1. Иілгіш элементтер есебі. Жалпы және жергiлiктi орнықтылық.

25-билет

1. Иілгіш элементтер есебі. Жалпы жә не жергiлiктi орнық тылық.

Иілгіш элементердің бірінші топ бойынша шектік жағ дайы кө тергіштік қ абілетімен (яғ ни тұ тқ ыр немесе шаршап қ ирау жә не орнық тылық ты жоғ алтуымен), сонымен қ атар шексіз пластикалық деформациялар дамуымен; екінші топ бойынша шектік жағ дайы конструкцияның калыпты тұ тынылу жағ дайын бұ затын ү лкен серпімді деформациялар дамуымен анық талады.

Жоғ арғ ы беріктікті болаттан жасалғ ан конструкцияларда жә не алюминий қ орытпаларьнда пластикалық деформациялар уақ ытша кедергіге жақ ын кернеулерде дамиды, ондай кедергілерді қ олдану қ ауіпті. Сондық тан, мұ ндай конструкциялар есебін оның жұ мысының серпімді сатысында жү ргізіледі. Осығ ан байланысты элементтің басты бір жазық тық тағ ы иілуінде(мысалы, х- х ө сі жазық тығ ында)

≤ (3. 1)

формуласымен тексереді, мұ ндағ ы, М - есептік ең ү лкен иілу моменті; W_n, _min - элемент жұ мысының серпімді сатысында анық талатын ә лсіреген қ иманың ең аз кедергі моменті; ү _с-жұ мыс жағ дайы коэффициенті. Арқ алық қ имасының кез келген нү ктесіндегі қ алыпты кернеу мә ні σ =

формуласымен анық талады, мұ ндағ ы у₁ - бейтарап ө стен кернеуі анық талатын нү ктеге дейінгі қ ашық тық. Жанама кернеулер

шартымен анық талады, мұ ндагы Q - есептік кө лденең кү ш; S - бейтарап ө ске байланысты қ иманың ығ ысатын бө лігінің статикалық моменті; I- бейтарап ө ске байланысты қ иманың инерция моменті. t- арқ алық қ абырғ асының қ алың дығ ы. =0. 58 болаттың ығ ысуғ а есептік кедергісі.

Басты екі жазық тық та иілетін элементтер беріктігі

(3. 2)

формуласымен тексеріледі, мұ ндағ ы М_х, М_у- х-х, у-уө стеріне байланысты ә сер ететін есептік иілу моменттері. I_xnжә не I_yn- ә лсіреген қ иманың х-х жә не у-уостеріне байланыстыинерция моменттері; х жэне у - қ иманың карастырылатын нү ктесінің басты ө стерге і байланысты координаталары.

Қ алыпты жә не жанама кернеулердің біріккен ә серлерінде келтірілген кернеу ағ у шегіне тең елгенде ақ қ ыштық пайда болады:

R_y/_C. ≤ (3. 3)

Егер жанама кернеулер мә ндері онша ү лкен болмаса, материал ақ қ ыштығ ы қ иманың
шеткі жағ ынан басталады. Кө лденең кү штің ү лкен мә ндерінде материал ағ уы бейтарап ocтен
басталады. Осылайша, ақ қ ыштық пен байланысты элементтің кө тергіштік қ абілеті жойылады
жә не ол жү ктемені ө сірмей-ақ бейтарап ө с арқ ылы айналып тура алатындай болады, сө йтіп
пластикалық топса пайда болады. Пластикалық топсағ а сә йкес келетін шектік момент

(3. 4)

Мұ ндағ ы S - қ има жартысының еске байланысты статикалық моменті жә не 2S киманың кедергі моменті болып табылады, сонымен қ атар ол шектік жағ дайда пластикалық кедергі моменті деп аталады:

Тік бұ рышты қ ималар ү шін W_пл=1, 5W, прокатты коставрлар жә не швеллерлер ү шін

W_nл=(1. 12-1, 13)W.

Кернеулiк жағ дайлардың басқ а тү рлерi есебiнде тө мендегі есептiк кедергiлер қ олданылады:

- кесілу есебiнде – ;

- жергiлiктi шаншылуда – ;

- сыртқ ы беттiк жаншылуда .

Жалпы жә не жергiлiктi орнық тылық. Кө птеген металл конструкцияларыү шiн ө те маң ызды фактор – орнық тылық, ө йткенi сығ ылғ ан элементтер кө тергiштiк қ абiлеттерiн қ ираудан емес, орнық тылығ ын жоғ алтудан жойып жә не де қ ирау кезiндегiден де ө те аз кү штерде жояды.

Тә жiрибе, металл конструкциялардағ ы кенеттен болатын қ ирау олардың орнық тылығ ын тү гелдей жоғ алтуымен қ атар, кейбiр жеке элементтерiнiң орнық тылығ ын жоғ алтуынан да болатынын кө рсеттi. Сө йтiп, орнық тылық ты жоғ алтудың 2 тү рi – жалпы жә не жергiлiктi орнық тылық ты жоғ алту болады (48-сурет).

Жалпы орнық тылық ты жоғ алту дегенiмiз – кү штердiң шектi мә ндерiнен асқ ан уақ ытта конструкцияның алғ ашқ ы пiшiнiн жоғ алтып, оның майысуы немесе бұ рылып майысуы. Есеп (3. 4) формуласы бойынша жү ргiзiледi. Жергiлiктi орнық тылық ты жоғ алту дегенiмiз – конструкция тү гелдей ө зiнiң алғ ашқ ы пiшiнiн сақ тағ анмен, оның сығ ылғ ан кейбiр элементтерiнің (қ абық шалары) пішіндерін жойып, майысып, деформацияғ а ұ шырауы. Жергiлiктi орнық тылық ты жоғ алту жалпы орнық тылық ты жоғ алтуғ а ә келiп соғ ады. Металл конструкцияларының ә рбiр элементi бө лек-бө лек пластинкалардан (қ абық шалардан) тұ ратын болғ андық тан, жергiлiктi орнық тылық шарты тө мендегі тү рде жазылады.

. (3. 5)

Мұ нда мә нiмө лшерлерде берiлiп, ол пластинка тү рiне, болат маркасына, элемент иiлгiштiгiне байланысты.

⇐ Предыдущая 26 27 28 29 30 31 32 333435 Следующая ⇒