2.Ақыл-ой тәрбиесінің міндеті қандай.

Ақ ыл-ой тә рбиесінің міндеттері де осығ ан шығ ады. Олар:
— ойлау іс-ә рекетінің шарты болатын білім қ орын жинау;
— негізгі ойлау операцияларын мең герту;
— зиялылық біліктерді қ алыптастыру;
— дү ниетанымды қ алыптастыру;
Аталғ ан міндеттерге жеке-жеке тоқ талайық.
Білім қ орын жинау. Оқ ушығ а зиялы белсенді іс-ә рекетке қ ажетті ақ ылдың бірде-бір қ ұ нды сапасы жү йеге келтірілген білімдер қ орынсыз дамуы мү мкін емес. Кө п жағ дайда білімдер кө лемін беру ұ ғ ымын қ арастыра отырып қ араймыз. Білімдер кө лемі қ оғ амның мә дени дамуының дең гейімен сипатталады. Олай болса білім кө лемі ұ ғ ымы салыстырмалы ұ ғ ым.
Ө мірге жолдама алушы жастың білімдерінің ауқ ымы ө з бетімен білім алуғ а негізделген білім беру бағ дарламаларымен, болашақ кә сіптік дайың дығ ының сырымен анық талады. Белгілі бір білім қ орын жинау ең алдымен нақ ты оқ у материалын мең геруді қ ажет етеді. Мұ ның қ ұ рамына деректер, атаулар, белгілер, адамдар мен заттар аттары, атаулы кү ндер, ережелср, заң дар, заң дылық тар, формулаларда бейнеленетін жә не араларың дағ ы байланыстары мен тә уелділіктері бар жалпы, жеке, нақ ты, абстрактілі тү сініктер кіреді. Сонымен қ атар білімдерге сол білімдерді қ олдану ауқ ымы мен тә сілдерді білу, оларды пайдалану ә дістерін игеру, ә лем жө ніндегі ғ ылыми ұ ғ ынуының жалпы жү йесіндегі білімнің ә рбір бө лігінің орнын тү сіну де жатады.

Білім қ орын жинаудың жоғ ары дең гейіне жетуде оқ ушының жеке мақ саттылығ ы ү лкен роль ойнайды. Оқ ушының мақ саттылығ ы алдына қ ойғ ан мақ сатпен оны танымдық іс-ә рекетке итермелеуші себептермен оқ у біліктерін берік мең герумен байланысты. Яғ ни, оқ у материалын игеру жолындағ ы біліктері, зиялы жігерге жә не ұ зақ зиялы іс-ә рекетке дағ дылану қ ажет.
Ақ ыл-ой дамуы жә не ойлау білігі негізгі ойлау операцияларын мең геруді қ ажет етеді. Негізгі ойлау операцияларына ғ ылымда белгілі анализ, синтез, салыстыру, классификация (топқ а жіктеу) жатады.
Анализ дегеніміз бү тінді бө ліктерге ойша жіктеу немесе бү тіннің жеке қ асиеттерін ойша бө лу болып табылады.
Синтез — заттың бө ліктерін ойша ү йлестіре біріктіру немесе қ ұ былыстардың жеке жақ тарын, олардың белгілері мен қ асиеттерін біріктіру. Анализ бен синтез біріне-бірі қ арама-қ айшы ойлау операциялары болғ анымен, олар бір-бірімен ү здіксіз байланыста болады.
Белгілі бір сабақ тастық та нақ ты белгілі немесе бірқ атар белгілер бойынша олардың ұ қ састық тарын немесе айырмашылық тарын анық тауды салыстыру деп аталады. Салыстыру - жинақ таудың қ ажетті алғ ы шарты.
Араларындағ ы ұ қ састық немесе айырмашылық қ а тә уелді заттар немесе қ ұ былыстарды топтарғ а ажыратуды жіктеу деп атайды.
Негізгі ойлау операцияларын тұ тас педагогикалық процесте мең геру жә не нә тижелі қ олдана білу мұ ғ алімнің шеберлігін, біліктілігін, білімдарлығ ын кө рсетеді.
Оқ ушылардың зиялылық іскерлікті мең геруінің оқ у жә не тә рбие жұ мысындағ ы алатын орны бө лек. Мысалы, оқ у ең бегі нә тижелі жү ру ү шін оқ у іс-ә рекеті іскерліктерінің тобын оқ ушылардың мең геруі ө те қ ажет.
Жалпы оқ у іс-ә рекеті іскерліктерінің қ атарына оқ у, тың дау, ө з ойын ауызша баяндау, жазу, кітаппен жұ мыс жатады. Іскерлік ә р тү рлі пә ндер жә не сыныптар бойынша сабақ тарда қ олданылады. Іскерлік деп алғ ан білім негізінде шә кірттердің практикалық ә рекетінің іске асырылуын атайды. Мысалы, сауатты жазу ү шін грамматикалық ережелерді білу, жазу жә не сө йлеу техникасын мең геру. Ал сауатты оқ и білу — сө здердің, дыбыстардың, дауыс ырғ ағ ының дұ рыс айтылуы, мә нерлеп оқ у.
Жалпы оқ у іскерліктерін оқ ушыларғ а ү йрету, олардың білім саласында теориялық сауаттылығ ының дең гейін кө теру болып табылады. Ал бұ л мә селе мұ ғ алімнің ә діскерлігіне, ғ ылыми педагогикалық сауаттылығ ына байланысты.
Ақ ыл-ой тә рбиесіиің тағ ы да бір маң ызды міндеті оқ ушылардың ғ ылыми дү ниетанымын қ алыптастыру болып табылады. Мұ ның негізінде ә лем танымдылығ ын тү сіну, табиғ ат пен қ оғ ам дамуының заң дарын ұ ғ ыну. Жннақ ты етіп айтсақ, оқ ушылар барлық пә ндерді оқ у процесінде негізгі дү ииетанымдық жұ мыстарды бекітеді, баянды етуге талаптанады.

⇐ Предыдущая 123 4 5 Следующая ⇒