ҚР Мәдениет және спорт министрлігі Дін істері комитеті

− Армысыз, Айнұ р Ә бдірә сілқ ызы! Сізбен кезекті сұ хбатымызды бү гінгі кү ннің ө зекті мә селесі – Таяу Шығ ыс тақ ырыбына, соның ішіндегі ДАИШ ұ йымының іс-ә рекетіне арнамақ ниеттеміз...

 «Cоғ ыс – идеялар кү ресі» деген анық таманы адамзат тарихы ғ асырлар бойы қ айталап келеді. Менің тү сінігімде қ азір соғ ыс идеялар кү ресі болудан кеткен. Қ азіргі соғ ыстар – мү дделер қ ақ тығ ысының шегінен шық қ ан шақ тағ ы қ асіретті салдары. Оларғ а себеп болғ ан ортақ тін − геосаяси мү дде. Ол ә р кезең де, ә р ө лкеде ә ртү рлі желеумен кө рініс тауып отыр. Оның субъектілері – кейде мемлекеттер, кейде ық палды жеке тұ лғ алар болып келеді.

Енді Сириядағ ы жағ дайды Таяу Шығ ыстың жеке мә селесі емес деп санайтын тұ жырымымызғ а келейік. Таяу Шығ ыс мемлекеттерінің ғ асырлар бойы Еуропаның отары болып келгенін дү ниежү зілік тарихты мектеп қ абырғ асында ежіктеп оқ ығ ан отандық ойлы оқ ырман жақ сы білуге тиіс. Сол саясаттың салдары ө ткен ғ асырдың ө н бойында Таяу Шығ ысты азаматтық соғ ыстың, азаттық кү рестерінің ордасы етті. Бірде қ осылып, бірде ірге бө лісіп, сан салалы тағ дырды бастан кешкен Таяу Шығ ыс елдері дербес мемлекеттерге айналып, ғ асыр соң ында тыншығ андай хә л орнағ аны мә лім. Бірақ ширығ ып алғ ан саяси сананы ішкі тұ рақ тылық қ а сына қ ағ ушы кү штер жаң а арнамен жарып шығ уғ а арандатты. Бұ л жолғ ы мү дделер қ ақ тығ ысына қ ұ рал болғ ан лайық ты форма – дін атын жамылғ ан радикалдану қ ұ былысы еді. ДАИШ – осы бағ ыттағ ы ү дерістердің ащы жемістерінің бірі.

− Қ алай ойлайсыз, оның жақ таушылары да осылай пайымдай алар ма екен?

− Радикалды топтардың ұ шар басында тұ рғ андар бұ л бағ ыттағ ы барлық ә рекеттерге дін атаулының мү лде қ атысы жоқ тығ ын жақ сы біледі. Яғ ни діни идеологияның еліктіру қ ұ ралы мен бетперде екендігі олар жә не сыбайластары ү шін айдан анық, кү ннен жарық мә селе.

Тө меніректегі орта бө лік ү шін дін мен дү ние мү ддесі аралас жатыр. Нақ тырақ айтсақ, олардың арасында бұ рмаланғ ан мә ніндегі дін идеясына кө зсіз берілгендер де, бетпердесін баса киіп, ү лкен қ аржы жолында дін атын қ олжаулық еткендер де баршылық.

Ал жалғ ан идеяғ а жаң а елітіп, жалындап жү рген, ыстық -суығ ы басылмағ ан, ақ иқ атқ а кө зі ашылмағ ан тө мендегі топ ү шін, ә рине, идея бірінші тұ р. Олар ү шін жазық сыз жанның қ анын тө гу дін жолындағ ы ұ лы кү рес іспетті. Ө кінішке орай басым кө пшілікті қ ұ райтын осы бө лік ө здері арбалғ ан жалғ ан идеяның бірінші кезектегі қ ұ рбандары да ө здері екенін сезіне бермейді.