|
|||
69 сурет. Шынжыр табанды механизмның схемасы69 сурет. Шынжыр табанды механизмның схемасы 1 – артқ ы жұ лдызша; 2 – трактер; 3 – тiрек доң ғ алақ тар; 4 – iлгергi жұ лдызша.
Жерге орташа қ ысым Р = G/(bL), (56) мұ ндағ ыb –шынжыр табанның енi; G – бiр шынжыр табан жұ мыс iстейтiн тiк кү ш; L – шынжыр табанмен тiрек беттiң ұ зындығ ы. Шынжыр табандардың бiрлерi астында жерге қ ысымның бө лiнуi, тiк бағ ыттағ ы шынжыр табан жұ мыс iстейтiн тең ә серлi кү штер ұ зындық тан ортасында емес соң ғ ы бiр қ ыпты алатын бол баса ала алады. Тiрек беттiң L ұ зындығ ымен бiр шынжыр табанғ а мейлi жә не кең ейт b тасы кү штейдi, ортақ тiк жү ктеменiң тең жартысына. Егер G кү шi оның ортасынан қ ашық тық та шынжыр табанғ а басылса, онда G қ ысымның q алуғ аGλ = 2qL/3, тең ә рекеттенетiн кү ш моменттерiнiң тең дiктiң q = b2∆ p/4шартынан Gλ = bL2∆ p/6 (57) Онда ∆ p = 6 Gλ /( bL2). (58) Грунтағ ы максималды қ ысым Рmax = Рср + ∆ p = G (1 + 6λ /L)/(bL). (59)
70 сурет. Шынжыр табанды кранның грунтiне қ ысымның анық тауына схемалар
Мысалы, егер кранғ а тең ә рекеттенетiн тiк жү ктеменiң ә серiнiң сызығ ы, (70 сурет) оң ғ а шынжыр табандардың бiрлерiне жақ ын ө тер едi тең 2G жақ ын ө тер едi болса, онда G оң шынжыр табан жұ мыс iстейтiн кү шi сол шынжыр табанның ортасы туралы кү ш моменттерiнiң тең дiгiнен анық тала алады:
2G (0, 5S + е) = GпS. (60) Одан Gп = G (S + 2e)/S. (61)
Шынжыр табандағ ы грунттың максималды қ ысымы
(62)
Тү зу сызық ты жолдағ ы шынжыр табанды кранның кедергі кү ші: W = Wтр + Wгр ± Wу ± Fв, (63) мұ ндағ ы Wxp – ү йкелiстен кедергi кү шi; Wгр – кедергi кү шi, обуслов жердiң деформациясымен зығ ыр дү кенi; Wу – жол кү ш, мерзiмдi кө лбеуiмен; Fв – жү ктеме. Тiрек доң ғ алақ тардағ ы ү йкелiстiң кедергi кү штерi (екi тiрек доң ғ алақ тарда) рельстер бойынша қ озғ алыстай анық тауғ а болады,
Wк = 2kG(fо + μ 0d0/2)/D0 = kG(2f0 +μ 0d0)/D0, (64)
мұ ндағ ы k=2 – тірек дө ң гелектеріндегі ү йкеліс коэффициенті; μ 0 – дө ң гелектің цапфасындағ ы ү йкеліс коэффициенті; fо – тербеліс ү йкелісінің коэффициенті; d0 – тірек дө ң гелектерінің осьтік диаметрі; D0 – тірек дө ң гелектерінің диаметрі. Топсалы шынжыр табанды кранның ү йкелістегі кедергі кү ші Wг. л = Pfш dш /Dзв (65) мұ ндағ ы Р – шынжырлы лентаның керілу шамасы; fш – топсадағ ы ү йкеліс коэффициенті; dш – топса диаметрі; Dзв – жұ лдызша диаметрі. Ә рбір жұ лдызшада жұ мыс жасайтын топса саны: z = π Dзв /(2t), (66) мұ ндағ ыt – шынжыр лентаның адымы. Топсадағ ы шынжыр лентадағ ы кедергі кү ші (67) Жетектегі жұ лдызшаның білегінде екі тірек бар, ал жетекші жұ лдызша осьте еркін айнала. Диаметріне сә йкес жетектегі жұ лдызшаның цапфасындағ ы ү йкеліс кү ші Wзв = Ррабfзвdзв/Dзв (68)
Жетектегі жұ лдызшаның цапфасындағ ы ү йкеліс кү ші,
Wзв = Рхолfзвdзв/Dзв (69)
Шынжыр жү рістегі жалпы кедергі кү ші
(70)
d'зв = dзв11 =dзв и fзв1= fзв1= fзв таң дай отырып, мынаны аламыз (71) Шынжыр жү рістің кедергісін жоғ алта отырып (G салмақ бірлігіне қ арай) (72) t = nDзв/z, мұ ндағ ы z – жұ лдызшалар тісінің саны (73)
Рраб қ озғ алысқ а қ арсыласу функциясы болғ андық тан, алынғ ан формуланы шынжыр табанды механизмде орын алатын тек қ ана жоғ алтуды есептеуге пайдалануғ а болады. Тә жірибе мә ліметтеріне сә йкес шынжыр жү рістің меншікті кедергісі ώ гх=0, 05÷ 0, 1. Шынжыр табанды қ озғ алтқ ыштың ортақ есептік ПӘ К-і ή =0, 84÷ 0, 85. Осыдан жуық тап Wтр = (0, 05÷ 0, 07)G cosα. (74)
Орын ауыстыруғ а кедергi кү шi, жердiң мерзiмдi деформациясымен:
Wгр = fгрGcosα, (75) мұ ндағ ыfгр – 0, 03-0, 15 шамасындағ ы грунттың сапасына байланысты ө згеріс коэффициенті. Жолдың кө терілу кү ші: Wу = G sin α, (76) Бұ л формулада a=3° жү ктің қ озғ алысы кезінде жә не a=20° жү ксіз қ озғ алу кезінде. Шынжыр табанның сырғ анауын қ арапайым ү йкелiс кү шi бағ ытында, перпендикуляр оның қ озғ алысы: dG = µpbdy, (77) мұ ндағ ы µ - ү йкеліс коэффициенті; р – грунт қ ысымы; b – шынжырдың ені. Орталығ ына қ атысты шынжырдың бұ рылуындағ ы ү йкеліс моменті
Мтр= 2 pbdy = µpbL2/4= µGL2/4 (78)
мұ ндағ ы G – кранның қ ұ райтын салмағ ы, келетiнi бiр шынжыр табанғ а; L – жұ лдызшалардың арасындағ ы шынжыр табанды шынжырдың ұ зындығ ы. Егер бұ рылыс тежелген шынжыр табанның орталығ ында айнала болса қ исық тағ ы қ осымша кедергi кү шi: Wk = MтрВ/2 = 0, 5 µGL/B, (79) мұ ндағ ы Wk – шынжыр табандардың ө стер арасындағ ы қ ашық тығ ы. Қ исық сызық ты жолда орын ауыстыруғ а статикалық кедергi W = 1, 2Wтр + Wrp ± Wy + Wк ± Fв. (80) 1, 2-шi коэффициентiмен бұ л формулағ а трактер туралы тiрек доң ғ алақ тардың шеттерi бойынша ү йкелiс есепке алынады.
Ә дебиет: 1 нег. [71-84], 4 нег. [20-44], 1 қ ос., 5 қ ос. (арнаулы бө лім). Бақ ылау сұ рақ тары: 1. Жү рiстi крандардың конструктивтiк ерекшелiктерiне мiнездеменi берiң iз. 2. Темiр жолдарда қ андай крандар пайдалынанады? 3. Порталды крандарды классификацияла.
|
|||
|