Бассүйек көрсеткіштері (индексі)

⇐ ПредыдущаяСтр 12 из 12

Бассүйек көрсеткіштері (индексі)

n Краниометрикалық нүктелер:

Ø Inion – шүйде төмпегінің ұшы

Ø Glabella – маңдай жазығы

Ø Serion – төбенің қапталындағы ең шығыңқы нүкте

Ø Bregma – тәждік және сагитал жіктердің қосылған нүктесі

Ø Lambda – шүйде мен екі төбе сүйегінің қосылған жеріндегі нүкте

Бассүйек көрсеткішін (индексін) анықтау үшін бассүйектің көлденең өлшемін ұзынабойлық өлшеміне бөліп 100% - ке көбейтеді;

Брахиокефалдыда - 80

Мезокефалдыда-76-79

Долихокефалдыда – 75 және төмен

№4 дәріс: Сүйектердің байланыстары.
Сүйектер байланыстарының
дамуы және түрлері.

Мақсаты: Сүйектердің үзілісті, үзіліссіз байланыстары және жартылай буын туралы түсінік беру.

Филогенез және онтогенез

· Филогенез – адамның пайда болғанына дейінгі, организмнің
(ағзалардың) тарихи дамуы.

· Онтогенез – адам организмінің, ағзалардың жеке дамуы (Онтогенез
термині – Э.Геккель, 1866 ж).

Сүйектердің байланыстарының филогенезі

Ø Ежелгі көне дәуір заманында жербетінде тек су ғана болған;

Ø Осыған сәйкес, су жәндіктерінде, яғни суда өмір сүретін төменгі омыртқалыларда - сүйектер бір-бірімен дәнекер тін, кейіннен шеміршек арқылы байланысқан, яғни алғашқыда үзіліссіз байланыстар болады;

Ø Бұндай үзіліссіз байланыстарда кең
көлемді қозғалыстар атқарылмайды.

Ø Заман өте келе, жер бетінде су азайып,
құрылықтар түзіліп, қос мекенділер (бақа,
тасбақа т.б) пайда болды.

Ø Даму барысында, сыртқы ортаға бейімделуіне байланысты, қос мекенділерде, жоғарғы омыртқалыларда сүйектер аралығындағы
дәнекер тінде немесе шеміршекте қуыс пайда болып буындар түзіледі, яғни үзілісті байланыстар болады.

Ø Мұндай қуысты үзілісті байланыстарда кең көлемді қозғалыстар атқарылады.

Ø Қорыта айтқанда,филогенездік дамуда сүйектер байланысының екі түрі болады:
1) үзіліссіз (бастапқы
кезең);
2) үзілісті ( кейінгі кезең).
Сүйектер байланысының онтогенезі

Ø Ескеретін жағдай, адамдарда да сүйектердің байланысының дамуы филогенездік дамуды қайталайтындығы;

Ø Яғни адам эмбриогенезінде де сүйектер байланысы екі - үзіліссіз және үзілісті кезеңдерден өтеді.

Ø Ұрықта (6-7 аптада) сүйектердің бастапқы негізі бір-бірімен мезенхимамен байланысады, әрі қарай мезенхима шоғырланып дәнекер тін түзеді, кейіннен шеміршекке айналады, сөйтіп, сүйектердің үзіліссіз байланысы түзіледі.

Ø Ұрықтық даму барысында (8-9 аптада) дәнекер тін мен шеміршекте ерітілу процесі арқылы қуыстар түзіледі, сөйтіп қуысты, үзілісті байланыс пайда болады.

o Буынның дамуы (сызба):

1 —мезенхима жасушаларының жиынтығы (дәнекер тін түзіледі, яғни шеміршек алды жағдай); 2–болашақ буын қуысының орны; 3 –шеміршек үстілік қабық; 4-сүйек үстілік қабық; 5-буынқуысы; 6 –буын қапшығы; 7 – буын шеміршегі;8-буын дискісі;9-мениск.

o Синартроз, үзіліссіз байланыс – сүйектердің дәнекер тін немесе шеміршек немесе сүйек тіні арқылы қосылысы (дамуы бойынша ерте пайда болған, қызметі бойынша аз қозғалатын немесе қозғалмайтын қосылыстар);

o Диартроз, үзілісті немесе қуысты байланыс немесе буындар (дамуы бойынша кеш пайда болған, қызметі бойынша қозғалмалы қосылыстар);

o Гемиартроз, жартылай буын, яғни құрылысына және қызметіне байланысты жартылай синартрозға немесе жартылай диартрозға жататын қосылыстар.

Сүйектердің үзіліссіз қосылыстары және жартылай буын
А – Синдесмоз: 1 – білектің сүйекаралық жарғағы;
Б – Синхондроз: 2 – омыртқааралық диск; В – жартылай буын: 3–шат симфизі

Буынның негізгі элементтері:
1. Буын беттері
2. Буын қапшығы
3. Буын қуысы
4. Буын сұйықтығы

Бір білікті: 1а, 1б –шығыр -ginglymus; 1в -цилиндр – articulatio trochoidea;
Екі білікті: 2а - эллипс – articulatio ellipsoidea; 2б -айдаршық – articulatio condylaris; 2в –ер тәрізді – articulatio sellaris;
Көп білікті: 3а – шар тәрізді – articulatio spheroidea 3б -тостаған тәрізді -
articulatio cotylica; 3в – жазық – articulatio plana.

Буындағы қозғалыстар:

Фронтал (горизонтал) біліктің бойында- бүгу (flexio) және жазу (extensio).

Сагиттал (горизонтал) – әкету (abductio) және әкелу (adductio).

Вертикал – бұрау (rotatio) –сыртқа (supinatio), ішке (pronatio) және оңға, солға.

Шеңберлі қозғалыс (circumductio)

Буындағы қозғалыстар өте қысқа жалғамалар, физикалық күштер, бүлшықеттер және сүйектер гипертрофиясының әсерінен шектелуі мүмкін:

Бұндай буындарды қатты буындар - амфиартроздар деп атайды.

Мысалы – омыртқааралық,
мықын-сегізкөз, art mediocarpea
ж.т.б.

⇐ Предыдущая 3 4 5 6 7 8 9 10 1112