Қазіргі білім беру жүйесінің мақсаты

Қ азіргі білім беру жү йесінің мақ саты - бә секеге қ абілетті маман дайындау. Мектеп – ү йрететін орта, оның жү регі - мұ ғ алім. Ізденімпаз мұ ғ алімнің шығ армашылығ ындағ ы ерекше тұ с - оның сабақ ты тү рлендіріп, тұ лғ аның жү регіне жол таба білуі. Ұ стаз атана білу, оны қ адір тұ ту, қ астерлеу, арындай таза ұ стау - ә р мұ ғ алімнің борышы. Ол ө з кә сібін, ө з пә нін, барлық шә кіртін, мектебін шексіз сү йетін адам. Ө згермелі қ оғ амдағ ы жаң а формация мұ ғ алімі – педагогикалық қ ұ ралдардың барлығ ын мең герген, тұ рақ ты ө зін-ө зі жетілдіруге талпынғ ан, рухани дамығ ан, толысқ ан шығ армашыл тұ лғ а қ ұ зыреті. Жаң а формация мұ ғ алімі табысы, біліктері арқ ылы қ алыптасады, дамиды. Нарық жағ дайындағ ы мұ ғ алімге қ ойылатын талаптар: бә секеге қ абілеттілігі, білім беру сапасының жоғ ары болуы, кә сіби шеберлігі, ә дістемелік жұ мыстағ ы шеберлігі.

Осы айтылғ андарды жинақ тай келіп, жаң а формация мұ ғ алімі- рефлекцияғ а қ абілетті, ө зін-ө зі жү зеге асыруғ а талпынғ ан ә діснамалық , зерттеушілік, дидактикалық - ә дістемелік, ә леуметтік тұ лғ алы, коммуникативтілік, ақ параттық жә не тағ ы басқ а қ ұ дыреттіліктердің жоғ ары дең гейімен сипатталатын рухани- адамгершілікті, азаматтық жауапты, белсенді, сауатты, шығ армашыл тұ лғ а.

Нә тижеге бағ ытталғ ан білім моделі мен басқ арудың жаң а парадигмасы аясында жекелеген ұ ғ ымдар мен нормаларды жә не тиімді педагогикалық технологияларды мең геру ү шін педагогтардың кә сіби мә дениетін дамытуғ а бағ ытталғ ан оқ у қ ажеттіліктері туындылап отыр.

Біліктілік арттыру жү йесінде педагогтардың оқ у қ ажеттіліктері нақ ты білімнің мә нін тү сінуге, соның нә тижесінде ө зіндік іс- ә рекетке енуге жә не жеке ө міріндегі тә жірибені жетілдіру мақ саттарына байланысты қ алыптасады. Осы заманғ ы мұ ғ алім оқ уғ а ү лкен потенциалдық мү мкіндіктермен келеді.

Сондық тан олардың функционалдық сауаттылық тарын кә сіби шеберлікпен ұ штастыру ү шін нә тижеге бағ ытталғ ан білім беру ү лгісінде мақ сатты тү рде білім беретін, қ алыптастыратын, дамытатын андрогогикалық процесс қ ажет. Басқ аша айтқ анда ересектерге арналғ ан, жалпы жә не кә сіби білімнің қ ажеттілігін дамыту, ғ ылым, білім мен мә дениет жетістіктері арқ ылы адамдардың жалпы мә дениеті мен ә леуметтік белсенділікті дамытуғ а бағ ытталғ ан танымдық іс-ә рекетке ынталандыру ү шін білім беру. Қ азіргі білім беру парадигмасы «білікті адамғ а» бағ ытталғ ан білімнен «мә дениет адамына» бағ ытталғ ан білімге кө шуді кө здейді. Бұ л білім беру жаң аша ұ йымдастыру- оның философиялық , психологиялық, педагогикалық негіздерін, теориясы мен тә жірибесін терең ірек қ айта қ арауды қ ажет етеді.

Сондық тан бү гінгі кү ні еліміздің білім жү йесінде оқ ыту ү дерісін тың идеяларғ а негізделген жаң а мазмұ нын қ амтамасыз ету міндеті тұ р.

Француз қ айраткері «Адамғ а оқ ып – ү йрену ө мірде болу, ө мір сү ру ү шін қ ажет» дегендей оқ ыту процесін технологияландыру, осығ ан сә йкес оқ у бағ дармаларын жасау, ғ алымдар мен жаң ашыл педагогтардың ең бектерімен танысу жұ мыстары мұ ғ алімдердің ү здіксіз ізденісін айқ ындайды. Жаң а педагогикалық технологиялардың негізгі мә ні пассивті оқ ыту тү рінен активті оқ ытуғ а кө шу оқ у танымын ұ йымдастырудағ ы бастамашылдығ ына жағ дай туғ ызу, субьективтік позицияны қ алыптастыру.

Білім сапасын арттыру жә не нә тижеге бағ ытталғ ан ү лгіге беталуы барысында мұ ғ алімдер мемлекеттік стандарт берілген нә тижелерге жетуде кә сіби шеберлікпен мең герген зерттеу біліктері мен дағ дылары нә тижесінде проблеманың шешімін таба алатын, ақ параттық – коммуникативті мә дениеті жоғ ары тұ лғ алық - дамытушылық функцияны атқ арады. Қ азіргі заман адамның осы қ ұ зыреттілікті мең гере отырып тек « кә сіби икемділігін оң тайландыруды қ амтамасыз ету ғ ана емес, іске асырылу мү мкіндігін « ү немі оқ ып – ү йрену жә не ө зін-ө зі жасау талабын қ алыптастыра алады.

Қ азақ стандағ ы білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарғ а арналғ ан мемлекеттік бағ дарламасы жобасында Қ азақ станда оқ итындарды сапалы біліммен қ амтамасыз етіп, халық аралық рейтингілердегі білім кө рсеткішінің жақ саруы мен қ азақ стандық білім беру жү йесінің тартымдылығ ын арттыру ү шін, ең алдымен, педагог кадрлардың мә ртебесін арттыру, олардың бү кіл қ ызметі бойына мансаптық ө суі, оқ ытылуы жә не кә сіби біліктілігін дамытуды қ амтамасыз ету, сондай- ақ педагогтердің ең бегін мемлекеттік қ олдау мен ынталандыруды арттыру мә селелеріне ү лкен мә н берілген. Осығ ан байланысты қ азіргі таң да еліміздің білім беру жү йесіндегі реформалар мен сың дарлы саясаттар, ө згерістер мен жаң алық тар ә рбір педагог қ ауымының ойлауына, ө ткені мен бү гіні, келешегі мен болашағ ы жайлы толғ ануына, жаң а идеялармен жаң а жү йелермен жұ мыс жасауына негіз болары анық. Олай болса, білімнің сапалы да саналы тү рде берілуі білім беру жү йесіндегі педагогтердің, зиялылар қ ауымының дең гейіне байланысты. Дә стү рлі білім беру жү йесінде білікті мамандар даярлаушы кә сіби білім беретін оқ у орындарының басты мақ саты – мамандық тарды игерту ғ ана болса, ал қ азір ә лемдік білім кең естігіне ене отырып, басекеге қ абілетті тұ лғ а дайындау ү шін адамның қ ұ зырлылық қ абілетіне сү йену арқ ылы нә тижеге бағ дарланғ ан білім беру жү йесін ұ сыну – қ азіргі таң да негізгі ө зекті мә селелердің бірі. Жалпы алғ анда «қ ұ зырлылық » ұ ғ ымы жайлы ғ алым К. Қ ұ дайбергенова «Қ ұ зырлылық ұ ғ ымы – соң ғ ы жылдары педагогика саласында тұ лғ аның субъектілік тә жірибесіне ерекше кө ң іл аудару нә тижесінде ендіріліп отырғ ан ұ ғ ым.

Қ ұ зырлылық тың латын тілінен аудармасы «сомпетенс»белгілі сала бойынша жан – жақ ты хабардар білгір деген мағ ынаны қ амти отырып, қ андай да бір сұ рақ тар тө ң ірегінде беделді тү рде шешім шығ ара алады дегенді білдіреді» деп кө рсетеді. Бұ л жайлы Б. Тұ рғ анбаева «... ө зінің практикалық ә рекеті арқ ылы алғ ан білімдерін ө з ө мірлік мә селелерін шешуде қ олдана алуын – қ ұ зырлылық тар деп атаймыз » деп анық таса, Ресей ғ алымы Н. Кузьминаның кө зқ арасы бойынша, «Қ ұ зырлылық дегеніміз - педагогтің басқ а бір адамның дамуына негіз бола алатын білімділігі мен абыройлығ ы ».

Латын тіліндегі « компетенс»сө зін ғ алым К. Қ ұ дайбергенова «Қ ұ зырлылық ты білімін, біліктілігін, дағ дысын, тұ лғ а мінез- қ ұ лқ ын, ең бастысы тұ лғ а мү мкіндігін бағ алаудың критерийі мақ сатында қ арастыру қ ұ зырлылық маң ызын толық аша алады. Олай болса, қ ұ зырлылық, нә тижеге бағ дарланғ ан жаң а білім беру жү йесінің сапалық критерийі ретінде ә леуметтік жә не ө мірлік кө зқ арастарды есепке алу қ ажет» деп жазса, Б. Тұ рғ анбаева «Қ ұ зырлылық қ а бағ ытталғ ан оқ ыту ү рдісінде тә жірибелік жолмен мә селені шешу мү мкіндігі молаяды. Осы жағ дай біліктілікті арттырудағ ы екінші ү лгіге кө шірудің негізі бола алады. Ө йткені, қ ұ зырлылық қ а бағ ытталғ ан ү лгіде білім алушылардың ө здерін ұ йымдастыру - басты мақ саты » деп кө рсетеді.

Қ. Қ ұ дайбергенова «Қ ұ зырды ә ртү рлі кенеттен болғ ан ситуацияларда мә селелерді шешу ү шін қ ажетті білімді немесе ә рекетті кө рсете білу қ абілеті, білім мен ө мірлік ситуация арасындағ ы байланысты орнату мү мкіндігі ретінде, ал қ ұ зырлылық ты адамның ө зіндік дең гейіне, даралық қ асиеттеріне тікелей байланысты тұ лғ алық, теориялық, практикалық ө лшеу дә режесі жоғ ары дең гейде кіріктірілген қ ұ рылым ретінде қ арастыру ұ сынылады» деген тоқ там жасайды.

⇐ Предыдущая 123 4 Следующая ⇒