Зертханалық жұмыс № 3.

Зертханалық жұ мыс № 3.

Жанар майдың фракциялық қ урамын анық тау.

Жумыстың мақ саты: Мұ найдың фракциялық қ урамын аң ық тау негізінде жанар майдың буғ а айналу сипараттамасын аң ық тау, яғ ни зерттеліп отырылғ ан жанар майдың белгіленген бір кө лемдік бө лімінің айырылу температурасын аң ық тау.

Тапсырма.

1. 2177-82 ГОСТ-қ а сә йкес 100мл бензинді немесе дизельдік жанар майды фракциялық разгонка жү ргізу.

2. Қ исын разгонканы қ урастыру. Ол ү шін графиктің абцисса ө сіне разгонка кезінде белгіленген температураларды, алординат осіне осы температурада қ уылып шығ арылғ ан жанар майдың сә йкес келетін сандарың жазады.

3. Жанар майдың сортын, оның разгонкасын 2084-77 ГОСТ пен 305-82 ГОСТ-тың (жанар май) нормаларымен салыстыра отырып аң ық тау.

4. Ажыратылып отырылғ ан жанар майдың 10%-ті бойынша қ озғ алтқ ышта жіберуден ең тө шенгі температурасын анық тап, жанар майғ а оң діріетік сипаттама беру.

5. Қ уралдың сулбасын салу.

Мұ най ө ң імдері молекулярлық салмағ ы, тығ ыздығ ы, тутқ ырлығ ы, қ айнау температуралары ә р тү рлі кө мірсутастердің қ осындысынан турады. Бензиннің негізгі салмағ ында 6-дан 10-ғ а дейін кө мір сутекті атомдар, ал дизелді жанар майларда 12-ден 17-ге дейін болады. Сондық тан бұ ндай сұ йық тық тардың қ айнау температурасы бірдей болуы мү мкін емес, яғ ни олар белгілі бір интервалда қ айнайды. Осығ ан орай кө мірсутекті жанар майлардың гиекті қ айнау температурасымен талқ ығ а салады.

Фракциялық қ урамын далалық зертхананың жинағ ына кіретін арнайы қ уралмен аң ық тайды. Қ уралдың жалпы сыртқ ы кө рінісі 2 суретте кө рсетілген.

Сурет 2. Мұ най ө ң імдерінің фракциялық қ урамын аң ық тайтын қ уралдың жалпы кө рінісі: 1-жанарғ ы (горелка), 2-тө менгі қ аптама, 3-колба, 4-жоғ арғ ық аптама, 5-штатив, 6-термометр, 7-мұ здатқ ыш, 8-ө лшеуіш цилиндр.

Жумыс тә ртібі келесідей: бө лектерге бө лінген таза цилиндрмен 100 _млтексірліп отырылғ ан жанар май алып, абайлап колбағ а қ ұ ямыз. Жанар май бурын жететін тү тікке тү сіп кетпес ү шін, колбаны қ исайтып ұ стау керек.

Біркелкі қ айнау ү шін колбағ а саң ылаулы зат – пемзаның 2-3 тү йірін салып жібереміз.

Колбаның мойнына қ абық ты тығ ында, сынап дө ң гелегінің жоғ арғ ы бө лігі, бурап ә кететін тү тіктің денгейіне келетіндей етіп термометрді орнатады. Ішінде тексеріліп отырылғ ан жанар майы бар колбаны қ аптаманың (футляр) асбестті сақ инасынасалып, бұ рып ә кететін тү тікке кигізілген қ абық ты тығ ынмен мұ здатқ ышқ а тығ ыздап жолғ астырады. Колбаны ү стінен қ аптамамен жабады. Жалынның мө лшерін қ ыздыру басталғ аннан кейін мұ здатқ ыштың тү тігінің ушынан ең бірінші тамшы ө лшеу цилиндріне 5 минуттан бурын емес жә не 10 минутқ а жетпей таматындай етіп реттеу керек цилиндрге ең бірінші тамғ андағ ы температураны жанар майдың қ айнауының басталуы деп санайды. Ажыратудың жылдамдығ ын турақ ты етіп устап туру керек, 1 минутына 4... 5 мл жанар май айырылуы керек. Цилиндргі ажыратылғ ан жанар майдың ә р 10 мл-нан кейін разгонканың температурасын жазып алып отырады.

Колбаның тү біндегі жанар майдың соң ғ ы тамшылары, буғ а айналып, колбадан ақ тү тін шығ а басталғ анда температураны жазып алып, қ ыздыруды доғ арады. Міне осы жанар майдың қ айнауының соң ғ ы температурасы болып саналады. ә детте 97%жанар май айырылып шығ ады. Колбада қ алғ ан суытылғ ан қ алдық ты бө лімдерге бө лшектерген кішкентай цилиндрге қ ұ йып, ө лшейді. Алынғ ан жанар майдың 100 мл. Мен цилиндірде айырылғ ан жә не қ алдық тың арасындағ ы айырмашылық ты булануғ а кетке шығ ын деп санайды. Шығ ын не ғ ұ рлым кө п болса, жанар майдың қ ұ рамында соғ ұ лым жең іл буғ а айналып кететін кө мір сутектер кө п болады.

Тә жірибеден алынғ ан кө рсеткіштер бойынша қ исық разгонка қ ұ растырылады. Қ айнаудың алғ ашқ ы температурасы, 10, 50, 90%кө лемді жанар майдың шулығ у (выкипание) температурасы фракциялық қ урамның ерекше нү ктелері болып саналады.

10%-тік жанар майдың шулығ утемпературасы оның іске қ осу қ асиеттерін сипаттайды немесе басты фракция деп атайды. Салқ ын карбюраторлық қ озғ алтқ ышын іске қ осу ү шін, 10%жанар май 70°-тан жоғ ары емес температурада шулығ у температурасы неғ ұ рлым тө мен болса, қ озғ алтқ ышты іске қ осу соғ урлым жең ілдейді, бірақ бұ л жағ дайда қ оректену жү тесінде газды тығ ындардың пайда болу қ ауіпті жоғ арлайды.

Жаң ғ ыш қ оспалар тутанғ анша, біліктің айналышы 10-нан жоғ ары болмасақ озғ алтқ ышты іске қ осу жең іл деп саналады.

Іске қ осудың ең тө менгі температурасын 10% жанар майды ажырату температурасын іске қ осу температурасымен қ осып туратын эмпирикалық формуламен анық тайды.

10% тен 90%-ке дейінгі қ исық разгонканың орташа бө лігі жанар майдың шулығ уның негізгі салмағ ын кө рсетеді жә не жумысшы фракция деп аталады. Бул фракцияның булануынан қ ыздырылғ ан қ озғ алтқ ышта жаң ғ ыш қ оспаның пайда болуы мен оның жұ мысының беріктілігі жә не қ абылдағ ыштығ ы тә уелді болады. Жумыс фракцияларында қ озғ алтқ ышты бір жумыс істеу тә ртібінен, екіншісіне ауыстыру жү ргізіледі.

90% тен разгонканың соң ына дейін қ атты қ айнайтын фракцияларды артқ ы фракция деп атайды. Бұ л учаске қ оспа тү зетін жү йедегі ауыр фракциялардың толық буланбауын жә не қ озғ алтқ ыштың экономдылығ ы мен қ уаттылығ ының тө мендеуіне, цилиндірдің қ абырғ аларынан майлайтын майлардың шайылып кетуіне, жанар майлардың картерге ең уіне ә кеп сақ тырады. Қ азіргі автомобильдердің бензині ү шін 90% нуктенің температурасы 190°С-тан жоғ ары, ал разгонканың соң ғ ы температурасы 200°С-тан жоғ ары болмауы керек. Дизельдік жанар майлар ү шін 340-360°С сә йкес келеді, қ исық разгонка неғ ұ рлым тік болса, жанар майдың жумыс болімі қ урамы бойынша соғ ұ рлым бір келкі болып келеді жә не машиналардың қ абылдағ ыштығ ы жақ сарады.

Жазу формасы

Параметрлер	Температура, °С
1. Разгонканың басы
2. Ажыратылғ ан бензиннің мө лшері, %



.............
97, 5
3. Разгонканың соң ы
4. Колбада қ алғ ан қ алдық, %
5. Шығ ындап, %

Бақ ылау сурақ тары.

1. Жең іл жанар майлардың 10%, 30% жә не 90%-тік нү ктелері дегеніміз не жә не олардың қ озғ алтқ ыштың жумысына жер етуі.

2. Фракциялық разгонка кезінде 150°С температурада 30% бензин ажыратылды.

Карбюратордың температурасы 60°С болғ анда қ озғ алтқ ыш ә деттегідей жұ мыс атқ ару ү шін жанар майдың булануп жет кімкті ме?

3. Жанар май 60°С-та қ айнай бастайды, 10% жанар май 84°С, 30% ж. м 140°С, 90% жанар май 200°С ажыратылады, қ айнаудың соң ғ ы температурасы 220°С, колбадағ ы қ алдық 2% жанар майдың сапасы туралы қ орытынды жаса.

Ұ сынылатын ә дебиеттер.

1. 63...... 65 бет.

2. 48...... 53 бет.

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 567 8 9 10 Следующая ⇒