5. 20 ғасыр басындағы мемлекеттілік идеясының жаңғыруының алғышарттарын атаңыз.

ХХ ғ асырдың басында қ азақ тың ұ лттық идеясы заман талабына сай жетілді. Алаш идеясы дү ниеге келді. Қ азақ бола ма, болмай ма деген сауал талқ ығ а тү скен жиырмасыншы жү зжылдық тың басында ғ асырдан ғ асырғ а ұ ласқ ан ұ лттық идея ширық қ ан тұ ста, оның заң ды жалғ асы Алаш идеясы дер кезінде дү ниеге келді. Оның басында 25-40 жас аралығ ындағ ы тың ойлы, жасампаз Ә. Бө кейханов; А. Байтұ рсынов, М. Дулатов сынды ө рендер еді.

Алаш идеясы-қ азақ тың мемлекетшілік, Ұ лттық идеясы, ө йткені Алаш- халқ ымызды бесігінде бойына кү ш-қ уат беріп, сенім ұ ялатқ ан ұ лттық идея. Алаш-ұ лттың ө зінбө лінбес тұ тас жер, территория ретінде сезінуі, бү гінгі тә уелсіздігіміздің негізі осы идеяда жатыр.

Бұ л мемлекеттілік идеясының жаң ғ ыруының алғ ышарттары:

1. І орыс революциясы

2. Алаш идеясы.

3, мемлекеттілік Думағ а сайлану.

1905-1907 жә не І орыс революциясы болып ө тті. Верный, Перовск, Қ азалы, Орал, Ақ тө бе, Семейде жұ мысшыларының митингілері мен бас кө терулері болып ө тті. Осы революция қ азақ ө лкесінде социал-демократтардың алғ ашқ ы ұ йымдарыының қ ұ рылуына ық пал етті. Бұ л жұ мысшылардың саяси санасының ө суінің кө рінісі. Қ азақ зиялылары халық тың саяси жағ ының кө зін ашу ү шін оның бойында білімге деген қ ұ лшынысты ояту, сауатсыздық ты жою қ ажет екенін тү сінді жә не сол жолда қ ызмет етті.

1905 жылы тамызда ІІ Николай патша Ресейдегі революциялық кү штердің қ ысымымен империяның заң шығ арушы жә не ө кілетті органы ретінде Мемлекттік Дума туралы манифеске қ ол қ ойды. «Кө шпелі жә не қ анғ ыбас бұ ратана халық » ретінде қ азақ тардың сайлануғ а қ ұ қ ығ ы болмады. Халық тың наразылығ ынан патша келісімін берді.

1906 жылы І Мемлекеттік Думағ а Торғ ай облысынан-Ахмет Бірімжанов, Ақ мола-облысынан Шаймерден Қ осшығ ұ лұ лы, Семейден-Ә. Бө кейханұ лы, Оралдан-Алғ ысбай Қ алменов қ атысты.

1907 ж ІІ Мемлекеттік Дума ө тті. Алайда Думалар таратылып І орыс рев. Ә серінен қ азақ халқ ының кө рнекті перзенттері саяси сахнағ а кө теріліп, ө з халқ ының мү ддесін қ орғ ады. Бұ л ө з кезегінде қ азақ халқ ының сана-сезімін арттыруғ а ә сер етіп, мемлекеттілік идеямыз қ айта жаң ғ ырды.

⇐ Предыдущая 123 4 5 Следующая ⇒