1.1.Дидактика ойындардың негіздері.

Дидактика бұ л ежелгі грек сө зі, яғ ни didacticos – ү йретуші, didascalos – мұ ғ алім деген мағ ынаны білдіреді. Дидактика білім беру мен оқ ытудың теориялық негіздерін зерттейтін педагогика ғ ылымының саласы. Дидактика ойындар сонымен бірге кішкентай баларғ а мейілінше тә н оқ ыту формасы болып табылады.

Дидактикалық ойындар балалардың ойын ә рекетіне тә н қ ұ рылымы элементтерінің бірі: ой – ниет, мазмұ н, ойын ә рекеттері, ереже, нә тижә бар. Дидактикалық міндеттін болуы ойынның оқ ыту сипатын, оның мазмұ ны балалардың танымдылық ә рекетін дамытуғ а бағ ытталғ аның атап кө рсетеді. Дидактикалық ойындардың зор маң ызы балалардың дербестігін жә не ойлау мен сө йлеу белсендігін дамытатындай.

Дидактикалық ойын элементтерінің бірі – ережелер. Ережелер оқ ыту міндеті мен ойын мазмұ нына қ арай белгіленеді жә не ө з тарапынан, ойын ә рекеттерінің сипатыф мен тә сіл белгілейді, балалардың мің ез – қ ұ лқ ын, тә рбиеші мен балалардың ө зара қ арым – қ атынасын ұ йымдастырады жә не бағ ыттайды. Осының нә тижесінде ө з қ имылын басқ ара білу, оны басқ а ойнаушылардың іс ә рекетімен ү йлестіру қ абілеті дамиды. Ойын ережелерін ү йретуші, ұ йымдастырушы жә не тә ртіптендіруші сипаты бар. Ү йретуші ережелер баларғ а не істеу, қ алай істеу керек екені ашып беруге кө мектеседі, олар ойын ә рекеттерімен ү йлес болады, оның ролін кү шейтеді, орындау тә сілін анық тайды. Ұ йымдастырушы ережелер ойынның тә ртібін, жү йелілігін жә не балалардың ойындағ ы қ арым – қ атынасын белгілейді. Тә рбиеші ережелер нені жә не неге істеуге болиайтының ескертеді.

Тә рбиеші белгілейтін ойын ережелерін балалар бірте – бірте мең гереді. Соларды бағ алай отырып, олар ө зінің жә не жолдастардың ойын ү стіндегі ә рекеттерінің, қ арым – қ атынастардың дұ рыстығ ын бағ алайды.

1. 2. Дидактикалық ойындардың оқ ыту мазмұ нына сә йкес тү рлері:

1. Ойын – саяхаттар. Олар ертегілерге ұ қ сас. Олар фактілер немесе оқ иғ аларды бейнелейді, бірақ олар ерекше тү рде ашып кө рсетіледі, қ арапайым жұ мбақ арқ ылы, қ иындық – оң ай жолымен, қ ажеттілер – қ ызық жолымен беріледі.

2. Ойын – тапсырмалар. Бұ л ойындардың негізін заттар мен ә рекет, сө здік тапсырмалар қ ұ райды. Ойын міндеттері мен ә рекеттері бір нә рсені болжауғ а негізделеді.

3. Ойын – болжамдар. Бұ л ойындар “Не болар еді...? ”, “Мен не істер едім, егер... ” деген сұ рақ тарғ а негізделеді.

Ойынның дидактикалық мазмұ ны балалардың алдына проблемалық міндет пен ситуацияны қ оюда ерекшелінеді. Мұ ндай ойындар білімді нақ ты жағ дайда ұ штастыра байланыс есептерін тағ айындауды талап етеді.

4. Ойын – жұ мбақ тар. Жұ мбактың негізгі ерекшеліктері логикалық астарының болуында. Олар баланың ой ә рекетін белсендіреді. Жұ мбақ салыстыру, тең еу жә не сипаттау арқ ылы ұ ғ ымның қ асиеттерін ажыратуғ а тә рбиелейді, баланың қ иялын дамытуына ә сер етеді.

5. Ойын - ә ң гімелер. Ол тә рбиешінің балалармен, балалардың тә рбиешімен жә не балалардың балалармен қ арым – қ атынасын негізделеді. Бұ л қ арым – қ атынас ойын мазмұ нында ерекше сипатқ а ие болады. Ойынның қ ұ ң дылығ ы – олар эмоциональдық тү рде белсендіруге, бір сө здікке, ө зара ә рекет жасауғ а, бірлесіп ойнауғ а мү мкіндік туғ ызады.

Дидактикалық ойындарда балалардың алдына қ андайда бір мақ саттары мен міндеттер қ ойылады, оларды шешу ү шін назарды жұ лылдыру, ерікті зейін қ ою, ой – кү шін жұ мсау, ережені ой енігінен ө ткізе білу, іс - ә рекеттердің жү йелілігі, қ иыншылық тарды жою керек болады. Олар мектеп жасына дейінгі балалардың тү йсіну жә не қ абылдау қ абілетін дамытуғ а, ұ ғ ымдарын қ алыптастыруғ а, білім мең геруіне кө мектеседі.

1. 3. Дидактикалық ойындарды қ ұ ру принциптері

• Балалардың іс-ә рекетіндегі ойын тү рлері мен оқ уды байланыстыру.
• Ойын тапсырмалары арқ ылы біртіндеп қ ызық ты, жең іл ойындардан оқ у-тә рбие міндеттеріне кө шу.

• Ойынның шарты мен ойын міндеттерінің біртіндеп кү рделенуі.
• Берілген тапсырмаларды шешуде баланың ақ ыл-ой белсенділігінің артуы.
• Оқ у мен тә рбие міндеттерінің бірлігі.

⇐ Предыдущая 123 4 5 Следующая ⇒