Елдік концептілердің қүрылымы

Елдік концептілердің қ ү рылымы

Отан, туғ ан жер, ел, атамекен,

мемлекет, туғ ан ө лке, халық атауларымен бірге ел

болу, тіл, азаттық, еркіндік, тарих, тэуелсіздік, ү лт сияқ ты атаулармен толығ а келіп, ү лт мү ддесі, кү рес, рух, бейбіт ө мір, ү лттық діл, бірігу, тендік, рухани мү ра, ү лттық болмыс, намыс, ар-ождан, сенім, патриотизм, мэдениет сияқ ты семалармен де этностық ү ғ ымын кең ейте тү седі. Бү л ү ғ ымдардың кү рделі семиотикалық жү йеге енуі эр тү рлі концептілерде сипат алып, ө з ерекшеліктері мен айырмашылық тарын ү лт болмысымен немесе жеке автор танымымен тү сіндіре алады.

М. Шаханов поэзиясын саралай отырып, елдік концептілерді келесі

топтарғ а бө ліп қ арастыруғ а болады: ү лт, халық, ар-намыс, рух, туғ ан жер, ерлік, адалдық, бірлік, достық, ү рпақ концептілері.

1)Ү лт, халық концептісі. Автор ү лт ү ғ ымын жан-жақ ты танытуда

концептілік қ ү рылымдарды кең інен қ олданады. Мысалы:

¥ лттың даналығ ы ғ асырлармен ө релес.

Мінезсіз ү лт айналмайды ү лы елге.

Ү лт жолы шиыр.

Қ айта оянғ ан ү лт намысы.

Ғ асырды асар эдебиеті болмаса,

Ү лт даралық таба

алмайды, Жә не ү лт боп саналмайды ешқ ашан.

Поэтикалық ү зінділерде ақ ын ү лт ү ғ ымын даралық, даналық, ү лылық, намыс эталонымен танытып, фреймдік тармағ ын кең ейтеді.

2)Ү рпақ концептісі. Когнитивтік санада ү рпақ концептісі жалгастық,

сабақ тастық семасында кең тарағ ан. Бү л ү ғ ым М. Шаханов поэзиясында

санатты ү рпақ, соң ымыздан асау ү рпақ, арынды ү рпақ келеді, сү йеніш, албырт ү рпақ тіркестерімен репрезентацияланғ ан.

Ө мір мынау, толғ ан дау, толғ ан егес

Ү рпақ жоқ та тарланың тарлан емес,

Арманың арман емес...

Ө йтені ү рпақ тағ дырынан маң ызды

Бізге дейін ештең е болғ ан емес,

Жә не бізден кейін де болмақ емес!!! Поэтикалық ү зіндіде ү рпақ ү ғ ымы

сценарийлік қ ү рылымда танылғ ан. Себебі санада адамның ө мір сү ру, бала тә рбиелеу эрекеті туындайды.

⇐ Предыдущая 123 4 5 Следующая ⇒