардың ойындық сипатының белгілі бір шегі болу керек. Бұ л шектен асқ ан ойынды бала тек қ ана ойын деп қ абылдауы мү мкін.

8. Бала ойын процесі кезінде ө зінің ой қ орытындысын математикалық жағ ынан сауатты тү рде жеткізе алуы керек, қ ысқ а, дұ рыс, нақ ты тілде сө йлеу керек.

2. Математикадан қ арапайым ұ ғ ымдарды қ алыптастыру ә дістемесі. Математикадан қ арапайым ұ ғ ымдарды қ алыптастыру ә дістемесі – мектеп жасына дейінгі балаларының математикалық дамуының заң дылық тарының, математикалық дамуды қ амтамасыз ететін педагогикалық жағ дайларды зерттейтін ғ ылым.

Мектепке дейінгі баланың қ оршағ ан ортаны тануғ а ерекше белсенді болып келеді. Ал математикағ а деген қ ызығ ушылығ ы ерте басталады. Баланың дү ниетанымы, кө зқ арасы, ең алдымен, кө зге тү скен заттардан қ алыптаса бастайды. Бала ө з бетімен ұ стап кө ру, сезіну, қ ателесу арқ ылы дамиды.

Жинақ талғ ан тә жірибені бейнелейтін пайымдау қ алыптаса бастайды. Бала белгісізден белгіліге, қ арапайымнан кү рделіге қ арай жылжи бастайды. Бір сө збен айтқ анда, бала ө з дамуында біртіндеп кө теріле бастайды.

Ә рбір жаң а кө терілген баспалдағ ы оның мү мкіндіктерін кең ейтіп, оларды қ олдану тә сілдерін жү зеге асырып, тү сініктерін байытады. Жаң амен жә не бар білім арасында байланыс қ алыптаса бастайды. Балада «жү йелеу» пайда болады.

Бірақ ақ ыл ой дамуы белгісізден белгіліге жү рген кезде ғ ана толық жү зеге асырылады.

Пайда болғ ан тү рлі сауалдар баланың белсенді таным ә рекетін қ ажет етеді. Бұ л заң дылық тар қ арапайым математикалық тү сініктерді қ алыптастыруда басшылық қ а алынады.

«Мектепке дейінгі балалардың қ арапайым математикалық тү сініктерін қ алыптастыру» – педагогика ғ ылымдары жү йесі қ атарында, мектеп жасына дейінгі балаларды - бастауыш мектептегі негізгі оқ у пә ндерінің бірі болып саналатын математиканы мең геруге жә не қ абылдауғ а даярлау мақ сатында қ олданылады. Сонымен қ атар қ арапайым математикалық тү сініктерді қ алыптастырудың мектеп жасына дейінгі балалардың танымдық жә не ойлау іс-ә рекеттерін, ақ ыл-ой белсенділігін дамытудағ ы маң ызын, қ оршағ ан ортаны тануда аса маң ызды болып саналатын ақ ыл-ой ә рекетінің қ алыптасуындағ ы ә серін зерттеп, зерделеп тү сіндіреді.

Шағ ын орталық тарда жә не балабақ шаларда 4-5 жастағ ы балаларды «Зерек бала» бағ дарламасы негізінде оқ ытуды кө здейді. Бағ дарламада 5 білім саласы нақ ты кө рсетіліп, базалық білім мазмұ ны берілген. Шығ армашылық тақ ырыбыма орай қ арапайым математикалық ұ ғ ымдарды қ алыптастыру оқ у іс-ә рекеті «Таным» саласына кіріктірілген.

Мектепке дейінгі оралық тарда балаларғ а алғ ашқ ы математикалық тү сініктерді қ алыптастырудағ ы мақ сат – танымдық қ ұ зыреттілігін дамыту. Қ арапайым математика ұ ғ ымдарды қ алыптастыру оқ у іс-ә рекеті аптасына 1 рет, барлық балалармен бір мезгілде 20-25 минуттан, жыл бойына 36 сағ аттық арнайы сабақ ретінде жү ргізіледі.

Мектепке дейінгі орталық тағ ы осы сабақ ты ұ йымдастыру кезінде тә рбиеші жә не ата-ана ең алдымен кө пше-дара деген ұ ғ ымдарды қ алыптастыра отырып, кейінірек сан, кө лем, ө лшем, салмақ, пішін, кең істік, уақ ытты бағ дарлау жө нінде алғ ашқ ы тү сініктермен таныстырады. Арнайы ө тілетін сабақ кезінде балалар жадында тү рлі заттардың қ асиеттері, сапалық, сандық ерекшеліктері туралы ұ ғ ымдар қ алыптасады. Соның нә тижесінде заттардың пішінін, тү сін, кө лемін салыстыра білуге, олардың кең істіктегі орнын ажыратуғ а дағ дыланады. Бағ дарламалық материалдарды балаларғ а игерту ү рдісінде тә рбиеші баланы тек ү стірт санауғ а ғ ана жаттық тырмай, ой ең бегіне бейімдеуге, олардың қ иялын, санасын, зейінін дамытатындай есептерді ауызша шығ ара білуге ү йретеді.

Мектепке дейінгі орталық та алғ а қ ойылатын негізгі міндеттердің бірі баланы жеке тұ лғ а ретінде қ алыптастыру болып табылады. Математикалық тү сініктерді қ алыптастырудағ ы кө зделген мақ сат баланың ойлау қ абілетін дамыту, ең бек етуге даярлау. Балалардың оқ уғ а зердесіздігі еркіндік беруге негізделген теріс методикалық нұ сқ аулар салдарынан пайда болады. “Балаларғ а математика ұ науы тиіс, ал егер ол уысына тү ссе, оны ұ натуғ а болады” – деп жазғ ан болатын Латышев деген ғ алым. Мектепке дейінгі балаларғ а білім негіздерін мең герту қ абылдау, сана, сезім, таным ә рекеті болып табылады. Ойындар мен жаттығ уларды халық тық педагогика элементтерімен ұ штастырудың табысты болуы тә рбие іс- ә рекетінің мазмұ нына, ө ткізілу тү ріне байланысты. Мектепке дейінгі орталық та бағ дарламалық игерудің негізгі формалары ойын.

Математикалық алғ ашқ ы ұ ғ ымдарды қ алыптастыру сабақ тарында, қ азақ ақ ын-жазушылырының ауыз ә дебиет ү лгілерін – санамақ тарды, жұ мбақ тарды, жаң ылтпаштарды, санамақ қ а лайық ты ең бектерін ойынғ а пайдалануғ а болады.

Балаларды санауғ а ү йрете отырып, олардың ойлау қ абілетін, байқ ампаздығ ын, сабақ қ а қ ызығ ушылығ ын дамытуғ а ү немі кө ң іл бө лу қ ажет.

Мектепке дейінгі мекемелерде балалар мектепке дайындық жасауы ү шін жү йелі оқ удан ө теді. Бұ л кезең де баланың қ оршағ ан ортамен таныстыру, математика, тіл дамыту т. т. б. жеткілікті білім қ оры, қ абілеті мен шамасына сай танымы болуы тиіс.

Қ андай да болмасын ұ ғ ымдарды қ алыптастыру баланың ақ ыл-ойын, оның танымдық қ абілеттерін дамыту қ ұ ралы болып табылады. Ә йтседе білім, ептілік, дағ дыларды баланың белсенділігі мен дербестігінен, яғ ни оның ө зіне, ө зінің кү ші мен қ абілетіне деген сенімділігінен тыс мең герту мү мкін емес.

⇐ Предыдущая 1 234 5 Следующая ⇒