5. Г.Ибраһимовның әдәби тәнкыйтькә керткән өлеше.

5. Г. Ибраһ имовның ә дә би тә нкыйтькә керткә н ө леше.

Г. Ибраһ имов ә дә би тә нкыйтьче буларак та татар ә дә биятына керткә н яң алыклары чиксез. Ул татар ә дә биятчыларыннан беренче буларак, В. Г. Белинскийның ә дә би-эстетик принципларын татар ә дә биятына җ итә кче принциплар итеп кабул итү кирә клеген ә йтеп чыкты.

Иҗ тимагый максатларга хезмә тнең бө ек ү рнә ген Г. Ибраһ имов рус язучыларында кү рә.

Ә дә биятның узган юлын ө йрә нми торып аның хә зерге хә лен билгелә ү, килә чә ге турында фикер йө ртү мө мкин тү гел. Татар ә дә биятының кү п гасырлык бай тарихын системалы рә вештә фә нни тикшерү эшенә дә башлап керешү че Г. Ибраһ имов була. Бу совет ә дә биятының уң ышлы ү сеше, аның халык рухи культурасындагы бай традициялә р белә н азыклануы ө чен бик кирә кле, бик ә һ ә мияте факторларның берсе иде. Г. Ибраһ имов ә дә бият тарихына булган идеалистик карашлар урынына фә нни, материалистик карашлар урнаштыра, ә дә би кү ренешлә ргә ныклы нигез итеп халык тормышын, андагы социаль-экономик ү згә решлә рне ала.

Ә дә бият тарихының тикшерү объекты итеп ул татар халкының ү з туфрагында, ү зе тарафыннан тудырылган ә дә би җ имешлә рне алу тиешлеген куя. Ә нә шул принциптан чыгып, татар ә дә бияты тарихының эчтә леген билгели, аның ү ткә н юлын тикшерә, тө п этапларын кү рсә тә. Шушы юл белә н ә дә би истә леклә р, ядкярлә р социаль-экономик җ ирлектә, халык тормышына, ү з чорының социаль-политик вакыйгаларына бә йлә нешле рә вештә ө йрә нелә башлый. Һ ә м бу ө лкә дә кү п фактик материал туплана, ә һ ә миятле фә нни нә тиҗ ә лә р ясала.

Г. Ибраһ имов иҗ атында пейзаж.

Г. Ибраһ имов шулай ук пейзаж остасы да. Ул табигать сурә тлә рен мул, тө гә л, пластик итеп бирә. Алар гадә ттә битараф тү гел, ә сә рнең агышы белә н бә йлә нгә н була. җ Ә дипнең ә сә рлә рендә табигать кү ренешлә ренең бик кү п тө рлә рен – бер караганда, драматик моментларын – кү к кү крә ү ле, яшенле яң гырларны, кышкы бураннарны, җ илле-давыллы чакларны, ә икенче караганда, элегик тыныч вакытларны очратырга мө мкин.

Г. Ибраһ имовның яраткан алымы – геройның рухи халә тен, аның хислә р киеренкелеген пейзаж фонында кү рсә тү. Шулай ук аның ә сә рлә рендә пейзаж поэтик символика ролен дә ү ти.

Г. Ибраһ имов иҗ атының буеннан – буена килә торган табигать образы “Тирә н тамырлар” романында ү зенчә лекле бер символик рухта бирелгә н. Язгы табигатьнең кү крә п тулган вакыты, яшә ү һ ә м тормыш поэзиясе, ә шул фонда яң алыкның, матурлыкның дә ртле сакчысы, кө рә шче булган Фә хригә карата җ инаять эшлә ү; карт имә нне суырып алган яшенле яң гыр кү ренеше һ ә м коточкыч җ инаять эшлә р эшлә п ятучы искелек калдыкларын, Вә ли байлар токымын тамырлары белә н йолкып атучы чынбарлык – болар һ ә ммә се табигать стихиясе белә н иҗ тимагый тормышны чагыштыру, янә шә кую планында сурә тлә нә. Бу урында табигатьне поэтизациялә ү ә сә рнең идеясен һ ә м аның сә нгатьлелек кө чен тагын да югарырак кү тә рә.

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 567 8 Следующая ⇒