Кесек және майдаланған әкті өндіру тәсілдері

Ә к ө ндіру тә сілі мынадай процестерден тұ рады: тау жынысын шығ ару /алу/, оны ұ сақ тау, сортқ а айыру, сумен араластыру; тау жынысын, отынды мө лшерлеу жэне оларды кү йдіру пешіне жеткізу; тау жынысын кү йдіру /ә к кесегін алу/, экті ұ нтақ тау (ұ нтақ талғ ан ә кті ө ндіру).

Схемада /2. 4. сур. / кө рсетілгендей, шикі материалды кү йдіруге дайындау тэсіліне байланысты эк ө ндіру қ ұ ргақ жэне сулы тә сілі болып екіге бө лінеді. Қ ұ рғ ақ тай ө ндіру тә сілінде барлық процестер шикі материалды табиғ и ылғ алдылығ ында қ олдана отырып орындалады, ал сулы тә сілінде шикі тау жынысы ұ сақ талынады жә не белгілі мө лшерде су қ осып ү демелі тү рде араластырылады да, су суспензиясы - шлам алынады.

Қ ұ рғ ақ тә сіл ө ндірісі Бұ л тә сілде ө ндіріс процестерінің схемасын жә не оғ ан сай жабдық тарды /қ ұ рал - саймандарды/ таң дап алу тау жынысының химиялық қ ұ рамына, ылғ алдылығ ына, мық тылығ ына жэне т. б. қ асиеттеріне байланысты. Ә кті осы ө ндіріс тэсілі бойынша қ ұ рылыс ылғ алдылығ ы 25 пайыз ізбес тасынан, доломиттен ө ндіреді.

Мық ты жэне орташа мық ты, фракция мө лшері 180 - 120, 120 - 80, 80- 40 мм ізбес тас кесектерін кү йдіру ү шін шахты пешін қ олданады. Ө ндіру технологиялық схемасы 2. 5. суретте бейнеленген. 40-20 мм фракциясын - пешке жалғ ас жерде шикіні қ ыздыратын сайманмен жабдық талғ ан қ ысқ а айналмалы пеште; 20-5 мм фракциясын ұ зын айналмалы пеште; 25-12 жэне 12-3 мм фракцияларын пештің қ айнамалы қ абатында; ылғ алдылығ ы 25 %, фракция ірілігі 40-20 мм жұ мсақ ізбес тасын жэне мө лшері 40-20 мм жэне 20-5 мм бор фракцияларын ұ зын айналмалы пеште кү йдіреді.

Сулы тә сіл ө ндірісі . Осы тә сілмен ә ндіргенде табиғ и ылғ алдылығ ы 25 % кө п борғ а су қ осып, қ оюлығ ы қ аймақ тә різді шлам болғ анша майдалайды /езеді/. Бұ л борлы шламды жалпақ бассейінде гомегенизацияланғ аннан соң ұ зын айналмалы пешке кү йдіруге жібереді. Сулы тә сіл ондірісінің кемістігі - сонша кө п судың буланып шығ уы қ ажеттігіне байланысты отын шығ ынының коптігі. Сондық тан, бұ л тэсіл шикі материалдың табиғ и ылғ алдылығ ы жоғ ары болғ андық тан қ ұ рғ ақ тай ә ндіру тэсілін қ олдануғ а болмайтын жағ дайда ғ ана қ олданылады.

ө ндірілмеген ү нтақ талган ә ктің қ атаюы . жоғ арыда атап ө ткендей, ұ нтақ талғ ан ә к оны шамалы сумен араластырғ анда гидратты қ атаю қ абілетін кө рсетеді. Осының салдарынан сө нбеген эктен жасалғ ан ерітінділер жә не бетондар біртіндеп қ атты денеге айналады. Бұ л процестің химиялық мэнін былайша тү сіндіруге болады:

СаО + Н₂0 = Са(ОН)₂; Мg0+Н₂0 = Мg(ОН)₂

Демек гидратты қ атаюдың мә нісі оксидтердің сумен ә рекеттескенінен гидраттық қ ұ рамдардың пайда болуында жэне олардың кристалдануында.

Ә ктің қ атаю процесін, А. А. Байков кө рсеткендей, шартты тү рде мына тө мендегіше бірнеше этапқ а бө луге болады:

1. СаО суда еруі. Бұ л процес ө те тез ө теді. Кальций гидроксидімен Са(ОН)₂ қ анық қ ан ерітіндіні қ ұ ралады;

2. Кальций оксидінің / СаО/ гидратациясы. Кейінгі кезде зерттегендегі мэліметке қ арағ анда гидратация аралық қ осылу продуктасын бере жү реді, мысалы: СаО + 2Н₂0< ^СаО-2Н₂0;

СаО ■ 2Н₂0 < -> Са(ОН)₂ + Н₂0 + 65, 5қ Цж',

З. Коагуляциялық структураның қ ұ ралуы, оның ерімелдігі кө п болмағ андық тан ол ө те қ анық қ ан ерітіндіні береді де біртіндеп коллоид тү рінде/гель/бө лініп шығ ады. Са(ОН)₂ тү йіршіктері бірте -бірте ө зара бірігіп коагуляциялық структура қ ұ райды.

4. Кристалдық ө сімталдың /ө скіннің / кұ рылуы. Са(ОН)₂ коллоид кү йінде термодинамикалық тұ рақ сыз болғ андық тан кристализацияланады. Алдымен аздағ ан мө лшерде кристалдық туынды ө сімдіктер пайда болады да, біртіндеп саны ө се береді. Осыдан кейін жеке кристалдардың ө су процесі басталады. Бұ л процес ұ лғ айғ ан кристалдардың бір-бірімен байланысып қ осылса, ұ лғ аюына жалғ асады.

Осындай типті қ атаю схемасын гидротациялық қ атаю схемасы деп атайды.

5. Қ ұ рғ ақ тану. Ә ктік қ ұ рылыс ерітінділерінің қ ұ рғ ау мезгілінде кристалдану жә не карбонизациялану процестері жалғ асып жү ре береді.

Осындай гидратациялық қ атаю мезгілінде пайда болғ ан жылуды дер кезінде аластаудың жэне сумен мө лшерлік қ атынастарын дұ рыс тағ айындаудың ерекше маң ызы бар. Тә жірибе бойынша, гидратациялық қ атаю ү шін судың мө лшерін сө нбеген эктің салмағ ынан 100-150 пайыз алу қ ажет.

Қ атаю кезіндегі айтылғ ан процестерді мына схема бойынша елестетуге болады:

Қ анық қ ан Са(ОН)₂ Кальций оксидінің Аса каныкқ ан

ерітіндісі пайда алдын - ала ерімей - ақ ерітіндіден Са(ОН)₂

болғ анғ а дейін СаО ____ Са(ОН)₂ ____ коллоидасының /геля/

еруі коллоидасын/гелясын/ кристалдану процесі

қ ұ руы/аса қ анық кан

ерітінді

⇐ Предыдущая 4 5 6 7 8910 11 12 13 Следующая ⇒