1. Болттар мен тойтарма шегелердiң орналасу тәртібі.

18-билет

1. Болттар мен тойтарма шегелердiң орналасу тә ртібі.

Болттар мен тойтарма шегелердiң орналасу тә ртiбi бiрдей. Оларды қ атарлап орналастырады. Болттар арасындағ ы кү штiң бағ ытымен бағ ыттас болатын сызық – қ адам, ал перпендикуляр сызық – жол деп аталады. Мө лшер бойынша болттар арасында ең ү лкен жә неең аз қ ашық тық қ абылданғ ан. Орналасу қ атарлы жә не шахматты болып бө лiнедi (57-сурет). Кө пiрлер ү шiн жоғ ары берiктiктi болттың диаметрлiктері қ олданылады.

2. Орталық тан сығ ылғ ан қ уысты ұ стындар базалары.

Ұ стындар жү ктеменiң орналасу жағ дайына байланысты орталық тан сығ ылғ ан жә не орталық тан тыс сығ ылғ ан деп бө лiнедi. Орталық тан сығ ылғ ан ұ стындарда бойлық кү ш ұ стынның бойлық ө сімен бағ ытталады да, қ иманың біркелкі сығ ылуын тудырады. Орталық тан тыс сығ ылғ ан ұ стындарда сығ ылу қ има бойынша біркелкі болмайды, сондық тан мұ ндай ұ стындар бойлық кү ш пен иілу моментінің біріккен ә серін қ абылдайды. Орталық тан сығ ылғ ан ұ стындар ү шiн оның кө лденең қ имасының жә не басты инерция ө стерiне байланысты орнық тылығ ы қ амтамасыз етiлуi керек. Мұ ндай талапты орындауда белдеуі енді қ оставр, дә некерленген қ оставр жә не сақ ина тә різді қ ималар қ олданылады. Сонымен қ атар, крест тә рiздi қ има да екі ө с бойынша орнық ты болып есептеледi.

Орталық тан сығ ылғ ан ұ стындар қ имасы, ә детте белдеулері (сө релері) қ има ішіне қ арай орналасқ ан екі швеллерден қ ұ ралады. Мұ ндай стерженьдер екі тармақ ты деп аталады. Қ ималардың бірдей габариттік ө лшемдерінде швеллер белдеулерін қ има сыртына қ аратып орналастыру, материал шығ ыны тұ рғ ысынан қ арағ анда тиімсіз, ондай қ ималар ө те сирек қ олданылады. Ү лкен жү ктемелерде екі қ оставрдан қ ұ рылғ ан қ има қ олданылады. Орталық тан тыс сығ ылғ ан ұ стындарда қ ималар симметриялы жә не симметриясыз болуы мү мкін. Соң ғ ылары шеткі ұ стындар ү шін қ арастырылады. Ө те ауыр крандық жү ктемелер ә сер ететін ұ стындарда швеллер қ имасы қ уаттылығ ының аздығ ына байланысты, оны бетпен жалғ асқ ан екі бұ рыштамамен алмастырады.

Мачталар, жебелер жә не соларғ а ұ қ сас басқ а конструкциялар ү шін қ ұ рама саң ылаулы қ има ретінде тө рт тармақ ты, кей жағ дайларда ү ш тармақ ты стерженьдер қ олданылады. Оларғ а тор арқ ылы байланысқ ан тө рт бұ рыштама, ү ш сақ ина тә різді қ ималар жатады. Тармақ тардың біріккен жұ мысын байланыстырғ ыш тор қ амтамасыз етеді. Тор тү рі стерженнің орнық тылығ ына ә сер етеді. Торларды кө лбеусіз, беттік жапсырма тү ріндегі жә не жалғ ыз бұ рыштамадан жасалатын кө лбеулі деп бө леді. Кө лбеусіз тордың дайындалуы оң ай, металл шығ ыны аз, бірақ кө лбеуліге қ арағ анда, кө лденең кү штерге қ арсыласуы тө мен. Ө те ү лкен кү штерде, орталық тан тыс сығ ылғ ан ұ стындарда кө лбеу торлы жү йе қ олданылады.

⇐ Предыдущая 20 21 22 23 242526 27 28 29 Следующая ⇒