Мысалы, «хейлопластика» - бұл туғаннан кейінгі бірінші аптада баланың жоғары ерніне жасалатын операция.

Мысалы, «хейлопластика» - бұ л туғ аннан кейінгі бірінші аптада баланың жоғ ары ерніне жасалатын операция.

«Уранопластика» - жасанды таң дай жасау. Бұ л операция 5-6 жасында жасалады. Қ азіргі мә ліметтерге қ арағ анда жыл сайын 5000-нан астам балалар таң дай кемістіктерімен туылады. Бұ ның себебі: сө йлеу аппаратының жетілмеуі, тү рлі инфекциялық, вирустық аурулар, тұ қ ымқ уалаушылық.

Алалия грек сө зі, «қ олдануғ а жарамайтын болымсыз тіл» деген мағ ынаны білдіреді. Демек алалия деген ұ ғ ымғ а баланың қ ұ рсақ тағ ы немесе тілі шық қ ан нә рестелік даму кезең інде бас миы қ абыршағ ының сө йлеу тілін қ алыптастырып жетілдіретін аймағ ының органикалық зақ ымдануынан сө йлеу тілінің жү йелі тү рде дамымауы немесе мү лде болмауы жатады. Сө йлеу тілінің мұ ншалық ты бұ зылуына негізінен орталық жү йке жү йесінің зақ ымдануы себеп болады. Органикалық зақ ымдануғ а мидың қ абынып ісінуі, сырттан болатын қ атты соқ қ ыдан зақ ымдануы, босанғ ан кезде миғ а қ ан кетуі жә не нә рестенің қ ұ рсақ тағ ы дамуы кезең інде жә не толғ ақ кезінде, сондай-ақ дү ниеге келгеннен кейінгі бір айлығ ынан бір жас аралығ ындағ ы дамуында ағ задағ ы зат алмасу процесінің бұ зылуы жатады. Сонымен қ атар, алалияның пайда болуына менинго-энцефалит, рахит жә не қ ызылшаның асқ ынғ ан тү рі тыныс алу жолдарының қ атты сырқ аттануы жә не нә рестенің алғ ашқ ы айларындағ ы ұ йқ ысы мен тә бетінің бұ зылуы себеп болуы мү мкін. Бас миының ү лкен сың арының сө йлеу тілі аймағ ындағ ы жинақ талғ ан зақ ымдардың ө здеріне тә н ерекшеліктеріне байланысты алалия моторлы жә не сенсорлы болып бө лінеді.

Моторлы алалияда сө йлеу тілін қ имылдатып қ озғ алысқ а келтіріп тұ ратын анализатордың қ ызметі бұ зылады. Моторлы алалик балаларда назар аудару, кө ң іл қ ою, зер салу, ық ыласпен қ арау немесе бір нә рсені елеу, ілтипатқ а алу, ескеру жә не есінде сақ тау сияқ ты жоғ арғ ы психикалық функциясының даму дең гейінің тө мен екендігі байқ алады. Баланың психофизикалық жағ дайының ә лсіздігінен оның жұ мысқ а қ абілеттілігі тө мендейді жә не болдырып тез шаршайды. Сонымен қ атар мұ ндай балалардың дене тү зілістері жә не соғ ан орай олардың қ имыл-қ озғ алыстары да бұ зылғ ан. Олар ебетейсіз жү реді жә не жиі-жиі сү рініп кетіп қ ұ лай береді, музыканың ырғ ағ ымен қ имыл жасап жү руді білмейді. Артикуляциялық аппаратының қ имыл-қ озғ алыстарының дамуы айтарлық тай дә режеде жетілмеген. Мысалы, бала тілін жоғ ары кө теріп жә не сол қ алпында ұ стап тұ ру, ү стің гі ернін жағ алата жалау, таң дайын тақ ылдатып қ ағ у, тілін екі жағ ынан қ усырып сү йірлеу жә не т. б. сияқ ты артикуляциялық аппараттың қ арапайым қ имылдарын орындай алмайды. Моторлы алалияғ а шалдық қ ан балалардың ө здеріне қ арасты қ арап айтылғ ан сө здерді тү сінуі біршама сақ талғ ан. Олар ересек адамдардың сө йлеген сө здерін ық ыласпен тың дай алады, қ арапайым жай тапсырмаларды, ө тініштерді орындайды. Қ орыта келгенде, олар сө здерді жақ сы тү сінеді, бірақ сө йлей алмайды.

Сенсорлы алалия. Сө йлеу тілін тү сініп ұ ғ ынудың жә не сезіп тү сінуінің бұ зылуы сенсорлы алалияның ең басты сипаты болып саналады. Алайда сенсорлы алалияда есту қ абілеті толық сақ талады. Демек, сенсорлы алалия бас миының сол жақ жарты шарының самай аймағ ының зақ ымдануынан пайда болады. Мұ ндай балалар ө здеріне қ арата айтылғ ан сө здерді мү лде тү сінбейді немесе ө те нашар тү сінеді. Олар дыбыстардың ерекшеліктерін ажырата алмайды, яғ ни оларғ а айналасындағ ы қ ұ былыстардың қ имыл қ озғ алыстарынан шығ ып жататын ә р тү рлі дыбыстардың барлығ ы да бірдей сияқ ты болып кө рінеді.

⇐ Предыдущая 1 2 345 6 Следующая ⇒