Бронх демікпесінің жіктелуі

⇐ ПредыдущаяСтр 2 из 7Следующая ⇒

Бронх демікпесінің жіктелуі

1 саты: Интермиттирлеуші БД

симптомдары аптасына 1 реттен сирек пайда болады
ө ршуі қ ысқ а
тү нгі симптомдар айына 2 реттен жиі емес
Ү ШК, немесе ТШШЖ ≥ 80%белгіленген мө лшерінен
Ү ШК, немесе ТШШЖ кө рсеткіштерінің вариабелдігі < 20%

2 саты: Жең іл перситирлеуші БД

симптомдар аптасына 1 рет пайда болады, бірақ сирек кү ніне 1 реттен
ө ршу физикалық белсенділікпен ұ йқ ығ а ә сер етеді.
тү нгі симптомдар жиі айына 2 реттен
Ү ШК, немесеТШШЖ ≥ 80%белгіленген мө лшерінен
Ү ШК, немесе ТШШЖ кө рсеткіштерінің вариабелдігі > 20%, бірақ < 30%

3 саты: Персистирлеуші БД орта дә режелі ауырлық та

симптомдар кү нделікті пайда болады
ө ршу физикалық белсенділікпен ұ йқ ығ а ә сер етеді.
тү нгі симптомдар аптасынан 1 реттен кө п
қ ысқ а уақ ытты ингаляциялық бета 2-адреностимуляторларды кү нделікті қ олдану
Ү ШК, немесеТШШЖ> 60%, бірақ < 80% белгіленген мө лшерінен
Ү ШК, немесе ТШШЖ кө рсеткіштерінің вариабелдігі > 30%

4 сатысы: ауыр персистирлеуші БД

симптомдары кү нделікті пайда болады
ө ршуі жиі
жиі тү нгі симптомдар
физикалық белсенділіктің шектелуі
Ү ШК, немесеТШШЖ< 60%, белгіленген мө лшерінен
Ү ШК, немесе ТШШЖ кө рсеткіштерінің вариабелдігі > 30%

Бронх демікпесінің клиникалық кө ріністері

Анамнез:

атопиялық дерматиттің немесе аллергиялық риноконъюктивиттің болуы
БД немесе ө зге атопиялық ауруларғ а бейім отбасылық анамнез
кө біне тү нгі уақ ытта ү дей тү сетін жө тел
рецидив беретін ысқ ырық ты сырылдар
қ айталамалы эпизодты тыныс алудың қ иындауы
рецидивирлеуші кеуде куысының қ ысылу сезімі
белгілердің пайда болуы немесе кү шеюі:
темекі тү тінімен, гү л тозаң дарымен, ү й шаң ы кенесімен, химиялық аэрозольдармен, жануарлармен қ арым-қ атынаста
қ оршағ ан орта температуралары ө згергенде
дә рілік заттарды пайдалануда (ацетилсалицилқ ышқ ылы, бета-адреноблокаторлар)
физикалық жү ктемеде > ЖРВИ кезінде
ауыр эмоционалді жү ктемелерде

Физикалық тексерулер:

кеуде торының гиперэкспансиясы
дем шығ арудың ұ заруы немесе аускультацияда ысқ ырық ты сырылдар
қ ұ рғ ақ жө тел, ринит
аллергиялық кө лең ке аталатын (назалді обструкция фонында пайда болатын, венозды тоқ ырау салдарынан кө здің астында орналасатын қ ара дө ң гелектер)
атопиялық дерматит

Аспаптық жә не зертханалық зерттеулер:

Спирометрия
жастан асқ ан балаларда Ү ШК1, Ү Ө С жә не Ү ШК1/Ү Ө Сқ атынасын анық тау қ ажет.
ө кпенің қ алыпты қ ызметінде Ү ШК1/Ү Ө С> 80%, одан тө мен кө рсеткіштер бронхтық обструкцияғ а, Ү ШК1(бронхолитиктер ингаляциясынан соң 12%-ғ а) жоғ арлауы да БД диагнозын куә ландырады.
Пикфлоуметрия (тыныс шығ арудың шың дық жылдамдығ ын анық тау)
20%-дан ТШШЖ кү ндізгі шашырауы БД диагностикалық белгісі ретінде қ арастырылады
Ингаляциялық бронхолитиктарды қ олданғ ан соң ТШШЖ 15% жоғ арлауы БД дигнозының есебіне жатқ ызылады.
БД белгілері бар, бірақ ө кпенің қ ызметінің кө рсеткіштері қ алыпты науқ астарда тыныс жолдарының гиперактивтілігінің анық талуында БД диагнозын қ ойғ анда тыныс жолдарына метахолинмен, гистаминге немесе физикалық жү ктемеге ә серін зерттеу реакциялары кө мектесе алады. Тест ТШШЖ немесе Ү ШК анық таумен бірге қ олданылады.
Зертханалық зерттеулер
терілік тестер немесе қ ан сарысуында спецификалық IgE анық тау БД диагностикасында аз ақ парат береді, бірақ қ ауіп факторларын жә не триггерлерді анық тауғ а мү мкіндік береді, осығ ан сә йкес қ оршағ ан ортаның факторларын бақ ылау ұ сынылады.

БД диагнозын қ ою екі негізгі параметрлерді бағ алауғ а негізделеді:

уақ ыты мен айқ ындылығ ы бойынша ажыратылатын респираторлы симптомдардың болуы (ысқ ырық ты сырылдар, кеуде қ уысындағ ы қ ұ рысу сезімі, жө тел)
вариабельді бронх обструкциясының аспаптық дә лелденуі.

БД науқ асты бағ алаудың негізгі аспектісі бұ л аурудың ауырлығ ын анық тау болып табылады. GINA 2014 ұ сыныстары бойынша БД ауырлығ ын адекватты тағ айындалғ ан бірнеше ай емнен кейін ауруды бақ ылауғ а қ ол жеткізген соң емнің кө лемі бойынша ретроспективті бағ алау ұ сынылғ ан. Жең іл дә режелі ауырлық та БД бақ ылауы тек қ ажет болғ ан жағ дайда қ ысқ а ә серлі бета агонисттер қ олданумен немесе ИКС аздағ ан мө лшерін қ абылдағ ан соң, немесе антилейкотриенді препараттарды қ олдану арқ ылы жү зеге асады, ол емнің 1- 2 сатыларына сай келеді.

Орташа дә режеде БД бақ ылануы аздағ ан мө лшерде ИКС-пен бірге ұ зақ ә серлі бета агонистер немесе орташа мө лшерде ИКС қ олдану арқ ылы жү зеге асады (емнің 3 адымына сай келеді).

Типтік симптомдар ретінде ысқ ырық ты сырылдар, тыныс алудың қ иындауы, кеуде қ уысында қ ұ рысу сезімі, жө тел орын алады.

Ә детте бұ л белгілердің біреуінен кө бі байқ алады.
Симптодар толқ ын тә різді сипатта жә не айқ ындылығ ы бойынша ө згереді.
Олар жиі тү нгі уақ ытта туындайды немесе ұ лғ аяды, вирусты инфекция кезінде ө рши тү седі.
Физикалық жү ктемеде, кү лген кезде, аллерген ә серінен, суық ауаны жұ ту кезінде симптомдардың ө ршуі байқ алады.

Вариабельді бронх обструкциясының дә лелдері

Бір рет болсын ФДК1/ФӨ Ө С тө мендеуі анық талғ ан (ересектерде 0, 75 тө мен жә не балаларда 0, 90 тө мен; обструкцияның ең сенімді спирометриялық критериі бұ л жеке жыныс-жастық LLN кө рсеткіші) Ө кпелік қ ызметтің вариабельділігінің қ ұ жатталғ ан бекітілуі бар. Мысалы:

ФДК1 12% бен 200 мл жә не одан кө п ө суі бронходилататор қ олданғ ан соң;
ТШЖ орташа тә уліктік вариабельділігі 10% артық (балаларда 13%);
ФДК1 бастапқ ыдан 4 апта негізгі қ абынуғ а қ арсы ем қ абылдағ аннан соң 12% жә не 200 мл ө суі. Кө рсеткіштер вариабельділігі неғ ұ рлым айқ ын, соғ ұ рлым диагноз болу мү мкіндігі жоғ ары;
Ауыр ө ршу немесе вирусты инфекция кезінде бронх обструкциясының қ айтымдылығ ы болмауы мү мкін;
Кейбір жағ дайларда бронх қ оздырушы зерттеуді ө ткізу қ ажеттілігі туындауы мү мкін.

*GINA 2014 сә йкес ТШЖ (Тыныс шығ арудың шың дық жылдамдығ ы) орташа тә уліктік вариабельділігі келесідей анық талады:

Тә улігіне 2 рет ТТЖ ө лшенеді (ә рбір ө лшегенде 3 рет ө лшеп жақ сы кө рсеткіш алынады) жә не орташа мә ні есептеледі (ТШ Жорт).
Қ атынас есептеледі (ТШЖ макс – ТШЖ мин)/ТШЖ орт, ү леспен кө рсетіледі.
Берілген кө рсеткіш 7-14 кү н ішінде ортақ танады.

Бронх демікпесінің салыстырмалы диагностикасы:

дауыс байламдарының дисфункциясы(жалғ ан астма)
бронхиолит
бө где затпен аспирация немесе омырау жасындағ ы балаларда сү тпен
муковисцидоз
біріншілік иммунодефициттер
біріншілік цилиарлы дискинезия синдромы
трахео-немесе бронхомаляция
тыныс жолдарын сырттан қ ысылуын шақ ыратын қ антамырлар дауының
гемангиомамен немесе ө згеде ісіктермен, гранулемалармен немесе кисталармен тыныс жолдарының тарылуы немесе стенозы
ө кпенің интерстициалды аурулары
жү ректің тоқ ыраулы ақ аулары
туберкулез
бронхө кпелік дисплазия
бө ліктік эмфизема

БД ересектерде, жасө спірімдерде жә не 6–11 жас аралығ ындағ ы балаларда салыстырмалы диагностикасы (GINA 2014 алынғ ан, Box 1-3)

6-11 жас

Жоғ ары тыныс жолдарымен байланысқ ан созылмалы жө тел синдромы (назальды ағ у синдромы)
Бронхоэктаздар
Біріншілік цилиарлы дискинезия
Жү ректің тума аурулары
Бронхө кпелік дисплазия
Муковисцидоз

12-39 жас

Жоғ ары тыныс жолдарымен байланысқ ан созылмалы жө тел синдромы (назальды ағ у синдромы)
Дауыс байламдары дисфункциясы
Гипервентиляция, тыныс алу дисфункциясы
Бронхоэктаздар
Муковисцидоз
Жү ректің тума аурулары α 1-антитрипсин жетіспеушілігі

40 жас жә не одан жоғ ары

Дауыс байламдары дисфункциясы
Гипервентиляция, тыныс алу дисфункциясы
Ө СОА
Бронхоэктаздар
Жү рек жетіспеушілігі
Дә рі қ абылдаумен байланысты жө тел
Ө кпенің паренхиматозды аурулары
Ө кпелік эмболия
Орталық генезді тыныс жолдарының обструкциясы

БД емінің мақ саты - ауырлық дә режесіне қ арамастан ауруды бақ ылауда ұ стау жә не жеткізу.

Кө рсеткіштер	Ауруды бақ ылау
	жақ сы*	толық *
	2 жә не одан да кө п тө менде келтірілген белгілер	Тө менде келтірілген барлық белгілер
Кү ндізгі белгілер	≤ 2 кү н балдық кө рсеткішпен бағ алау > 1	Жоқ
Бета2-адреномиметиктерді пайдалану	≤ 2 кү н жә не ≥ 4 рет/тә ул	Жоқ
ТШШЖ таң ғ ы кө рсеткіші	≥ 80% белгіленген мө лшерден кү н сайын	≥ 80% белгіленген мө лшерден кү н сайын
Барлық тө менде келтірілген белгілер
Тү нде ояну	жоқ	Жоқ
Асқ ыну	жоқ	Жоқ
Жедел кө мекке жү гіну	жоқ	Жоқ
Емнің кері ә серлері	Терапияда ө згертулерді қ ажет етпейді	Терапияда ө згертулерді қ ажет етпейді

Науқ ас 8- ден 7 апта бойы аз да болса кө рсетілген критерияларғ а сай болуы керек.

Демікпе диагнозын анық тайтын тесттер базисті ем алдында жасалады. Егер де демікпе диагнозын бронходилататор кө мегімен қ оя алмасақ, онда бұ л тестті кешірек қ айтадан қ айталау керек немесе БД диагнозын жоқ қ а шығ ару немесе растау ү шін сынақ тық емді бастау керек. Сынақ тық базистік емді тағ айындау диагностика мен ары қ арай ем ә рекетін таң дауғ а жең ілдік ә келуі мү мкін.

Бақ ылау дең гейіне байланысты БД жақ сы бақ ыланатын, аздап бақ ыланатын жә не бақ ыланбайтын тү рлерге ажыратылады. БД ауырлығ ы ретроспективті белгілер мен ө ршуді бақ ылауғ а қ ажет ем дең гейіне байланысты бағ аланады.

⇐ Предыдущая 123 4 5 6 7 Следующая ⇒