46 Кәсіпорын қаржылық есептіліктің пайдаланушыларына алынған тауарлардың немесе қызмет көрсетулердің құны немесе кезең ішінде ұсынылған үлестік құрал

46 Кә сіпорын қ аржылық есептіліктің пайдаланушыларына алынғ ан тауарлардың немесе қ ызмет кө рсетулердің қ ұ ны немесе кезең ішінде ұ сынылғ ан ү лестік қ ұ ралдардың ә діл қ ұ ны қ алай белгіленгенін тү сінуге мү мкіндік беретін ақ паратты ашып кө рсетуі тиіс.

47 Егер кә сіпорын кә сіпорынның ү лестік қ ұ ралдары ү шін ө тем ретінде алынғ ан тауарлардың немесе қ ызмет кө рсетулердің ә діл қ ұ нын ұ сынылғ ан ү лестік қ ұ ралдардың ә діл қ ұ ны негізінде жанама ө лшесе, онда 46-параграфта кө рсетілген принципті жү зеге асыру ү шін кә сіпорын кем дегенде мыналарды ашып кө рсетуі тиіс:

(а) кезең ішінде ұ сынылғ ан акцияларғ а опциондар ү шін осы опциондардың ө лшеу кү ніндегі орташа алынғ ан бағ асын жә не мыналарды қ оса отырып, осы ә діл қ ұ н қ алай ө лшенгені туралы ақ паратты:

(і) опционның бағ асын айқ ындаудың пайдаланылғ ан ү лгісін жә не акциялардың орташа алынғ ан бағ асын, орындалу бағ асын, кү тілетін ө згергіштікті, опциондардың мерзімін, кү тілетін дивидендтерді, пайыздың тә уекелсіз ставкасын қ оса отырып, осы ү лгіге арналғ ан бастапқ ы ақ паратты, сондай-ақ пайдаланылғ ан ә дісті жә не кү тілетін мерзімнен тыс орындаудың ә сер етуін есепке алу ү шін қ абылданғ ан жорамалды қ оса отырып, ү лгіге арналғ ан басқ а бастапқ ы ақ паратты;

(іі) кү тілетін ө згергіштіктарихи ө згергіштікке қ аншалық ты негізделгендігін тү сіндіруді қ оса отырып кү тілетін ө згергіштіктің қ алай анық талғ андығ ы туралы ақ паратты;

(ііі) опциондарды ұ сынудың басқ а талаптарының, мысалы, нарық тық талаптар сияқ ты, болғ аны не болмағ аны, ә діл қ ұ нды ө лшеу кезінде ескерілгені жә не қ андай тү рде ескерілгені туралы ақ паратты;

(b) кезең ішінде ұ сынылғ ан басқ а ү лестік қ ұ ралдар ү шін (яғ ни, акцияларғ а опциондардан басқ а) осы ү лестік қ ұ ралдардың ө лшеу кү нгі санын жә не орташа алынғ ан бағ асын жә не мыналарды қ оса отырып, осы ә діл қ ұ н қ алай ө лшенгені туралы ақ паратты:

(і) егер ә діл қ ұ н бақ ыланып отырғ ан нарық тық бағ а негізінде ө лшенбесе, онда ол қ алай анық талғ аны туралы ақ паратты;

(іі) кү тіліп отырғ ан дивидендтер ә діл қ ұ нды ө лшеу кезінде ескергені не ескерілмегені жә не қ андай тү рде ескерілгені туралы ақ паратты;

(ііі) ұ сынылғ ан ү лестік қ ұ ралдардың басқ а сипаттарының ә діл қ ұ нды ө лшеу кезінде ескерілгені не ескерілмегені жә не қ андай тү рде ескерілгені туралы ақ паратты;

(с) кезең ішінде ө згерген, ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген тө лемдер туралы келісімдер ү шін:

(і) осы ө згерістердің тү сіндірмесі;

(іі) ұ сынылғ ан қ осымша ә діл қ ұ нның кө лемін (осы ө згерістердің нә тижесінде);

(ііі) ұ сынылғ ан қ осымша ә діл қ ұ н, егер қ олданылса, жоғ арыдағ ы (а) жә не (b) тармақ тарында берілген талаптарғ а сә йкес қ алай ө лшенгені туралы ақ паратты.

48 Егер кә сіпорын кезең ішінде алынғ ан тауарлардың немесе қ ызмет кө рсетулердің ә діл қ ұ нын тікелей ө лшесе, онда ол осы ә діл қ ұ н қ алай анық талғ аны, мысалы, ол осы тауарлардың немесе қ ызмет кө рсетулердің нарық тық бағ асы бойынша ө згергені не ө згермегені туралы ақ паратты ашып кө рсетуі тиіс.

49 Егер кә сіпорын 13-параграфта кө рсетілген жорамалды теріске шығ арса, онда ол осы фактіні ашып кө рсетуі жә не осы жорамалдың ненің негізінде теріске шығ арылғ анын тү сіндіруі тиіс.

50 Кә сіпорын қ аржылық есептіліктің пайдаланушыларына ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген тө лемдер операцияларының кә сіпорынның кезең ішіндегі пайдасына немесе залалына жә не оның қ аржылық жағ дайына ә серін тү сінуге мү мкіндік беретін ақ паратты ашып кө рсетуі тиіс.

51 50-параграфта кө рсетілген принципті жү зеге асыру ү шін кә сіпорын кем дегенде мынадай ақ паратты ашып кө рсетуі тиіс:

(а) шығ ыстың жалпы сомасының ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген, есеп айырысу ү лестік қ ұ ралдармен жү ргізілетін тө лемдер операцияларының нә тижесінде танылғ ан бө лігіндегі жеке ашып кө рсетуді қ оса алғ анда, кезең ішінде танылғ ан, ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген, алынғ ан тауарлар немесе қ ызмет кө рсетулер активтер ретінде тану критерийлеріне сай келмеген жә не сондық тан бірден шығ ыс ретінде танылғ ан тө лемдер операцияларының нә тижесінде туындағ ан шығ ыстың жалпы сомасын;

(b) ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген тө лемдер операциялары нә тижесінде туындағ ан міндеттемелер ү шін:

(і) кезең соң ындағ ы жалпы баланстық қ ұ нды;

(іі) қ арсы тараптың ақ ша қ аражатына қ ұ қ ығ ы немесе басқ а активтері кезең соң ында ө ткізілген (мысалы, акциялар қ ұ нының ө суіне арналғ ан, ө ткізілген қ ұ қ ық ) кезең соң ындағ ы міндеттемелердің жалпы ішкі қ ұ ны.

52 Егер осы Стандартты ашып кө рсетуді талап ететін ақ парат 44, 46 жә не 50-параграфтардың принциптерін қ анағ аттандырмаса, онда кә сіпорын оларды қ анағ аттандыру ү шін қ ажетті осындай қ осымша ақ паратты ашып кө рсетуі тиіс.

Ө ТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР

53 Ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген, есеп айырысу ү лестік қ ұ ралдармен жү ргізілетін тө лемдер операциялары ү шін кә сіпорын осы Стандарт акцияларды, акцияларғ а опциондарды немесе 2002 жылғ ы 7 қ арашадан кейін ұ сынылғ ан, оларғ а қ ұ қ ық тар осы Стандарт кү шіне енген кү ні ә лі ө тпеген басқ а ү лестік қ ұ ралдарды ұ сынуғ а қ олдануы тиіс.

54 Егер кә сіпорын осы ү лестік қ ұ ралдардың ө лшеу кү ні белгіленген ә діл қ ұ нын жария тү рде ашып кө рсетсе, кә сіпорыннан осы Стандарт ұ сынылғ ан басқ а ү лестік қ ұ ралдарғ а қ олдану талап етілмейді, дегенмен қ ұ птауғ а болады.

55 Осы Стандарт қ олданылатын ү лестік қ ұ ралдар бойынша барлық операциялар ү шін кә сіпорын салыстырмалы ақ паратты қ айта санауы жә не қ олданылатын жерде бө лінбеген пайданың бастапқ ы сальдосын ұ сынылғ ан кезең дердің ең біріншісі ү шін тү зетуі тиіс.

56 Осы Стандарт қ олданылмағ ан ү лестік қ ұ ралдарды (мысалы, 2002 жылғ ы 7 қ арашада немесе бұ рын ұ сынылғ ан ү лестік қ ұ ралдар) ұ сыну бойынша барлық операциялар ү шін кә сіпорын сонымен қ атар 44 жә не 45-параграфтарда талап етілетін ақ паратты ашып кө рсетуі тиіс.

57 Осы Стандарт кү шіне енгізілгеннен кейін кә сіпорын осы Стандарт қ олданылмағ ан ү лестік қ ұ ралдарды ұ сыну жө ніндегі келісімдердің талаптарын ө згертеді, онда кә сіпорын сонымен қ атар осындай ө згерістерді есепке алу ү шін 26-29-параграфтарды қ олдануы тиіс.

58 Осы Стандарт кү шіне енген кү ні қ олда бар ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген тө лемдер операцияларының нә тижесінде туындағ ан міндеттемелер ү шін кә сіпорын Стандарт ретроспективті тү рде қ олдануы тиіс. Осы міндеттемелер ү шін кә сіпорын кә сіпорыннан салыстырмалы ақ паратты осы ақ парат кезең ге немесе 2002 жылғ ы 7 қ арашадағ ы кү нге жататын дә режеде қ айта санауды талап етілмейтін жағ дайды қ оспағ анда, салыстырмалы ақ парат қ айта саналғ ан ұ сынылғ ан кезең дердің ең біріншісінде бө лінбеген пайданың бастапқ ы сальдосын тү зетуді қ оса алғ анда салыстырмалы ақ паратты қ айта санауы тиіс.

59 Кә сіпорыннан осы Стандарт ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген тө лемдер операцияларының нә тижесінде туындағ ан басқ а міндеттемелерге, мысалы, кезең ішінде ө телген, ол бойынша салыстырмалы ақ парат ұ сынылғ ан міндеттемелерге ретроспективті тү рде қ олдану талап етілмейді, дегенмен қ ұ птауғ а болады.

КҮ ШІНЕ ЕНУ КҮ НІ

60 Кә сіпорын осы Стандарт 2005 жылғ ы 1 қ аң тардан немесе осы кү ннен кейін басталатын жылдық кезең дер ү шін қ олдануы тиіс. Мерзімінен бұ рын қ олдануды қ ұ птауғ а болады. Егер кә сіпорын осы Стандарт 2005 жылғ ы 1 қ аң тардан басталатын кезең ү шін қ олданса, оның осы фактіні ашып кө рсеткені жө н.

А қ осымшасы: Терминдердің анық тамасы

Бұ л қ осымша осы ХҚ ЕС-ның (IFRS) ажырамас бө лігі болып табылады.

ішкі қ ұ н	Қ арсы тараптың қ ол қ оюғ а немесе алуғ а қ ұ қ ығ ы бар (шартты немесе шартсыз) акциялардың ә діл қ ұ ны жә не қ арсы тарап осы акциялар ү шін ақ ы тө леуі тиіс бағ а (егер осындай бар болса) арасындағ ы айырма. Мысалы, ә діл қ ұ ны 20 а. б*. акция ү шін орындау қ ұ ны 15 а. б. ү лестік қ ұ ралдарғ а опционның ішкі қ ұ ны 5 а. б.
қ айта берілген опционы	Бұ рынғ ы акцияғ а опционды орындау бағ асын тө леу ү шін акция пайдаланылғ ан кезде ұ сынылатын жаң а акцияғ а опцион.
бағ алау кү ні	Ұ сынылғ ан ү лестік қ ұ ралдардың ә діл қ ұ ны осы Стандарт мақ саты ү шін ө лшенетін кү н. Қ ызметкерлермен жә не осындай қ ызметтер кө рсететін басқ а тұ лғ алармен операциялар ү шін ө лшеу кү ні ұ сыну кү ні болып табылады. Қ ызметкерлер болып табылмайтын тараптармен (жә не осындай қ ызметтер кө рсететін тұ лғ алармен) операциялар ү шін кә сіпорын тауарлар алатын немесе қ арсы тарап қ ызмет кө рсететін кү н бағ алау кү ні болып табылады.
ү лестік қ ұ ралдарды ұ сыну кү ні	Кә сіпорынның жә не басқ а тараптың келісімнің талаптарын жалпы тү сінулері шартымен кә сіпорын жә не басқ а тарап (қ ызметкерді қ оса алғ анда) ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген тө лем туралы келісім жасағ ан кү н. Ү лестік қ ұ ралдарды ұ сыну кү ні кә сіпорын қ арсы тарапқ а, егер бар болса, белгілі бір ө ту талаптарын сақ тау шартымен кә сіпорынның ақ ша қ аражатына, басқ а активтеріне немесе ү лестік қ ұ ралдарынақ ұ қ ық ты ұ сынады. Егер осы келісім бекіту (мысалы, акционерлер) процесіне жатса, онда ұ сыну кү ні осы бекіту алынғ ан кү н болып табылады.
ү лестік қ ұ рал	Кә сіпорынның оның барлық міндеттемелері шегерілгеннен кейін қ алғ ан активтеріндегі қ алғ ан ү леске қ ұ қ ық ты растайтын шарт. **
ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген тө лем мә мілесі	Кә сіпорын тауарларды немесе қ ызмет кө рсетулерді кә сіпорынның ү лестік қ ұ ралдарын (акцияларды немесе акцияларғ а опциондарды қ оса алғ анда) ө теу ретінде алатын тауарларды немесе қ ызмет кө рсетулерді кә сіпорын акцияларының немесе басқ а ү лестік қ ұ ралдарының бағ асына негізделген сомағ а сатып алатын операция.
ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген, есеп айырысу ақ ша қ аражатымен жү ргізілетін тө лем мә мілесі	Ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген, кә сіпорын тауарларды немесе қ ызмет кө рсетулерді ақ ша қ аражатын немесе басқ а активтерді осы тауарлардың немесе қ ызмет кө рсетулердің жеткізушісіне кә сіпорын акцияларының немесе басқ а ү лестік қ ұ ралдарының бағ асына (немесе қ ұ нына) негізделген сомалармен ө ткізу жө ніндегі міндеттемені қ абылдау арқ ылы сатып алатын тө лем операциясы.
ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген, есеп айырысу ү лестік қ ұ ралдармен жү ргізілетін тө лем мә мілесі	Ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген, кә сіпорын тауарларды немесе қ ызмет кө рсетулерді кә сіпорынның ү лестік қ ұ ралдары ү шін (акцияларды немесе акцияларғ а опциондарды қ оса алғ анда) ө тем ретінде алатын тө лем операциясы.
акцияларғ а опциондар	Иесіне кә сіпорынның акцияларына белгіленген немесе анық талғ ан бағ а бойынша белгілі бір уақ ыт ішінде қ ол қ оюғ а қ ұ қ ық беретін, бірақ міндет емес, шарт.
қ ұ қ ығ ына енуі	Қ андай да бір нә рсеге қ ұ қ ық алу. Ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген тө лем туралы келісім шең берінде қ арсы тараптың кә сіпорынның ақ ша қ аражатын, басқ а активтерін немесе ү лестік қ ұ ралдарын алуғ а қ ұ қ ығ ы оғ ан белгілі бір ө ту талаптарын сақ тау шартымен ө теді.
ү лестік қ ұ қ ық қ а кіру кезең і	Ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген тө лем туралы келісім бойынша барлық кө рсетілген ө ту талаптары орындалуы тиіс кезең.
ұ сынылғ ан ү лестік қ ұ рал	Ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген тө лем туралы келісім шең берінде басқ а тарапқ а кә сіпорын ұ сынғ ан кә сіпорынның ү лестік қ ұ ралына қ ұ қ ық (шартты немесе шартсыз).
жалдамалы қ ызметкерлер жә не осындай қ ызмет кө рсететін басқ а тұ лғ алар	Ө здерінің қ ызметтерін кә сіпорынғ а ұ сынатын жә не (а) заң ды немесе салық мақ саттары ү шін қ ызметкерлер ретінде қ арастырылатын, (b) кә сіпорынғ а оның басшылығ ымен заң ды немесе салық мақ саттары ү шін қ ызметкерлер ретінде қ арастырылатын тұ лғ алар сияқ ты жұ мыс істейтін, немесе (с) кө рсететін қ ызметтері қ ызметкерлер кө рсететін қ ызметтерге ұ қ сайтын жеке тұ лғ алар. Мысалы, осы анық тамағ а барлық басшы қ ызметкерлер, яғ ни кә сіпорынның атқ арушы тұ лғ алары болып табылмайтын директорларды қ оса алғ анда, кә сіпорынның қ ызметін жоспарлау, басқ ару жә не бақ ылау ү шін ө кілеттігі бар жә не жауапкершілік атқ аратын адамдар кіреді.
нарық тық талаптар	Ү лестік қ ұ ралды орындау бағ асы, ө туі немесе орындау мү мкіндігі қ атысты болатын жә не ү лестік қ ұ ралдардың нарық тық бағ асына байланысты талап, мысалы, акциялардың берілген бағ асына немесе акцияларғ а опционның ішкі қ ұ нының берілген сомасына қ ол жеткізу не кә сіпорынның ү лестік қ ұ ралдарының нарық тық бағ асының жә не басқ а кә сіпорындардың ү лестік қ ұ ралдарының нарық тық бағ алары индексінің арақ атынасына негізделген белгілі бір мақ сатқ а қ ол жеткізу.
ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген тө лем туралы келісім	Кә сіпорынның жә не басқ а тараптың (жалдамалы қ ызметкерді қ оса алғ анда) арасында жасалғ ан ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген тө лем операцияларын жү ргізу туралы, басқ а тарапқ а кә сіпорынның ақ ша қ аражатын немесе басқ а активтерін кә сіпорын акцияларының немесе басқ а ү лестік қ ұ ралдарының бағ асына негізделген сомаларды алуғ а қ ұ қ ық немесе кә сіпорынның ү лестік қ ұ ралдарын, егер бар болса, белгілі бір ө ту талаптарын сақ тау шартымен алуғ а қ ұ қ ық беретін келісім.
ә діл қ ұ н	Актив айырбасталатын, міндеттеме бойынша есеп айырысу жү ргізілетін немесе жақ сы хабардар етілген, осындай операцияларды жасауғ а ниетті тә уелсіз тараптар арасында операциялар жасау кезінде ұ сынылғ ан ү лестік қ ұ ралдар айырбасталатын сома.
ү лестік қ ұ қ ық қ а ө ту талабы	Қ арсы тарапта ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделген тө лем туралы келісім шең берінде кә сіпорынның ақ ша қ аражатын, басқ а активтерін немесе ү лестік қ ұ ралдарын алу қ ұ қ ығ ы туындауы ү шін орындалуы тиіс талаптар. Ү лестік қ ұ қ ық қ а талаптарына басқ а тараптан қ ызмет кө рсетудің белгілі бір кезең ін аяқ тауды талап ететін қ ызмет мерзімінің талаптары жә не қ ызметтің белгілі бір қ ызмет нә тижелеріне (мысалы, белгілі бір уақ ыт ішінде кә сіпорын пайдасының белгілі ұ лғ аюы секілді) қ ол жеткізуді талап ететін талаптары кіреді.
Опционды қ айталап алуғ а қ ұ қ ық	Опционның иесі орындау бағ асын тө леу ү шін кә сіпорынның ақ ша қ аражатын емес, акцияларын пайдалана отырып бұ рын ұ сынылғ ан опционды орындағ ан кезде кез келген ретте ү лестік қ ұ ралдарғ а негізделгенқ осымша опциондарды автоматты тү рде ұ сынуды қ амтамасыз ететін талап.

В қ осымшасы: Қ олдану жө ніндегі нұ сқ ау

Бұ л қ осымша осы Стандарттың ажырамас бө лігі болып табылады.

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 8 9 10 Следующая ⇒