|
|||
Түсінік хатНегізгі орта білім беру дең гейінің жаң артылғ ан мазмұ ндағ ы ү лгілік оқ у бағ дарламалары Ы. Алтынсарин атындағ ы Ұ лттық білім академиясының сайтында орналастырылғ ан (https: //www. nao. kz/Білім беруді оқ у-ә дістемелік қ амтамасыз ету/Оқ у бағ дарламалары/Негізгі орта білім беру дең гейінің жаң артылғ ан мазмұ ндағ ы оқ у бағ дарламалары. Қ азақ тілі). Білім мазмұ нын ұ йымдастырудағ ы ерекшеліктер: «Қ азақ ә дебиеті» пә ні бойынша оқ у бағ дарламасының мақ саты – оқ ушыларды шығ армашылық ойлауғ а бағ ыттау, олардың ө з ойларын ауызша еркін жеткізуіне жә не жаза білуіне қ олдау кө рсету, дә лелдер келтіру, салыстыру жә не талдау, бағ алау дағ дыларын қ алыптастыру. 5-8-сыныптарда оқ у процесі Қ Р Білім жә не ғ ылым министрі міндетін атқ арушысының 2017 жылғ ы 25 қ азандағ ы № 545 бұ йрығ ымен (Қ Р Ә ділет министрлігінде 2017 жылы 13 қ арашада № 15982 тіркелген) бекітілген «Негізгі орта білім беру дең гейінің «Қ азақ ә дебиеті» пә нінен жаң артылғ ан мазмұ ндағ ы ү лгілік оқ у бағ дарламасы» бойыншажү зеге асырылады. Жалпы білім беретін мектептерде ә дебиетті оқ ытуда қ азақ ә дебиетінің мазмұ нын, стилін, идеяларын жә не жанрын бағ алай білуге, талдау жасауғ а, шығ армашылық ойлау дағ дыларын дамытуғ а баса назар аударылады. Пә ннің оқ у бағ дарламасы «шиыршық » қ ағ идаты негізінде ә зірленген, яғ ни оқ у мақ саттары мен тақ ырыптардың басым кө пшілігі белгілі бір оқ у кезең інен кейін (оқ у жылы барысында немесе келесі сыныптарда) білім мен дағ дының кө лемі кө бірек, терең ірек, кү рделірек дең гейде қ айта қ арастырылады. Ә р сынып бойынша дағ дыларды қ алыптастырып, дамыту ү шін оқ у мақ саттарының жү йесі берілген. «Қ азақ ә дебиеті» пә нін оқ ытудың мақ саты – оқ ушылардың бойында гуманистік, адамгершілік-эстетикалық, ұ лттық қ ұ ндылық тарды тә рбиелеу; ұ лттық ә деби туындылармен қ атар ә лем ә дебиеті туындыларымен таныстыру; кө ркем шығ арманы тануда қ ажетті біліммен қ аруландыра отырып, шығ арманы мазмұ н мен тү р бірлігінде кө ркемдік тұ тастық пен кө ркемдік бейнені талдау, жинақ тай білу, шығ арма идеясын, жазушы ұ станымын бағ алай білу дағ дыларын қ алыптастыру. «Қ азақ ә дебиеті» пә ні ә дебиетті ө нердің басқ а салаларымен (кескін, театр, кино, музыка) салыстыра қ арастырып, ө з ойын еркін, дә лелді, сараптай, салыстыра отырып жеткізе білетін тұ лғ аның қ алыптасуына ү лес қ осады. Сонымен қ атар ә дебиетті «Қ азақ тілі», «Тарих», «Орыс ә дебиеті», «География» пә ндері, мә дени, қ оғ амдық жә не тә рбиелік шаралармен байланыстыра отырып, жү зеге асыру кө зделеді. Негізгі орта білім берудің (жаң артылғ ан мазмұ нның ) ү лгілік оқ у жоспарына сә йкес оқ у жү ктемесінің кө лемі: 1)5-сынып – аптасына 2 сағ ат, оқ у жылында – 68 сағ ат; 2) 6-сынып – аптасына 2 сағ ат, оқ у жылында – 68 сағ ат; 3) 7-сынып – аптасына 2 сағ ат, оқ у жылында – 68сағ ат; 4) 8-сынып – аптасына 3 сағ ат, оқ у жылында – 102 сағ атты қ ұ райды. «Қ азақ ә дебиеті» пә нінің оқ у бағ дарламасы ү ш негізгі дағ дыны басшылық қ а алады: 1) тү сіну жә не жауапберу; 2) анализ жә неинтерпретация; 3) бағ алау жә несалыстыру. «Тү сіну жә не жауап беру» бө лімі аясындағ ы бө лімшелер білім алушылардың тө мендегі дағ дыларды ү йренуіне мү мкіндік береді: - кө ркем шығ арманың мазмұ ны мен пішінін анық тау жә не талдау; - ә деби шығ арманың тұ жырымдамасын айқ ындай білу; - кө ркем шығ армадағ ы образды ашу жә не сипаттау; - шығ арма ү зінділерімен жұ мыс істеу дағ дыларын дамыту. «Анализ жә не интерпретация» бойынша: - ә деби шығ арманың композициясын, композициялық амал-тә сілдерді талдау; - шығ армадағ ы автор бейнесін анық тау, оның рө лін талдау; - кө ркем шығ арманың тілін, кө ркемдегіш қ ұ ралдардың қ олданысын талдау; - кө ркемдегіш қ ұ ралдарды пайдалана отырып, шығ армашылық жұ мыс жазу. «Бағ алау жә не салыстыру» бойынша: - шығ арманың тарихи жә не кө ркемдік қ ұ ндылығ ына бағ а беру; - ә деби шығ армаларды заманауи тұ рғ ыда салыстырып, жаң ашылдығ ына бағ а беру; - шығ арманың қ ұ ндылығ ын талдап, ә деби эссе жазу; - ә деби шығ армаларды талдап, салыстыра отырып, сыни шолу жә не сыни мақ ала жазу дағ дыларын дамыту. Қ азақ ә дебиеті туындылары жасө спірімдердің рухани қ ажеттіліктері мен даму мү мкіндіктеріне сә йкестендіріле, қ азақ ша ойлау жә не сө йлеу, жазу, тың дағ анын тү сіну, монолог, диалог, пікірталас жасау дағ дыларын қ алыптастырып, талдап, тану негізіне сә йкес қ ұ рылғ ан. Ү лгілік бағ дарламада кө ркем шығ арма санының аз болуы ұ лттық қ ұ ндылық тарымыздың оқ ушы бойына сің ірілуіне еш кедергі келтірмейтінін, ғ ылыми таным мен тү сінік, салт-дә стү р мен ұ лттық сана ә деби туындыларды талдап, зерделеп жә не бағ алап, зерттей оқ у арқ ылы ғ ана кө ң ілге тоқ ылатынын ескеру керек. Қ азақ ә дебиетінің ә р кезең інде жазылып, ө зінің кө ркем қ ұ ндылығ ын жоғ алтпай келе жатқ ан туындылармен танысу арқ ылы оқ ушы ә деби талдау, сыни ойлау қ абілеттеріне ие болып, шығ армашылдық ізденіске қ адам басады. Оқ у мақ саттары белгілі бір тарау бойынша ұ зақ мерзімді жоспарда кө рсетілген тізімге сай жү зеге асады.
|
|||
|