|
|||
Ашық тұқымды өсімдіктерАшық тұ қ ымды ө сімдіктер пайда болғ ан -Тұ қ ымды қ ырық жапырақ тардан (папоротниктерден) Ашық тұ қ ымды аталу себебі -тұ қ ымдары қ оғ анышсыз, қ абыршақ та, бү рде ашық орналасқ андық тан Ашық тұ қ ымдылар кө бейеді -тұ қ ымы арқ ылы Сабағ ы -дің деп аталады «Сү рек» дегеніміз -ағ аш дің інің су ө ткізгіш бө лімі Қ ылқ ан жапырақ ты аталу себебі -жапырақ тары ине тә різді жің ішке, кей тү рінде ұ шы ү шкір болады. Қ ылқ анжапырақ тыларғ а тә н ерекшелік -сү регіндегі шайырлы ө зекше Кә дімгі қ арағ ай -бір ү йлі, жарық сұ йгіш, биіктігі 50 метрге жетеді, ө мір сү ру ұ зақ тығ ы 400 жыл, қ ылқ андары ү шқ ырлы, қ ысқ арғ ан ө ркенде екі-екіден орналасқ ан, қ ылқ андары 3-6 жылғ а дейін ө мір сү реді Қ арағ ай дің інің сү регіндегі ө лі жасушалы ө ткізгіш ұ лпалардың мө лшері - 90-95 ℅ Қ арағ айдың аналық бү рлері -қ ызғ ылт тү сті, кө ктемде жас ө ркеннің ұ шында пайда болады Қ арағ айдың аталық бү рлері -жас ө ркеннің тү бінде тығ ыз, топтаса орналасқ ан, ұ сақ, жасылдау сары тү сті Қ арағ айдан бө лінетін зиянды бактерияларды жоятын ерекше ұ шқ ыш зат - фитонцид Кә дімгі арша -екі ү йлі қ ылқ ан жапырақ ты бұ та Халық кә дімгі аршаның бү рін бү ржидек деп атау себебі -бү рдің етті бө лігі тә тті, мармелед жасауғ а пайдаланылады Жапырағ ын тү сіретін балқ арағ айдың жапырағ ы - жұ мсақ, ені кең, ө ркенге топтанып орналасады Туйяның (бозарша) - ө скінінде қ абыршақ тар қ аптағ ан енділеу келген жапырақ тар орналасады Жылу сү йгіш, шыршағ а ұ қ сағ ан самырсынның қ ылқ ан жапырақ тары - жұ мсақ болғ андық тан денеге қ адалмайды Жапырақ тары қ ысқ арғ ан ө ркенде бес-бестен топтанып орналасады -сібірлік қ арағ айда Жапырағ ы сә л жалпақ тау, сызық ты-қ андауырша тә різді қ ылқ ан жапырақ ты ө сімдік - секвоя Зеревшан аршасы -биіктігі 5-10 м, қ ылқ ан жапырақ ты ағ аш. Қ азақ станда Қ аратаудың оң тү стік бө лігі, Талас Алатауында сирек кездеседі. Қ ызыл кітапқ а тіркелінген. Шар пішінді ірі жидек тә різді етті бү рі болады. Ө те баяу ө седі, мың жылғ а дейін тіршілігін сақ тайды. Тек елу жылда жеміс бере бастайды. Жатағ ан (Шренк) шырша -Теріскей, Кү нгей, Іле Алатауында сирек кездесетін ашық тұ қ ымды бұ та, Қ ызыл Кітапқ а енгізілген, 300 жылғ а дейін ө седі Сырқ ы кө рінісі қ ырық буынғ а ұ қ сайтын ашық тұ қ ымды бұ та -қ ос масақ шалы қ ылша (эфедра). Ұ зындығ ы 15-40 см. Екі ү йлі ө сімдік Топырақ ты жел мен судың шайып бү лдіруі -эрозия Қ ағ аз жасауғ а қ ажетті негізгі шикізат -шырша сү регі Қ арағ ай сү регінен химиялық жолмен ө ң деп алынады -жібек жіп тә різді жасанды талшық Шырша қ ылқ анының тіршілік ұ зақ тығ ы -6-7 жыл Шырша ө мір сү реді -120-300 жыл Тұ мау тиіп ауырғ анда тү тінін иіскеуге болады -аршаның
|
|||
|