2. Язучы иҗатының II этабы.( “Карт ялчы”, “Көтүчеләр” хикәяләре.)

2. Язучы иҗ атының II этабы. ( “Карт ялчы”, “Кө тү челә р” хикә ялә ре. )

Язучы иҗ атының икенче этабы 1912 ел ахырларына туры килә. Язучы инде ү зенең ә сә рлә рендә социаль проблемаларны кыюрак кү тә рә башлый, “Тормыш тө бендә ” яшә ү челә рнең образларын сурә тлә ү гә кискен борылыш ясый. “Карт ялчы”, “Кө тү челә р” хикә ялә ре – моның ачык мисалы.

Бу ә сә рлә рдә изелгә н сыйныфлар ө чен бә хетле тормыш проблемасы куела, хезмә т халкын бә хетле тормышка алып чыгу юллары эзлә нә.

Иҗ тимагый азатлык ө чен кө рә шкә кү тә релгә н геройларның образлары “Безнең кө ннә р” романында кү ренә. Бу роман язучының Октябрьгә кадә рге ә дә би иҗ атының югары ноктасы, чө нки ул 1905 ел революциясен, патша самодержавиесенә каршы халык кө рә шен кү рсә тә. Яң а революцион кү тә релеш елларында патша властьлары ө чен бу хә тә р нә рсә була. Шуң а кү рә буроман басыла башлап та, патша властьлары тарафыннан тыела, конфискациялә нә, бары тик революциядә н соң гына басыла.

Димә к, иҗ атының II этабындагы новаторлыгы бә хетле тормыш проблемасы куюда, хезмә т халкын бә хетле тормышка алып чыгу юлларын эзлә ү дә була.

3. Бө ек Октябрь революциясе һ ә м Г. Ибраһ имов. ( “Яң а кешелә р”драмасы, “Кызыл чә чә клә р”хикә ясе, “Яшь йө рә клә р” романы)

Бө ек Октябрь социалистик революциясе Г. Ибраһ имовның идея ү сешендә генә тү гел, художник буларак чынбарлыкка мө нә сә бә тендә, ә дә би-эстетик принципларында да ү згә решлә р тудыра.

Бердә н, татар ә дә биятында беренчелә рдә н булып, революция, гражданнар сугышын тасвирлап чыга. Бу вакыйгаларның социаль-политик масштабы милли ә дә биятның идея-эстетик яң аруында зур ә һ ә мияткә ия була.

Икенчедә н, аның ә сә рлә рендә тормышның барлык ө лкә лә рен ү згә ртеп кору ө чен кө рә ш тә шкил итте.

Ө ченчедә н, иҗ ади новаторлыгы идеал белә н чынбырлыкның гармониясенә ирешү дә булды.

Дү ртенчедә н, язучы кө рә ш нә тиҗ ә лә рен, формалашып җ иткә н характерларны гына кү рсә тми, ә бә лки процес барышында характерларның чыныгуын, яң а кешелә р тууын кү рсә тә . Без моны “Яң а кешелә р” ә сә рендә кү рә без.

Бишенчедә н, язучының бу чор иҗ атына социаль оптимизм, югары революцион пафос белә н сугарылган максатка омтылучанлык хас. Бу сыйфат, билгеле, язучының дө ньяга карашы һ ә м аның ә сә рлә ре нигезен тә шкил иткә н тормыш материалының тирә нтен яң аруыннан килә.

Бу чорда язучының гуманизм проблемасы да яң ача хә л ителә. Аның ә сә рлә рендә партиялелек принцибы барлыкка килә.

Г. Ибраһ имовның иҗ ат методына килгә ндә, аның ә сә рлә рендә ә йдә ү че тенденция - реализм. Хә зер аның характерлар иҗ ат итү принциплары реалистик нигезгә корыла. Иң ә һ ә миятлесе-геройларның эш-хә рә кә тлә ре тормыш закончалыклары белә н тыгыз бә йлә нештә бирелә. Шулай ук романтизм да саклана, лә кин ул реализм белә н тыгыз бә йлә нештә бара.

Бу сыйфатлар “Яң а кешелә р” һ ә м “Кызыл чә чә клә р” ә сә рлә рендә чагыла.

“ Кызыл чә чә клә р” (1922) ә сә рендә биш малайның холык-фигылен һ ә м килә чә к язмышларын аларның социаль чыгышлары белә н тыгыз бә йлә нештә сурә тли. Язучы егетлә рнең дуслыгын тарихи вакыйгалар аша сыный, Солтан, Гыйлаҗ и, Шаһ базларны “кызыл чә чә клә р” дип атый.

“Яшь йө рә клә р” жанры ягыннан психологик роман һ ә м биредә иҗ тимагый ә һ ә миятле мә сьә лә геройларның тирә н, психологик кичерешлә ре аша сурә тлә нгә н. Бу ә сә рдә психологик анализның кү п тө рлә ре – кү ң ел монологы, тө шлә р, психологик портрет, лирик пейзаж һ ә м башкалар кулланылган. Бу санап кителгә ннә р ә дә бият ө чен яң алык була.

⇐ Предыдущая 1 2 345 6 7 8 Следующая ⇒