Георг Вильгельм Фридрих Гегель (1770-1831).

Негізгі шығ армалары: «Рух феноменологиясы», «Логика ғ ылымы», " Қ ұ қ ық философиясы” «Философия тарихы бойынша дә рістер» жә не т. б..

Гегельдің пайымдауынша, ә лемнің негізінде жек-даралық емес, жалпылық -бү тіндік жатыр. Ә лем жеке-даралық тардан, атомдардан немесе жандардан тұ рмайды, жекелердің мұ ндай бірлігі бұ л иллюзия. Ә лемде бү тіндіктен басқ а ешбір шындық жоқ. Парменид пен Спиозаның болмысындағ ы қ арапайым субъстанция сияқ ты емес, Гегельде ол кү рделі жү йе, кең істік пен уақ ыт (жеке дара заттар жө нінден нақ ты емес, бұ л тұ тастық тың жақ тары.

Гегельдің атақ ты формуласы «Барлық шынайылық тар ақ ылғ а сиымды, барлық ақ ылғ а сиымды нә рселер шынайлық ».

Гегельдің философиялфқ ілімі – объективный идеализм, ол оны абсолютті идеализм деп атады.

Гегель философиясының қ ұ пясы мен идеялары жатыр. Гегель ү шін осы ә лемнің мә ні бар, бә рі ә лемдік Тұ тастық қ а кіреді. Оның абсолютті идеясы ө з дамуында ү ш стадиядан ө теді. Тұ тастай ол триаданы қ ұ рады: бұ л 1) тезис (ә лденені ұ станушы); 2) антитезис (терістеуші); 3) синтез (біріктіруші). Триаданың жалпы қ ұ рылысы мынадай:

1 стадия: рухтың дамуы ө зімен-ө зі, рух ө зінде. Логикада белгілерден басқ а ештеме жоқ, бірақ біз логиканың ә мбебап тіршілік ететінін білеміз. Бұ л категорияның принципті ерекшелігі.

2 стадия: рух ө зіне бұ рыла отырып табиғ аттан жаттанады. Шеллинг бойынша руханилық пен идеалдық табиғ аттың ө зінде, ол тірі ә рі кү шке толы. Ал Гегельде табиғ ат-ө лі рух. Рухтың жаттануы табиғ атты білімдендіреді.

3 стадия: Философия мен тарих бірігеді. Осы арқ ылы рух ө зін-ө зі адам мә дениеті арқ ылы танылғ ан шындық та қ алыптастырады.

Гегель ү шін білім обьектісі ештеме емес. Білім:

а) сезімдік, алғ ашқ ы

б) ақ ыл-парасатты. Білім ғ ылым дең гейінде

с) ақ ыл білімі-философиялық білім, яки руханилық индивидтік дең гейден ақ ыл-парасаттың сферасынан шығ уы. " Ақ ыл ақ ыл-парасатсыз ештеме, ал ақ ыл-парасат ақ ылсыз ә лдене”

Гегель жү йесінде логика негізгі орынды алады. Логика тө ң ірегінде ол болмыс туралы, мә н туралы, тү сінік туралы ілімдерді дамытты. Логиканың конструктивті принциптері - абстрактіден нақ тылық қ а ө ту. Логика мен ойдың ең жоғ ары бастамасы-болмыс пен ақ ылдың тең дігі. Дамудың ү ш принципі бар: санның сапағ а ө туі, қ арама-қ арсылық даму бастауы, терістеуді терістеу.

Людвиг Фейербах (1804-1872) басқ а неміс классикалық философтардан ерекшелігі, ол материалист философ болғ ан. Оның негізгі шығ армасы " Христианшылдық тың мә ні”, мұ нда ол идеалистік жә не материалистік философия арасындағ ы тарихи кү ресті кө рсетуге ұ мтылды. Фейербах пікірінше барлық мә ртебе антропологияғ а берілуі керек. Ол философиялық зерттеудің негізгі мә селесі етіп табиғ атты да, рухты да қ оймады, керісінше адам мә селесін қ арастырды. Адамды қ арастырғ анда оны сезім (материалдық ) мен ақ ылдың (руханилық ) жиынтығ ы ретінде зерттеді. Адам тек қ ана ойлау ғ ана емес, сондай-ақ сезімдік тіршілік. Осы мағ ынада сезім де, ерік те, жү рек те, ойлау да бө лінбейтін нә рселер. Осы принциппен ол христиан дініне назар аударады: " теологияның қ ұ пиясы антропологияда жасырынып жатыр, теологияның мә ні антропологияда” Бұ л ұ ран нені білдіреді? Оның пікірінше Христианшылдық -бұ л Қ ұ дайдағ ы ү ш білім зерттеу обьектілерінің қ осындысы:

Табиғ аттар. Қ ұ дай-Ә ке-физика

Логикалар. Қ ұ дай-Ұ л-адамның рационалды ә рект аумағ ы

Рухани іс-ә рекет. Қ асиетті Қ ұ дай Рух

Антропологиялық материализмді қ оғ амдық сана мен дін арқ ылы зерттеп, дінді, қ ұ дайды адам ө зі жаратты деген идея ұ сынғ ан.

http: //sheriazdanov. ucoz. kz/publ/filosofija/nemis_klassikaly_filosofijasy/9-1-0-334

⇐ Предыдущая 1 2 34