Туындау көзіне байланысты шу төмендегідей бөлінеді.

Дә ріс 10. Ө ндірістік шу мен діріл ә серінен қ орғ ану. Шудың кө рсеткіштері, шудың тү рлері. Шудың адам организміне ә сері.

Дірілдің кө рсеткіштері, тү рлері, адам организміне ә сері.

Ө ндірістегі шу мен дірілден қ орғ ану ә дістері.

Шу деп - ә ртү рлі кү штер мен жиіліктері бар дыбыстардың кездейсоқ тоғ ысуын айтады. Шудың ұ зақ уақ ыт ә сер етуі орталық жү йке жү йесі мен есту катализаторын зақ ымдайды, ендогендік жү йенің қ ызметіне ө згерістер енгізеді, сонымен қ атар адамның ең бек қ абілеттерін тө мендетіп, жарақ аттар мен кә сіби аурудың себептерінің бірі болып есептелінеді. Шудың адам ағ засына тигізетін зияндарының дә режесіне тө мендегі негізгі факторлармен анық талынады:

1. Шудың дең гейі мен дыбыстың кү ші немесе қ арқ ындылығ ы

2. Шудың жиілік спекторы

3. Шудың ә серінің жиілігінің ұ зақ тығ ы

Шудың дең гейі деп белгілі бір сырқ ы беттің ауданы арқ ылы бір секундты дыбыс ағ ыны арқ ылы ө тетін энергия мө лшерін айтады.

Адамның есту аппаратының ажырата алатын энергия диапазоны болады. Оның тө менгі шекарасы “есту табалдырығ ы ”, ал жоғ арғ ы “ауырту табалдырығ ы” деп атайды.

Шектік дең гейіне байланысты барлық шулар 3 топқ а бө лінеді:

1- класс 90-100дБ

2- класс 85-90дБ

3- класс 75-85дБ

Адамның есту мү шелері 20-20000 Гц арасындағ ы дыбыс толқ ындарының тербелістерін қ абылдай алады. Бұ л интервал дыбыс диапозоны деп аталады. 20Гц –тен тө менгі тербелістегі толқ ындарды “инфро дыбыс”, 20Гц-тен жоғ ары тербелістерді “ультра дыбыс ” деп атайды. Барлық шулар санитарлық норма бойынша жиілік қ ұ рамына – шу спекторына байланысты 3 топқ а бө лінеді:

1-ші класс –тө менгі жиілікті шулар, 400Гц. Соғ ылатын бө лшектері жоқ, жә й жү рісті агрегаттар мен механизмдердің шулары.

2-ші класс – орташа жиілікті шулар, 400-1000Гц, дө ң геленіп қ озғ алатын агрегаттар мен машиналардың шулары.

3-ші класс – орташа жиілікті шулар – 1000Гц-тен жоғ ары шулар.

Шулар шығ у тегіне байланысты екі топқ а бө лінеді:

1) Аэродинамикалық

2) Механикалық.

Ө ндірістік шу -адамғ а зиянды ә сер ететін, уақ ыт сайын ретсіз ө згеріп отыратын, жиілігі мен қ арқ ыны ә ртү рлі дыбыстардың жиынтығ ы.

Шу, ультрадыбыс жә не дірілдің табиғ аты бір. Тек айырмашылық тары таралатын газды, сұ йық жә не қ атты денелер ортасындағ ы тербелістің берілуі.

Дыбыс энергия кө зі болып табылады. Дыбыс толқ ындарының тербеліс жиілігі герцпен ө лшенеді (1Гц-секундына 1 тербеліс).

Тербеліс жиілігі кө п болса-дыбыста жоғ ары (қ атты). Адам қ ұ лағ ы 16-дан-20 000 Гц аралығ ындағ ы дыбыс толқ ындарын қ абылдай алады.

20 000 Гц-тен жоғ ары тербелістер-ультрадыбыс.

16 Гц-тен тө мені-инфрадыбыс деп аталады.

Ультрадыбыс жә не инфрадыбысты адам қ ұ лағ ы қ абылдамайды.

Туындау кө зіне байланысты шу тө мендегідей бө лінеді.

-Механикалық - станоктар шуы, іштен жану қ озғ алтқ ыштарының шуы.

-Соқ қ ы тү рі- темірді соқ қ андағ ы, шегелегендегі.

-Аэродинамикалық - газдардың шығ уы кезінде.

-Гидравликалық - сұ йық тар қ озғ алысы кезінде.

Адам организміне физиологиялық ә серіне байланысты шулар тербеліс жиілігіне, тербеліс ендігіне, қ арқ ындылығ ына жә не ә сер ету уақ ытына байланысты жіктеледі.

Жиілігіне байланысты:

Тө мен жиіліктегі , Орташа жиіліктегі, Жоғ арғ ы жиіліктегі

Спектр ендігі бойынша:

Тар ендіктегі шу, Кең ендіктегі шу.

Қ арқ ынының ө згерісіне байланысты:

Импульстік шу, Тұ рақ ты шу.

Ә сер ету уақ ытына байланысты:

Қ ысқ а уақ ыт ә сер ететін шу, Ұ зақ уақ ыт ә сер ететін

Адам организміне зияны кө п шулар-бұ л жоғ арғ ы жиіліктегі, тар ендіктегі, импульстік жә не ұ зақ уақ ыт ә сер ететін шулар.

⇐ Предыдущая 12 13 14 15 161718 19 20 21 Следующая ⇒