![]()
|
|||||||
2. Орталықтан сығылған ұстындар. Тұтас және қуысты ұстындар түрлері19-билет 1. Арқ алық конструкциялардың орналасуы. Арқ алық торы. Иiлуге жұ мыс iстейтiн тұ тас қ ималы конструктивтiк элементтер арқ алық тар деп аталады. Жұ мысшы алаң шалардың, кө пiрлердiң кө лiк жү ретiн бө лiгiн қ ұ райтын жү к кө тергiш арқ алық таржиынтығ ын арқ алық торы деп атайды.
Ә сер ететін есептiк кү штерге жә не ө лшемдерiне байланысты арқ алық торы ү ш тү рге бө лiнедi: қ арапайым, қ алыпты жә не кү рделi торлы (59-сурет). Арқ алық торындағ ы арқ алық тардың бір-бірімен тү йісулері қ абатты, бір дең гейлі жә не тө мендетілген дең гейлі болуы мү мкін. Қ абатты тү йiсуде тө семе басты немесе тө сем арқ алық тарына жатқ ызылады (60а-сурет). Қ абатты тү йісудің кемшiлiгi – ең ү лкен қ ұ рылыстық биiктiгi – Бiр дең гейлі тү йiсуде басты жә не тө сем арқ алық тарының дең гейi бiрдей болып, олардың ү стiне тө семе тө селедi (60б-сурет).
Тө мендетiлген дең гейлі тү йiсулер кү рделi арқ алық торында кездеседі (60, в-сурет). Мұ нда бас арқ алық тар ұ стындарғ а тiреледi. Олардың арасына басқ а бағ ытта арасы 2–5м жә не бас арқ алық тың ұ зындығ ына еселi болатын қ осалқ ы (кө мекші) арқ алық тар, ал келесi бағ ытта тө сем арқ алық тары орналасып, ү стiне тө семе тө селедi. Тө семе болаттан жасалса, тө сем арқ алық тары арасы 0, 6–1, 6м, темiрбетоннан жасалса, 2–3, 5 м болады. 2. Орталық тан сығ ылғ ан ұ стындар. Тұ тас жә не қ уысты ұ стындар тү рлері Ұ стындар жү ктеменiң орналасу жағ дайына байланысты орталық тан сығ ылғ ан жә не орталық тан тыс сығ ылғ ан деп бө лiнедi. Орталық тан сығ ылғ ан ұ стындарда бойлық кү ш ұ стынның бойлық ө сімен бағ ытталады да, қ иманың біркелкі сығ ылуын тудырады. Орталық тан тыс сығ ылғ ан ұ стындарда сығ ылу қ има бойынша біркелкі болмайды, сондық тан мұ ндай ұ стындар бойлық кү ш пен иілу моментінің біріккен ә серін қ абылдайды. Кө лденең қ имасының тү рiне қ арай тұ тас немесе саң ылаулы болып бө лiнедi. Тұ тас қ ималы ұ стындар прокатты қ оставр, сақ ина тү ріндегі немесе тү рлiше қ ұ растырылып iстелген прокатты қ ималардан тұ рады (11. 2-сурет). Тұ тас қ ималы ұ стындардың дайындалуы саң ылаулыларғ а қ арағ анда жең іл, дегенмен ө те ү лкен биіктікте жә не кү штерде саң ылаулы қ ималар ө те тиімді болып есептеледі. Саң ылаулы ұ стындар екi немесе тө рт тармақ ты бө лек-бө лек прокатты қ ималарды жапсырмалар немесе торлармен қ осу арқ ылы жасалады. Орталық тан сығ ылғ ан ұ стындар ү шiн оның кө лденең қ имасының
|
|||||||
|