Ерітінділер туралы түсінік. Олардың жіктелуі.

Буферлік ерітінділер — сутек иондарының концентрациясын белгілі бір дә режеде ұ стайтын ерітінділер. Олар негізінен ә лсіз қ ышқ ылдар немесе негіздер жә не олардың тұ здарының қ оспасынан тұ рады, сұ йылтқ анда, концентрлегенде, кү шті қ ышқ ыл немесе негіздің аз мө лшерін қ осқ анда ө зінің сутектік кө рсеткішінің (рН) мә нін болымсыз ө згертеді. Мысалы: ацетаттық Буферлік ерітінділернің (СН3СООН+ +СН3СООNa қ оспасының ) pH-ы 4, 7, лимондық Буферлік ерітінділернің (С6Н6О7Na2 ерітіндісі) pH-ы 5, 0, фосфаттық Буферлік ерітінділернің (Na2Н2РО4+ +NaОН қ оспасының ерітіндісі) pH-ы 11, 5. Буферлік ерітінділер аналитикалық химияда, биохимиялық жә не физиологиялық зерттеулерде кең інен қ олданылады. Буферлік ерітінділер тірі организмдерде ү лкен рө л атқ арады (мысалы, қ анның, лимфалардың, клеткааралық сұ йық тардың pH тұ рақ тылығ ы). Олардың бикарбонаттық, фосфаттық, белоктық (белоктар ә лсіз қ ышқ ылдық ә рі негіздік қ асиет кө рсетеді) табиғ аты бар.

. Ерітінділердің негізгі тү сініктері, қ ұ рамын бейнелеу ә дістері.

2. . Ерітінділер туралы ілім.

4. Буферлі ерітінділер, қ ұ рамы. жә не жіктелуі

5. Буферлі ерітінділердің ә сер ету механизмі.

6. Буферлік жү йелердің рН-ын есептеу формулалары

7. Организмнің буферлік жү йелері.

8. Буферлік сыйымдылық

Дә ріс тезисі:

Ерітінділер туралы тү сінік. Олардың жіктелуі.

Қ ұ рамы тұ рақ сыз, біртекті жү йе жү йе ерітінді деп аталады. Кез келген сұ йық ерітінді еритін заттан, еріткіштен жә не солардың ә рекеттесуі нә тижесінде пайда болғ ан бө лшектерден тұ рады.

Агрегаттық кү йіне байланысты ерітінділер: сұ йық, қ атты жә не газ тә різдес болып жіктеледі. Сұ йық ерітінділерге тең іздер мен мұ хиттардың суларын (тіпті қ ұ быр суын), кө птеген техникалық ерітінділерді, дә рілік заттар, мұ найдың ә ртү рлі фракциялары жатады. Қ атты ерітінділердің мысалы ретінде металдардың қ ұ ймасын, табиғ и минералдарды қ арастыруғ а болады.

Газ тә різдес ерітінділерге ауаны, карбогенді (медицинада қ олданылатын СО2 жә не О2 қ оспасы) жатқ ызуғ а болады.

Егер ерітінді екі сұ йық тан тү зілсе, олардың мө лшері артығ ы еріткіштің ролін атқ арады. Егер ерітінді сұ йық та еріген қ атты зат пен газдан пайда болса, агрегаттық кү йі ө згермейтін компонент еріткіш болады.

Еріген зат жә не еріткіш деген тү сініктер қ атты ерітінділер мен газ қ оспаларына қ олданылмайды.

Еріген зат бө лшектерінің мө лшеріне байланысты ертінділер нақ ты (бө лшектердің мө лшері < 1ммк) жә не коллойдтық (бө лшектердің мө лшері 1-100 ммк) болып бө лінеді. Егер бө лшнетедің мө лшері 100ммк-нан ү лкен болса суспензиялар мен эмульсиялар пайда болады.

Нақ ты ерітінділер иондық (электролиттердің ертінділері) жә не молекулалық (электролитеместердің ерітінділері) болып жіктеледі.

Барлық нақ ты ерітінділер гомогенді болып келеді, олардағ ы еріген зат пен ерткіштің арасында бө ліну беткейі болмайды.

Коллойдтық ертінділер гетерогенді, еріген зат (дисперстік фаза) пен ерткіштің (дисперсиялық орта) арасында фазалық бө ліну беткейі болады.

1мк = 10 см 1ммк = 10 см

ЖМҚ (жоғ ары молекулалық қ осылыстар), белоктар, полисахаридтердің ерітінділері нақ ты ертінділердің де, коллойдтық ертінділердің де қ асиетін кө рсетеді.

Дә рігерлер ү шін маң ызды болып сұ йық ертінділер есептеледі, себебі қ ан плазмасы, лимфа, несеп жә не белоктар, липидтер, кө мірсулар, тұ здардың кү рделі қ оспасы болып табылатын биологиялық сұ йық тар осындай ерітінділерге жатады.

Ертінділердің маң ызды сипаттамасына концентрация жатады. Ертіндінің немесе еріткіштің белгілі бір мө лшеріндегі еріген заттың нақ ты мө лшері концентрация деп аталады.

Концентрацияны бейнелеудің бірнеше нақ ты тү рі бар.

1. Массалық ү лес, W; % - 100г ерітіндідегі еріген заттың массасын кө рсетеді:

2. Мольдік концентрация, См, моль/л – 1л ертіндідегі еріген заттың мө лшерін кө рсетеді:

3. Эквиваленттің мольдік концентрациясы немесе нормальді концентрация, Сн, моль/л – 1л ертіндідегі еріген заттың эквивалент мө лшерін кө рсетеді:

4. Молальдық концентрация, См, моль/кг - ерткіштегі еріген заттың мө лшерін кө рсетеді:

Буферлік жү йелер мен ерітінділер туралы тү сініктер,

12 3 4 5 Следующая ⇒